TECHNISCHE INFO. Technologie die levens kan redden ...

De laatste jaren heeft de opkomst van digitale technologieën in de bouwsector geleid tot een hogere productiviteit en meer kwaliteit en veiligheid. Deze digitale revolutie is gebaseerd op efficiëntere communicatienetwerken, en computers, tablets en smartphones met een steeds grotere rekenkracht. Voor meer informatie verwijzen we naar WTCB-Contact 2021/1, die volledig in het teken staat van deze nieuwe tools.

Wanneer de stabiliteit in het gedrang komt, helpen ze vooral om voorspellingen te doen, metingen en controles uit te voeren, te communiceren en (snel) beslissingen te nemen. Bepaalde instabiliteitsverschijnselen doen zich immers soms zeer plots voor en kunnen dramatische gevolgen hebben voor werklui die op de bouwplaats aanwezig zijn of voor de gebouwbewoners.

Praktijkvoorbeelden

De beoordeling van de bestaande situatie wordt vaak gekenmerkt door het gebruik van digitale technologieën. Op kleine werven kunnen bepaalde afmetingen bijvoorbeeld heel gemakkelijk in 2D of zelfs in 3D gemeten worden met behulp van een halfautomatische afstandsmeter (of distometer) of een smartphone met een augmentedrealityapplicatie (bv. de app ‘Measures’ voor iOS), of zelfs met een tablet van de nieuwste generatie die uitgerust is met een LiDAR-scanner (*).

Bij motion measuring (zie afbeelding 1) worden er interne of eventueel externe sensoren gebruikt om de positie van het toestel te bepalen. Deze methode maakt het mogelijk om de 3D-coördinaten te bepalen en afstanden in de ruimte te meten. Ook andere aspecten, zoals hoeken en vlakheid, kunnen gecontroleerd worden.

Met fotogrammetrie is het steeds makkelijker om in een mum van tijd 3D-opmetingen uit te voeren op basis van een reeks foto’s.

Al deze technologieën kunnen nuttig zijn om zeer snel een offerte op te stellen of opmetingen te doen om een factuur te maken.

De mechanische eigenschappen (sterkte en stijfheid) kunnen beoordeeld worden aan de hand van niet-destructieve methoden die rechtstreeks op de constructie of op een staal toegepast worden. Deze methoden zijn gebaseerd op radartechnologie, impact-echo, ultrasoon geluid ... Ook met scanners, pachometers en andere radars is het mogelijk om wapeningen te lokaliseren zonder in betonconstructies te hoeven boren.

Ook in de uitvoeringsfase bewijzen deze technologieën hun nut. Op de bouwplaats worden momenteel dan ook heel wat nieuwe technologieën gebruikt om mogelijke stabiliteitsrisico’s tijdens de werken in de gaten te houden, zodat men erop kan anticiperen. Zo worden totaalstations, inclinometers en scanners ingezet om snel te controleren of de toleranties of de positionering van bijvoorbeeld constructie-elementen of wapeningen gerespecteerd worden. Geotechnische werkzaamheden langs of onder een bestaand gebouw worden vaak uitgevoerd onder voortdurende monitoring van de vervormingen. Bij deze monitoring worden de verrichte metingen vergeleken met de voorspellende modellen die tijdens de ontwerpfase gebruikt werden.

In sommige gevallen, vooral wanneer er zeer grote scheuren, abnormale vervormingen of barsten aangetroffen worden, is het raadzaam om de stabiliteit van het gebouw ook tijdens de gebruiksfase op te volgen. Soms is zelfs continu toezicht nodig om te anticiperen op een eventueel instortingsgevaar. Hiervoor zijn er een heleboel geconnecteerde meetinstrumenten beschikbaar. Zo kunnen scheurwijdtemeters hun gegevens nu online opslaan (bv. in een cloud) en meldingen geven zodra bepaalde drempelwaarden overschreden worden. Aangezien deze systemen inmiddels zeer energiezuinig zijn, hebben ze bovendien een batterijlevensduur van meerdere jaren, op voorwaarde dat de meetfrequentie niet te hoog is. Ten slotte kunnen er sensoren in houten scheidingswanden aangebracht worden om abnormale vochtgehalten op te sporen die de constructie zouden kunnen verzwakken.

Toekomstige toepassingen

De laatste jaren is het dankzij technologieën op het gebied van machinaal leren (machine learning met behulp van artificiële intelligentie) ook mogelijk geworden om eventuele schade automatisch te herkennen aan de hand van een reeks foto’s van de constructie (bv. de muren van een gebouw) (zie afbeelding 2). Ze bieden bovendien de mogelijkheid om deze gebreken te geolokaliseren, waardoor de degradatie in kaart gebracht kan worden en de evolutie ervan op te volgen is. Geautomatiseerde herkenning kan ook tijdens de uitvoering toegepast worden om de automatische controle te versnellen, problemen in een zo vroeg mogelijk stadium op te lossen en zo de kosten te beperken die daarmee gepaard gaan. Een studie die momenteel door het WTCB uitgevoerd wordt, bevestigt dit potentieel.

Besluit

Het doel dat men wil bereiken, moet duidelijk omschreven worden om te kunnen bepalen welke technologie het meest geschikt is ter controle van de stabiliteit van een gebouw. Er bestaat een uitgebreid gamma aan tools: van eenvoudige tot zeer uitgebreide. Bij de keuze van een meetsysteem moet er rekening gehouden worden met het volume van de te registreren gegevens, de kwaliteit van de metingen, de structurering van de geregistreerde gegevens, alsook met de interface om de metingen te raadplegen en de mogelijkheden van geautomatiseerde meldingen. Er bestaan momenteel veel betrouwbare en gemakkelijk te gebruiken tools voor bijvoorbeeld het uitlezen van de sensoren en visualisatie op afstand. Ten slotte maken recente en betaalbare innovaties een snelle besluitvorming mogelijk.

Om je een idee te geven van de vele nieuwe digitale technologieën en mogelijkheden die voor jou als aannemer ter beschikking staan, zijn er tal van demonstraties terug te vinden op de website digitalconstruction.be. 

Bron: WTCB-Contact, 2022-1, p. 29-30.