In opdracht van SD Worx bouwde Stramien cvba een voormalig pakhuis in de Brouwersvliet in Antwerpen om tot kantoren. Binnen het ontwerpproces werden duurzaamheid en energie als belangrijke parameters beschouwd. Een doordacht concept op vlak van het gebouw en op vlak van technieken maakt van het project een duurzaam gebouw.
Foto: Eveline Boone
Het voormalige pakhuis aan de oude havenbuurt van Antwerpen kende een rijk en bewogen verleden. Gedurende een periode van meer dan 250 jaar onderging het pand verschillende metamorfosen en veranderde het meermaals van brouwerij tot pakhuis (Kendall Motor Oils). SD Worx liet haar oog vallen op dit gebouw en gaf de opdracht het pand met respect om te bouwen tot een
hedendaags kantoorgebouw. Het ontwerpteam bestaande uit
Stramien cvba in samenwerking met
Cenergie cvba zorgde ervoor dat het gebouw in 2010 opgeleverd kon worden.
Het ontwerp is gebaseerd op een aantal complementaire uitgangspunten.
- Lichtinval
Het basisconcept voorziet de uitbraak van één volledige vloerplaat halverwege het gebouw. Hierdoor wordt voldoende lichtinval gegarandeerd op elke niveau.
- Open en flexibel
De stapeling van ‘open plateaus’ is een typisch kenmerk van het oude pakhuis. Deze lay-out blijft rigoureus behouden. Achteraan tegen de scheimuur is op elke verdieping een lange kern ingeplant met alle vaste voorzieningen. Er omheen blijft de gehele oppervlakte open en beschikbaar als flexibel kantoorlandschap.
- Oud en nieuw
Het bestaande dakvolume wordt vervangen door een nieuwe transparante staalstructuur. De ritmiek en regelmaat ervan verwijzen naar de rigide baksteenarchitectuur van het oude pakhuis. Het nieuwe dak is tegelijk verlengde én tegengestelde van het bestaande gebouw. Beide vormen samen een nieuwe eenheid. De ingreep is een nieuwe laag in de continuïteit van de complexe bouwgeschiedenis van dit pand. Het voegt een uitgesproken hedendaags element toe aan een functionele en uitgesproken architectuur.
Foto: Eveline Boone
- Kunst als toevoeging
Benoît van Innis tekende een totaalwerk uit voor de lange wand die doorheen het gebouw loopt. Een abstract patroon van lijnen en kleuren verbindt de niveaus met mekaar, maar behoudt telkens een eigen karakter per verdieping.
Foto: Eveline Boone
- Duurzaamheid en energie
Het hele gebouw wordt geklimatiseerd via een energiezuinig concept met actieve zonwering, nachtventilatie en free-cooling. Uitgebreid studiewerk toont aan dat ook bij renovatie op een rendabele manier duurzame ingrepen toepasbaar zijn als zinvolle bijdrage tot de kwaliteit van de architectuur en comfort in het gebouw.
De basis van een duurzaam en ecologisch bouwproject start niet bij een ecologisch verantwoorde keuze van materialen of bij het gebruik van nieuwe technieken en hernieuwbare energiebronnen. Een duurzaam gebouw wordt gekenmerkt door een doordacht concept, zowel op het vlak van het gebouw ‘an sich’ als op het vlak van de technische systemen. Samen moeten ze instaan voor een aangenaam comfort.
Een luchtdichte en goed geïsoleerde buitenschil vormt de basis van het totaalconcept. Er werd dan ook bijzondere aandacht geschonken aan de nodige detaillering. Het concept van de technische installaties werd geïntegreerd ontworpen, zodanig dat het innovatieve technische systeem op een duurzame manier in het concept van het gebouw werd ingepast. Het duurzame totaalconcept dat werd toegepast combineert een intelligente gevel met hybride ventilatiesysteem, een flexibele ruimtelijke indeling en de integratie van duurzame en innovatieve technieken.
Foto: Eveline Boone
Om een antwoord te geven op
toekomstgerichte flexibiliteit en optimale daglichttoetreding werd een vloerplaat verwijderd, werd gewerkt met open plafonds en zorgt de verhoogde vloer voor een vrijheid in opdeling en dit gecombineerd met een centrale vaste kern van technieken en circulatiezones.
Het nieuwe transparante dakvolume werd voorzien van vaste uitkraging met daglichtgestuurde lamellen die licht en warmte toelaten in de winter en in de zomer sluiten om oververhitting tegen te gaan.
Wat de technische installaties betreft, werd gestreefd naar eenvoud. Een gebouw dat zichzelf regelt en geen energie verbruikt als er geen vraag is. De verwarming en de ventilatie valt uit als er geen vraag is en komt in een slaapstand van pré-comfort terecht. De installatie is dan ook zelfregelend en staat garant voor een optimaal comfort. De resterende warmtebehoefte van minder dan 82% van een standaard nieuwbouwkantoor wordt voorzien door een condenserende ketel op lage temperatuur. De ventilatielucht wordt verzekerd door een luchtgroep met warmtewiel die in free-cool modus het gebouw natuurlijk kan afkoelen in combinatie met gemotoriseerde opengaande ramen. Dankzij het innovatieve totaalconcept ligt het
energieverbruik van deze renovatie
60% lager dan een marktconform kantoor. Geschakelde stopcontacten zorgen voor een reductie van het standby verbruik en alle verlichting wordt daglichtgeschakeld en via beweging.
Er werd ook aandacht geschonken aan het onderhouds- en gebruiksgemak van de systemen (raammotoren, zonwering, gevelmateriaal). De gebruiker kan de automatische regeling via de GBS, met open bussysteem, altijd overrulen waardoor het gebruikscomfort verhoogt. Het wit grind op het dak zorgt voor filtering en reflectie maar vermijdt ook het gebruik van milieuonvriendelijke lijmen. Regenwater wordt gebruikt voor het sanitair.
Foto: Eveline Boone
Technische fiche:
ligging: Adriaan Brouwersstraat - Giststraat - Brouwersvliet Antwerpen
opdrachtgever: SD Worx
ontwerpteam: Stramien cvba i.s.m. Cenergie cvba
omvang: 1.300 m²
budget: 3.800.000 euro excl. btw