Stef Janssen inspireert op symposium 'Het dak van de toekomst'

Tim Janssens
02 september 2011

Onlangs vond in Gent het symposium 'Het dak van de toekomst' plaats, een initiatief van 'De Vijfde Gevel'. De Vijfde Gevel is een collectief van Belgische dakontwikkelaars dat eigenaars van gebouwen creatieve en innovatieve oplossingen tracht aan te reiken. Aan de hand van grensverleggende voorbeeldprojecten willen de partners (Airdeck, De Boer Green Roof Solutions, De Boer Waterproofing Solutions, Foamglas, Royal Aluminium, TriEco en Triflex) aantonen dat er erg veel mogelijkheden zijn op het vlak van dakinnovatie. Stef Janssen van Daklab was de centrale spreker op het symposium. Hij ziet het dak als een tweede maaiveld en kwam z'n visie met veel vuur verdedigen.

Stef Janssen zette alle aanwezigen op het symposium aan het denken met een enthousiast pleidooi voor functionele benutting van de dakruimte (Foto: De Vijfde Gevel).

Courante uitdrukkingen als 'een dak boven je hoofd hebben' of 'onderdak vinden' geven aan hoeveel belang we hechten aan die broodnodige barrière tussen binnen- en buitenklimaat. Het is dan ook moeilijk te verklaren waarom het dak in tijden van voortdurende innovatie nog steeds over het hoofd gezien wordt door de overgrote meerderheid van de aannemers en architecten. Men is uiteraard al een tijdje overtuigd van de noodzaak om 'de vijfde gevel' optimaal te isoleren, maar een functionele, esthetische en ecologisch verantwoorde invulling van die grote 'verloren ruimte' lijkt nauwelijks overwogen te worden. Stef Janssen en z'n onderneming Daklab zien het dan ook als hun taak om dit vreemde manco om te buigen naar een open visie op de vele mogelijkheden en de absolute meerwaarde die groendaken kunnen bieden. “Op EXPO2000 in Hannover maakte Nederland indruk met z'n paviljoen van gestapelde landschappen. Het weekte erg veel enthousiasme los en deed mensen inzien dat er met het dak op vormgevend vlak veel meer te doen was. De conservatieve dakenbranche ging echter niet mee in dit verhaal en durfde niet over de dakrand heen te kijken. Met als gevolg dat daken nog steeds niet de aandacht krijgen die ze verdienen.”

Volgens Janssen moeten we daken en gevels benaderen als echte landschappen en moeten we in het licht van de snel veranderende samenleving nadenken over hun functie. “De stad is geen steenlandschap. Het is een ecologisch systeem, en het groene daklandschap is een klimaatmachine. De natuur moet opnieuw door de stad heen lopen in plaats van errond.” Door die groendaken op een slimme manier te koppelen aan openbare ruimten, draag je volgens Janssen bij aan de revitalisering van binnensteden en de verankering van een duurzame manier van leven.

Stef Janssen over de stad als ecologisch systeem.

België en Nederland hebben volgens Janssen enorm veel potentieel omdat ze deel uit maken van de Noord-West-Europese delta. Maar ondanks het feit dat we erg waterrijke landen zijn, slagen we er onvoldoende in om dat optimaal te benutten. Aangezien een groendak het vermogen heeft om grote hoeveelheden water op te nemen, kan het een enorme meerwaarde bieden op het vlak van waterbeheer. “Elk gebouw dat hoger is dan je eigen hoofd kan beschouwd worden als een watertoren. We moeten streven naar een relatie tussen het dak (het tweede maaiveld) en de begane grond (het eerste maaiveld), het groendak is mits intelligente cascadetechnieken dé water- en levensbron van de 21e eeuw.” Men moet echter voldoende nadenken over het beheer en het onderhoud om de fauna optimaal te laten renderen. Bouwkundige engineering moet gekoppeld worden aan ecologische engineering.

Stef Janssen over de mogelijkheden van België en Nederland op het vlak van (regen)waterbeheer.

Hoe moet men die lakse mentaliteit inzake dakinnovatie nu overwinnen? Janssen had z'n antwoord al erg snel klaar: “We kregen vroeger als architect aangeleerd dat het dak een verloren ruimte was, dat het enkel het letterlijke en figuurlijke sluitstuk op de investering was waar op zich geen rendement uit te halen viel. Het gebruikscriterium moet echter overheersen, en men moet gaan beseffen dat het dak een gat in de markt is dat schreeuwt om opgevuld te worden. Een stad vergroenen doet de waarde van het vastgoed immers fors toenemen. Daarom is het erg raar dat er niet of nauwelijks geprofiteerd wordt van de kwaliteiten van de infrastructuur. We moeten bouwers bekeren en ze aanzetten tot transdisciplinair denken om het dak tot een sexy investeringsdomein te maken. Samenwerkingen met verschillende gespecialiseerde partners zijn essentieel. Initiatieven als dit symposium zijn dus erg belangrijk om die dialoog op gang te brengen.”