Studio Jan Vermeulen i.s.m. Tom Thys architecten ontwerpt nieuw dienstencentrum voor Prinsenpark

Koninklijk, duurzaam en wild

Studio Jan Vermeulen in samenwerking met Tom Thys architecten ontwikkelde een masterplan voor de ontsluiting van de bezoekersinfrastructuur en ontwierp een nieuw dienstencentrum dat de verouderde bestaande gebouwen van Prinsenpark vervangt.

Prinsenpark is een natuurdomein in de Kempen ten noorden van Antwerpen. Het domein dat in 1880 opgezet was als een landschapspark voor een nooit gebouwde koninklijke hofstede, is uitgegroeid tot een uniek natuurgebied dat gericht is op natuurbeleving en educatie. Het park won in 2021 de internationale Green Flag Award voor zijn ‘duurzame visie, fijne faciliteiten en uitgebreid educatief aanbod’. De unieke identiteit van het domein ligt in de sterke combinatie van de oorspronkelijke koninklijke formele parkstructuur en wilde bosnatuur die zich gedurende 140 jaar heeft ontwikkeld.

Het park nestelt zich als een precieze figuur in het landschap. Een ovaalpad omkadert een bosgrond met een formeel stelsel van slingerende paden die het landschapspark ontsluiten. Uitbreidingen van deze bosgrond sluiten soms aan bij de omliggende landschapsstructuren en zetten zich er soms tegen af. Hierdoor ontstaat rondom het ovaalbos een intrigerend coulisselandschap waarin open en gesloten vergezichten zich afwisselen.

Een pittoresk ensemble

Het nieuwe centrum brengt de verschillende diensten van het park samen in twee ten opzichte van elkaar gedraaide volumes met hellende daken. Tussen de Kastelse Dijk, die als een lange rechte lijn het landschap doorsnijdt, en de rand van het ovaalbos definiëren de twee volumes een omsloten buitenruimte dat dienstdoet als erf voor de bosbeheerders. Brede hellende daken kragen op bepaalde plekken over om een ingang, een overdekt terras of een beschermde werkplek te maken.

Indachtig aan de 18^e-eeuwse experimentele boerderijen die in dit gebied werden ontwikkeld om dit voormalige veengebied te cultiveren, genereert de specifieke planvorm van het project een verscheidenheid aan silhouetten.

Als in een pittoresk ensemble krijgt de relatie van het project met het omliggende landschap hierdoor meerdere lagen die worden versterkt door nieuwe paden, pleinen, grachten en wadi’s die de twee gebouwen en het park op een natuurlijke manier verankeren.
 

"De met hout beklede volumes hebben een landelijke uitstraling, maar precieze detaillering rondom ramen, dakgoten en poorten doen het utilitaire overstijgen. Brede hellende daken kragen over om een ingang, een overdekt terras of een beschermde werkplek te maken.”

Enfilade

Het eerste gebouw, het dienstencentrum, bevat de bezoekersfaciliteiten, de kantoren, de refter en kleedkamers voor de werknemers. Het tweede gebouw bevat de stelplaatsen en werkateliers voor de bosbeheerders. In allegorie met de landschapscultuur van Prinsenpark combineert het nieuwe project elementen van de kempische bouwcultuur met de formele planopbouw van een landhuis. 

Het dienstencentrum is opgezet als een enfilade van kamers en zalen onder een groot schuin dak dat uitkraagt richting het ovaalbos.  Een aaneenschakeling van grote ruimtes en kleinere tussenruimtes laat een gevarieerde werking toe waarbij verschillende ruimtes verschillende gebruiksmodi kennen. Grote raam- en deuropeningen die het onthaal, de bezoekersruimte en de educatieve ruimte verbinden met de kantoren, de personeelsrefter en het centrale erf maken de ‘werking’ van het Prinsenpark zichtbaar voor de bezoekers.

Verfijnde casco-structuur

De met hout beklede volumes hebben een landelijke uitstraling, maar precieze detaillering rondom ramen, dakgoten en poorten doen het utilitaire overstijgen. De identiteit van het project wordt bepaald door het ritme van de licht geschaafde Lariks gevelplanken die zich als een regen- en windscherm wikkelen rondom de volumes.  De dakstructuur met zijn blank aluminium geprofileerde platen en uitzonderlijk lange V-vormige dakgoten geeft het project verdere verfijning.

De kamers en zalen zijn opgebouwd uit witte betonsteen en betonbalken die een robuuste neutrale achtergrond vormen. Het project is een intelligente en flexibele casco-structuur waarin de gebouwelementen die dicht bij de gebruiker staan extra verfijning krijgen. Houten invulwanden, op maat gemaakte deuren en ramen, en vast meubilair, gebeitst in diepe blauwe, groene en paarse kleuren zetten zich subtiel af tegen de betonsteen en brengen hiërarchie in de enfilade.

De stelplaats en de werkplaatsen vormen samen een L-vormig gebouw dat het centrale erf afsluit. Een reeks van gegalvaniseerde stalen portieken definieert een flexibele overdekte ruimte voor de stalling van bosbeheermateriaal.

Een evenwichtig ecosysteem

Het project zet op verschillende manieren in op een integrale duurzaamheid. Lees alles over het circulaire aspect van dit project op onze zusterwebsite Circubuild.