Ter Bleuk: oude dag in luchtige omgeving met unieke lichtstraat

Ter Bleuk bevindt zich middenin een residentiële wijk in Bonheiden, op een spievormig terrein van 1,5 hectare dat omringd is door het nodige groen. Meer dan dertig jaar stond er op diezelfde plek een rusthuis, dat na verloop van tijd fors verouderd was en door zijn beperkte omvang niet meer rendabel bleek. “Ook de uitbreidingsmogelijkheden waren beperkt”, vertelt architecte Hilde De Ruysscher, die in begin van de jaren 90 voor het eerst gecontacteerd werd door directeur Hendrik Ghekiere. “We hebben ettelijke jaren geschipperd tussen de stringente voorschriften van het BPA en de ontwikkeling van het nieuwe concept, dat uiteindelijk gebruikt is als basis voor een nieuw ruimtelijk uitvoeringsplan voor de omgeving. We trachtten af te stappen van de stereotiepe regeltjes en hebben onze ideeën regelmatig getoetst bij een advocaat met een specialisatie in ruimtelijke ordening. Zo zijn we erin geslaagd om het roer volledig om te gooien. Ter Bleuk is het enige woonzorgproject in de ruime omgeving dat louter assistentiewoningen aanbiedt.”

Sterke, eenvoudige typologie

Het complex omvat vier losstaande woonpaviljoenen, die gegroepeerd zijn rond een transparant dienstenvolume met een verpleegpost, een dokterskabinet, een café met terras en een ondergronds restaurant met een beschutte buitenruimte. De blokken zijn enkel onder het maaiveld met elkaar verbonden, zodat de zichten op het groene binnengebied en het achterliggende bos gevrijwaard blijven. Tussen de paviljoenen in bevinden zich enkele technische lokalen, een polyvalente ruimte, een wellnesskwartier met sauna en jacuzzi, een kine- en fitnessruimte en een kapsalon. De architecten opteerden voor een sterke, eenvoudige typologie. De gevelbekleding van de woonpaviljoenen – een mix van lichtgrijs metselwerk en een volkernbeplating met een roodbruine houtprint – is tegelijk dynamisch en sereen. “Bovendien is hun tweelaagse dimensionering piekfijn afgestemd op de omringende gebouwen, waardoor de woonblokken zich profileren als luxueuze villa’s op menselijke schaal”, verduidelijkt Hilde De Ruysscher. “Het ontwerp is uitgewerkt in nauwe samenwerking met Elisabeth Elegeert. We hebben alles mee mogen bedenken en bepalen, tot het gemeenschappelijk meubilair en de buitenaanleg toe.”

"Dankzij de riante natuurlijke lichtinval voelen de gangen aan als een publieke passage met één menselijke dimensie"

Open plan

De assistentiewoningen zijn in functie van hun grootte en ligging onderverdeeld in verschillende types. Ze zijn stuk voor stuk uitgerust met een praktische kookhoek, een living, diverse opbergmeubels, een slaapkamer met ingebouwde kleerkast en een aanpalende badkamer met wc en inloopdouche. Elke flat beschikt tevens over grote raampartijen en een private buitenomgeving in de vorm van een terras. In de grotere wooneenheden bevindt zich naast de slaapkamer nog een bijkomend vertrek, dat kan fungeren als logeerruimte of bureau. Opvallend is dat de ruimtes niet van elkaar gescheiden worden door deuren, maar door houten schuifpanelen. Zo is het mogelijk om binnen het open plan van de flats toch de nodige privacy te creëren. Zowel de kasten als de schuifpanelen bestaan uit donkerbruine bamboe, wat een warm effect creëert. “We hebben er alles aan gedaan om het normale leven van de bewoners zo min mogelijk te verstoren en de overgang naar een assistentiewoning verteerbaar te maken. Ze kunnen er perfect zelfstandig leven, maar hebben tegelijk toegang tot permanente zorgondersteuning en service op maat. Bovendien vormen de gemeenschappelijke ruimtes voor iedereen een enorme meerwaarde”, weet De Ruysscher.

Unieke lichtstraat

Niet enkel de wooneenheden, maar ook de gemeenschappelijke ruimtes en de circulatievoorzieningen hebben een uitermate licht en luchtig karakter. Dankzij de riante natuurlijke lichtinval voelen de gangen aan als een publieke passage, die aan weerszijden uitmondt in een gezellige zithoek met een weids uitzicht. Een lichtstraat over de volledige lengte van de gang zorgt ervoor dat de bewoners zich onder een open hemel wanen. “We hebben bewust geopteerd voor een modulaire lichtstraat van VELUX in plaats van voor een opsomming van koepeltjes”, legt De Ruysscher uit. “We wilden de blik naar buiten ‘ervaarbaar’ maken: je ziet de wolken passeren, de regen vallen, de sterren fonkelen … Het is bovendien een vernuftig systeem dat de weersomstandigheden registreert en dat de dakramen automatisch opent of sluit via een regelsensor – open bij warme temperaturen, dicht bij regenweer of sterke wind. De glaselementen zijn onder een lichte helling geplaatst, waardoor ze als het ware zelfreinigend zijn. VELUX heeft ons uitstekend ondersteund via een prima voorbereiding (maatvoering lichtstraat) en een nauwkeurige werfopvolging (intensief overleg met stabiliteitsingenieur, elektricien, dakdichter …). Het illustreert in welke positieve, constructieve sfeer de realisatie van Ter Bleuk verlopen is.”