Tabloo: betonnen tafel belichaamt nucleair bergingsverhaal (Bovenbouw | ono architectuur)

Op dit moment wordt laag- en middelactief kortlevend afval veilig opgeslagen in speciaal daarvoor aangepaste gebouwen bij Belgoprocess, een dochteronderneming van NIRAS, in Dessel. Omdat die gebouwen niet voor de eeuwigheid ontworpen zijn, ging NIRAS een hele tijd geleden op zoek naar een nieuwe locatie om het afval te bergen. In 2006 besliste de federale regering dat ook die nieuwe bergingsinstallatie in Dessel zou komen, en dat de gemeenten Dessel en Mol mee de voorwaarden zouden bepalen.

Levendige ontmoetingsplek

Een van de voorwaarden van beide gemeenten was de oprichting van wat toen nog een communicatiecentrum heette en uiteindelijk zou uitmonden in het bezoekers- en ontmoetingscentrum Tabloo. Het centrum huisvest een theaterzaal, een tentoonstellingsruimte en diverse polyvalente ruimtes. Buiten is er een evenementenweide. Zowel individuen, verenigingen als bedrijven kunnen er evenementen organiseren, al dan niet publiek toegankelijk. Tabloo moet een levendige ontmoetingsplek worden voor de mensen uit de buurt en ver daarbuiten.

Interactieve expo

Absolute blikvanger van Tabloo is de interactieve expo met als thema radioactiviteit. Het thema wordt zowel vanuit wetenschappelijke als vanuit maatschappelijke invalshoek benaderd. Bezoekers ontdekken al doende hoe radioactief afval beheerd wordt en welke onderzoeken naar nucleaire toepassingen er allemaal lopen. Naast de expo kunnen bezoekers ook terecht in een kennisruimte waar ze meer te weten kunnen komen over de werking van NIRAS en de nucleaire geschiedenis van de streek. Buiten is er een landschapspark met speeltuin en bezoekers kunnen een wandeling maken tot op de plaats waar de nieuwe bergingsinstallatie over enkele jaren gebouwd zal worden.

Dialoog

Ook het gebouw zelf is een eyecatcher: een betonnen structuur van 15 meter hoog in de vorm van een tafel met daaronder een constructie in houtskeletbouw. De structuur staat symbool voor de dialoog tussen NIRAS en de partnerschappen STORA en MONA, die de lokale inwoners vertegenwoordigden en de respectievelijke gemeenten Dessel en Mol. NIRAS mikt op 40.000 bezoekers per jaar. Tabloo kan dus uitgroeien tot een volwaardige toeristische trekpleister in de Antwerpse Kempen.

300 jaar

In het ontwerp van Bovenbouw en ono architectuur staat het thema ‘tijd’ centraal. Het trage degradatieproces van het geborgen radioactieve afval plaatst Tabloo in een geheel andere tijdsdimensie dan gebruikelijk. Wil het gebouw doorheen dit proces van 300 jaar van betekenis kunnen blijven, dan moet het in staat zijn om zich aan te passen aan onvoorzienbare veranderingen doorheen de eeuwen.

Avontuurlijke invulling

Het gebouw van Tabloo valt in twee delen uit elkaar: een imposante structuur die als een tafel meer dan 7m boven de grond zweeft, met daarin vervat de tentoonstellingsruimtes, en daaronder een luchtige invulling die het veelzijdige programma van ruimtes, zalen en kantoren ter wille wil zijn. De dominantie van de structuur geeft orde en consistentie aan de invulling. De veelvormigheid en het avontuurlijke karakter van de invulling geeft schaal en herkenbaarheid aan de structuur.

Bergingsverhaal

De robuuste structuur belichaamt zowel letterlijk als figuurlijk de permanentie en dus ook de tijdsdimensie van het bergingsverhaal. Als een grote tafel symboliseert de structuur het verenigen van mensen rondom de problematiek van de berging. Onder, naast en tegen de structuur staat de invulling. Het is een levendige collage van losse en gestapelde gebouwen en gebouwdelen, die de rijkdom aan ideeën en behoeftes wil belichamen.

Inclusieve architectuur

De collagetactiek laat toe om verschillende vloerhoogtes, relaties, gevelritmes, binnen- en buitenruimtes e.d. een plaats te geven in het gebouw. Inbreng vanuit het participatieproces is geen bedreiging voor het deze tactiek, maar juist een zegen. Met deze strategie wil het ontwerpteam een inclusieve architectuur introduceren. Een veelheid van ideeën maakt de vorm. Dat in de plaats van een exclusieve architectuur, waar de vorm weinig ruimte laat voor andersoortige ideeën.

Landschapspark

Het ontwerp voor het landschapspark waarin Tabloo is gelegen kwam tot stand in nauwe samenwerking met Studio Secchi-Viganò. De intentie van het landschapspark is om van de site nabij de afvalberging een publieke ruimte te maken. De berging van het afval is niet iets geheimzinnigs, maar is een zaak die ons allen aangaat en daarom onderdeel hoort te zijn van het publiek domein. Daarom wordt een landschap gecreëerd dat natuurlijk en ecologisch interessant is, maar tegelijk ook volop mogelijkheden biedt om te worden gebruikt door de gemeenschappen van Dessel en Mol en door de bezoekers van Tabloo.