Studio Thys Vermeulen ontwierp voor de gemeente Langemark een gastvrije en laagdrempelige uitbreiding van het gemeentehuis. De architecten laten het nieuwe gebouw aanleunen tegen het bestaande gemeentehuis en creëren zo een tweeluik: een formeel en een informeel huis. Het gebouw toont zich op verschillende manieren aan de omgeving: als een tweeluik aan het gemeenteplein, als groot huis richting park en als bijgebouw aan de achterzijde van het gemeentehuis. De kerk, het park en het tweeluik knopen zo een dynamische relatie aan.
De gemeente Langemark besliste om haar publieksgerichte gemeentediensten en het OCMW samen te brengen in een nieuw laagdrempelig en gastvrij huis naast het bestaande gemeentehuis en organiseerde daarvoor in 2013 samen met WINVORM (West-Vlaanderen in Vorm) een ontwerpwedstrijd. Met het ontwerp van Studio Thys Vermeulen koos de gemeente Langemark voor een ontwerp dat een klassieke uitbreiding overstijgt en op verschillende schaalniveaus een nieuwe ruimtelijke toekomst voor Langemark schrijft.
Tweeluik bestaande uit een formeel en informeel huis
Naast het bestaande gemeentehuis, gebouwd als een statig landhuis op de site van het gebombardeerde kasteel van Langemark, ontwierpen de architecten een nieuw zelfstandig gebouw dat samen met het landhuis een tweeluik vormt, bestaande uit twee huizen: een formeel en een informeel. Het bestaande gemeentehuis met haar symmetrische gevel en statige inkom huisvest het formele programma zoals de raadzaal, de verschillende kabinetten van het bestuur, maar ook de trouwzaal. Daarnaast staat het informele huis. Grote ramen die ritmisch rondom de gevel geplooid zijn en een overdekte inkom op de hoek geven het gebouw een gastvrij karakter. Een grote dakoverstek en de subtiele aftekening van de baksteenplint verwijzen rechtstreeks naar de architectuur van het bestaande gemeentehuis en maken dat beide huizen verwant aanvoelen, alsof ze familie zijn.
“Grote ramen, ritmisch rondom de gevel geplooid en een overdekte inkom op de hoek geven het gebouw een gastvrij karakter. Een grote dakoverstek en de subtiele aftekening van de baksteenplint verwijzen rechtstreeks naar de architectuur van het bestaande gemeentehuis en maken dat beide huizen verwant aanvoelen, alsof ze familie zijn." Tom Thys, Studio Thys Vermeulen
Gemeentehuis, kerk en park knopen dynamische relatie aan
Het project kadert in de grotere ambitie van de gemeente om de dorpskern van Langemark op te waarderen door de publieke ruimte tussen de dorpskerk en het Vijverpark aan de rand van de kern opnieuw in te richten. Het gemeentehuis ligt centraal in dit project en vormt de verbinding tussen beiden. Daar waar het bestaande gemeentehuis zich eenzijdig richt op de open ruimte richting de kerk, stelt de nieuwe uitbreiding zich eerder alzijdig op. Door een nauwkeurige manipulatie van het grondplan en het volume toont het gebouw zich op verschillende manieren aan de context; als een echt tweeluik aan het gemeenteplein, als een groot huis richting het park en als een bijgebouw aan de achterzijde van het bestaande gemeentehuis. De kerk, het park en het tweeluik van het gemeentehuis gaan zo een dynamische relatie met elkaar aan.
Een sculpturale trap die verbindt en tot de verbeelding spreekt
In het nieuwe gebouw ontwikkelen het onthaal en de kantoren van de verschillende gemeentediensten zich rondom een circulatiekern. Deze kern, waarin een sculpturale trap de verschillende verdiepingen verbindt, is net uit het centrum van het gebouw geplaatst om zo ruimte te geven aan plekken van verschillende grootte en intimiteit. Landschapskantoren worden afgewisseld met kantoorkamers en vergaderruimtes om zo een werkomgeving te maken die vertrouwd en huiselijk aanvoelt. Deze diversiteit aan ruimtes wordt verstrekt door de verschillende verdiepingshoogtes in het gebouw die zo aansluiten op de vloerpassen van het bestaande gebouw. De royale hoogte op de gelijkvloerse verdieping wordt door grote hooggeplaatste binnenramen versterkt. Op de tweede verdieping geeft het licht hellend zadeldak identiteit aan het landschapskantoor.
Vloeren in terrazzo en strokenparket maken de link met het bestaande landhuis dat zijn formele karakter behoudt. Plinten en deurlijsten in een lichtgrijze kleur geven het interieur een zachte huiselijke sfeer. Op maat gemaakt meubilair in subtiele kleurschakeringen maken van wachtruimtes en balies bijzondere plekken. Dit wordt versterkt door de compositie van grote ramen die vanuit de verschillende ruimtes uitzicht geven op het gemeenteplein, de kerk en het vijverpark.
Gemeente Langemark als voorbeeldige opdrachtgever
De uitbreiding van het gemeentehuis in Langemark is een toonvoorbeeld van goed opdrachtgeverschap. Zoals in veel landelijke gemeentes is er afgelopen decennia weinig geïnvesteerd in de ruimtelijke kwaliteiten van de dorpskernen, zowel naar samenhang van bebouwing als naar het inrichten van publieke ruimte. De visie die Studio Thys Vermeulen ontwikkelde voor het gemeentehuis en haar omgeving werkte inspirerend voor de gemeente Langemark. Het was voor het bestuur de aanleiding om nog een stap verder te denken en resulteerde in een nieuwe studieopdracht voor Studio Thys Vermeulen. In deze studie onderzocht het bureau een strategie waarbij verschillende nieuwe woonvormen de buurt rondom het vijverpark kan verdichten en de ruimtelijk kwaliteiten ervan kan versterken. Deze studie is ondertussen afgerond.
Landschap - gemeentehuis als nieuw stadszicht
Het landschapsontwerp van Bureau Groen voor het gemeenteplein kadert het dubbele gemeentehuis als een nieuw stadszicht. Het is geïnspireerd op de bestaande groene ‘clumps’ in het Vijverpark. Deze typische trossen van bomen worden doorgetrokken tot op het gemeenteplein en zorgen zo voor een ruimtelijke samenhang tussen het plein en het park.