Studie over na-isolatie van spouwmuren is geruststellend

Het na-isoleren van spouwmuren is ontstaan in de jaren ’70 en ’80, ten tijde van de eerste energiecrisis. Door de lage energieprijzen in de jaren ’90 verdween de techniek weer naar de achtergrond. Maar vandaag komt ze terug boven water. De Universiteit Gent deed recent onderzoek naar de na-isolatie van spouwmuren om duidelijkheid te scheppen in de mogelijke nadelige gevolgen van deze ingreep. We geven u de essentiële resultaten mee, deze blijken geruststellend.

foto: Test Aankoop

Professor Arnold Janssens en ingenieur-architect Marc Delghust van de Vakgroep Architectuur en Stedenbouw hebben in 2007 het tweejarig onderzoek opgestart in de eerste plaats om een aantal beweringen over de na-isolatie van spouwmuren op hun waarde te toetsen. Daartoe werden een aantal theoretische berekeningen en labtests uitgevoerd en werden 25 woningen ter plekke bestudeerd.

Vocht slaat niet door

Eerst en vooral werd nagegaan of het vocht niet doorsloeg. De spouw tussen de buitengevel en de binnenmuur heeft de functie het regenwater dat alsnog door de gevel gaat, af te voeren zodat het niet naar de binnenmuur kan doordringen. De spouw helpt ook, in beperkte mate, om de buitengevel uit te drogen. De labanalyses van de Universiteit Gent tonen aan dat als de spouw achteraf met isolatie wordt gevuld, het isolatiemateriaal geen water of vocht doorgeeft naar de binnenmuur.

Verminderde condensatie mits ventilatie

Daarnaast werd onderzoek gedaan naar de gevolgen wat betreft condensatie. Bij na-isolatie zijn koudebruggen bijna onvermijdelijk. Sommige delen van de woning kunnen immers niet geïsoleerd worden en aldus wordt de nieuwe isolatieschil er onderbroken bijvoorbeeld ter hoogte van betonnen lateien boven ramen. Binnen kan er hier makkelijker condensatie optreden en bijgevolg vergroot het risico op schimmelvorming. Er wordt zelfs beweerd dat na-isolatie van de spouwmuur die condensatieproblemen zou verergeren. Uit de studie blijkt het tegendeel waar te zijn. De temperatuur van de vlakken ter hoogte van de koudebruggen stijgt zelfs lichtjes. Als er na de na-isolatie van spouwmuren condensatieproblemen zijn, zijn die dan ook niet te wijten aan de thermische invloed van de isolatie, maar veeleer aan een gebrek aan verluchting of ventilatie.

Geen risico schade aan kwaliteitsvolle gevelsteen

In geen enkele van de 25 woningen uit de studie was er enig spoor van vorstschade. Een analyse van de gevel vóór de eventuele na-isolatie van de spouwmuur is wel aangewezen. Bij spouwmuurisolatie staat de buitengevel van de woning bloot aan extremere temperaturen omdat hij precies door de isolatie niet langer mee wordt opgewarmd door de warmte vanuit de woning. Tegelijk droogt de buitengevel doorgaans minder snel, waardoor bakstenen en voegen van slechte kwaliteit gevoeliger kunnen worden voor vorst en zouden kunnen barsten. Maar bakstenen van goede kwaliteit zullen die nieuwe omstandigheden perfect aankunnen.

Besparing?

De uiteindelijke energiebesparing na ingrepen van energierenovatie ligt in absolute cijfers vaak tot 50 % lager dan de theoretisch haalbare besparing. Blijkbaar hebben bewoners van slecht geïsoleerde woningen de neiging om iets spaarzamer om te springen met de verwarming dan algemeen wordt aangenomen. Na de isolatie van de spouwmuren hebben bewoners dan weer soms de neiging om de binnentemperatuur iets hoger in te stellen dan voordien, met de idee "dat hun woning nu toch goed geïsoleerd is". Maar de besparing blijkt hoe dan ook ruim en durend. Zelfs na 20 tot 30 jaar blijkt de spouwmuurisolatie nog even goed te presteren als in een pas geïsoleerde muur.

Certificaat voor uitvoering op komst

De studie toont aan dat een voldoende grote dichtheid van het materiaal belangrijk is om goede thermische prestaties te verkrijgen. Dat geldt des te meer voor losse korrels en vezels, zoals minerale wol. De consument heeft hier geen greep op, maar de uitvoerder of aannemer wel. Daarom moet de na-isolatie van de spouwmuren binnen een duidelijk kwaliteitskader gebeuren. Maar hoe kan de consument zeker zijn dat de aannemer goed werk levert? Daarom was het ook een doelstelling van deze studie, die in samenwerking met het WTCB werd uitgevoerd, een soort van certificering uit te werken, niet alleen voor de producten, maar ook voor de uitvoering van de werkzaamheden. Tegen 2011 hoopt men de eerste certificeringen rond te hebben. Concreet is er dus naast de plannen om een kader te ontwikkelen waarbij een technische goedkeuring, een zgn. ATG, wordt uitgereikt voor de isolatiesystemen, ook de ambitie om ATG-certificaten te overhandigen aan uitvoerders die in overeenstemming met de goedkeuring werken. Het is overigens voor het eerst dat een certificering zal worden gegeven aan uitvoerders; tot hiertoe gold zoiets alleen voor producten.

Na-isolatie niet altijd de meest geschikte oplossing

Er bestaan nog andere oplossingen dan de na-isolatie van spouwmuren om een woning (beter) te isoleren. Maar er zijn weinig technieken die zo gemakkelijk uit te voeren zijn en een zo hoog financieel rendement halen. De recente studie over na-isolatie van spouwmuren toont aan dat de techniek oké is en dat de risico''s gering zijn. Wat de prijs betreft, wordt de investering snel rendabel als er belastingvoordeel en premies in de wacht te slepen zijn. Het na-isoleren van spouwmuren kan bovendien op korte termijn gebeuren, zonder grote administratieve of technische ingrepen. Er is immers doorgaans geen bouwvergunning nodig. 

Toch valt niet elke spouwmuur na te isoleren. Het is daarom belangrijk dat de firma, belast met de na- isolatie, verschillende elementen bekijkt om na te gaan of het effectief doenbaar en zinvol is om de spouwmuren na te isoleren. In sommige gevallen kan ze oordelen dat de ingreep niet aangewezen of zelfs onmogelijk is. Dit kan het geval zijn als er slechts op een beperkt aantal plaatsen een spouw is of als die te dun is (bv. slechts 2 of 3 cm). Na-isolatie is ook af te raden bij een vorstgevoelige buitengevel of als, wegens de aard van de buitengevel, de spouw absoluut geventileerd moet blijven zoals bij geverniste bakstenen of bij een gevel die geverfd is met verf die het vocht niet van binnen naar buiten laat gaan. Ook een muur die bijzonder hard te lijden heeft van de regen blijkt niet geschikt.

Bron: Test Aankoop