TECHNISCHE INFO. “Bouwen met hout is niét duurder”

Houtbouwprojecten in West-Europa zijn ongeveer 5 tot 10% duurder dan traditionele bouwprojecten. Dat wil zeggen, als je puur en alleen naar de kostprijs per kubieke meter kijkt van hout versus beton. Maar wie een betere afweging wil maken om de economische haalbaarheid van houtconstructies te meten, moet ook rekening houden met andere factoren. De hogere materiaalkosten kunnen namelijk op verschillende manieren worden gecompenseerd, als we een bredere blik werpen op de levenscycluskosten.

Lichtgewicht

Hout is vijf keer lichter dan beton per volume-eenheid. Dit kan aanzienlijke voordelen opleveren in het ontwerp, omdat er bespaard kan worden op materialen door gebruik te maken van lichtere funderingen. Bovendien kunnen er tijdens het bouwproces lichtere kranen en voertuigen worden ingezet voor transport en manoeuvres. De lichte plaatsingsmethode veroorzaakt ook voor minder hinder voor de omgeving en de omwonenden. Indien alles goed gepland is, kan bouwen met hout daarnaast resulteren in 80 tot 85% minderen leveringen.

Tijdswinst

Eén van de grootste voordelen van bouwen met hout is de potentiële tijdsbesparing die de bouwmethode oplevert in vergelijking met klassiek bouwen. Houtelementen kunnen snel geassembleerd worden met relatief eenvoudig elektrisch gereedschap en materieel.

Dat resulteert in minder arbeidsuren en bouwplaatskosten en levert dus een economisch voordeel op. Bovendien kunnen projecten sneller worden afgerond waardoor de inkomsten sneller binnenkomen.

Een houtbouwwerf kan ook gewoon doorlopen in de winter, zelfs bij vrieskou, mits de juiste voorzorgsmaatregelen.

Seriematige productie

Massief hout leent zich uitstekend voor productie in fabrieken, omdat het gemakkelijk te verwerken is en altijd dezelfde hoge kwaliteit biedt. Veel onderdelen kunnen vooraf in de fabriek worden gemaakt. Op de bouwplaats hoeven de onderdelen alleen nog in elkaar gezet te worden, met dus een korter en minder belastend bouwproces tot gevolg. Ook verkleint die manier van werken de kans op fouten en vergissingen. Bovendien stijgt de productiviteit, wat leidt tot lagere kosten.

Het versnellen van het bouwproces zorgt er ook voor dat projectontwikkelaars hun investeringen sneller terugverdienen.

Toekomstige waarde van houtbouw

Houten constructies hebben nog een belangrijk voordeel: ze kunnen droog worden gemonteerd en zijn eenvoudig weer uit elkaar te halen. Dat betekent dat de onderdelen – zeker de grote houten bouwdelen – aan het einde van de levensduur van het gebouw waarin ze verwerkt zijn, makkelijk opnieuw gebruikt kunnen worden. Ze behouden dus hun waarde.

Steeds meer ontwikkelaars en investeerders ontdekken houtbouw daarom als waardevolle investering. Duurzaamheid en toekomstbestendigheid spelen voor hen een steeds belangrijkere rol. Houtbouw is een aantrekkelijke optie, omdat gebouwen van traditionele materialen, zoals beton en staal, steeds vaker worden gezien als zogenaamde stranded assets, gebouwen die hun waarde verliezen doordat ze niet voldoen aan moderne duurzaamheidsnormen.

Gezondheidsvoordelen

Een houten gebouw heeft een positief effect op de gezondheid en het welzijn van de mensen die er in wonen of werken. Hout heeft namelijk de bijzondere eigenschap dat het vocht uit de lucht kan opnemen of afgeven. Dat helpt het binnenklimaat in balans te houden qua luchtvochtigheid, maar ook qua temperatuur, wat het niveau van comfort verhoogt.

Daarnaast past hout perfect binnen de ideeën van het zogeheten biophilic design, een ontwerpfilosofie die de natuur naar binnen brengt. Uit onderzoek blijkt dat het zien en ervaren van natuurlijke materialen zoals hout kan helpen om stress te verminderen, de gezondheid te verbeteren en zelfs de productiviteit te verhogen.

In verschillende sectoren levert dat (economische) winst op. Zo kunnen houten kantoorgebouwen leiden tot lager verzuim en hogere productiviteit. In scholen leidt de zichtbare toepassing van hout dan weer tot een betere leerprestatie en concentratie. Ook tonen studies aan dat er in de gezondheidszorg zelfs sprake is van een hoger herstelpercentage en verminderde pijnmedicatie.

Minder én blijere bouwvakkers

Voor prefabhoutbouwsystemen is op de bouwplaats 50 tot 70% minder personeel nodig. Bovendien biedt een houtbouwplaats betere werkomstandigheden vanwege onder andere de lagere geluidsniveaus en de schonere werkomgeving – minder stof en minder uitstoot. Hout nodigt uit om aan te voelen en te ruiken, zeker vers geschaafd hout. Het zorgt dus voor een kalmerende en aangename zintuigelijke ervaring.

Uiteindelijk zullen de psychologisch effecten van het werken in een houten omgeving zoals hierboven beschreven, ook gelden tijdens de bouw zelf. Een niet te onderschatten voordeel dus!

Conclusie

Een houten gebouw kan zeer concurrerend zijn in prijs, als een ervaren bouwteam zich vanaf het begin richt op hout en de unieke eigenschappen van massief hout volledig benut in het ontwerp- en bouwproces. Denk daarbij aan het lichte gewicht, de mogelijkheid tot prefabricage enzovoort. En dan hebben we het nog niet eens over de potentieel hogere maatschappelijke waarde, zowel nu als in de toekomst.

Een belangrijke succesfactor is dat alle betrokken partijen vanaf het begin achter de keuze voor hout als bouwmateriaal staan. Dit leidt namelijk tot fundamenteel andere ontwerpkeuzes.

Daarnaast is het essentieel om een ervaren projectteam te selecteren, bestaande uit de architect, aannemer, ingenieur, adviseurs en zelfs de fabrikant, die zo vroeg mogelijk in het proces nauw samenwerken.

Factoren zoals tijdswinst kunnen zeker worden vertaald naar een financieel voordeel. Welzijnsvoordelen zijn daarentegen lastiger in geld uit te drukken. Maar als we welzijn en duurzaamheid meenemen in de waardering van bouwprojecten, krijgen we alleszins wel een meer gebalanceerd en holistisch beeld van de werkelijke waarde van houtbouw. Dat vraagt om een combinatie van wetenschappelijk bewijs, beleidsmaatregelen én een verandering in de mindset van bouwers, bouwbedrijven, ontwikkelaars en investeerders.

Het is tijd om de kracht van hout te omarmen, want het staat klaar om een steeds belangrijkere rol te spelen in de toekomst van duurzame bouw.