Heel wat vragen zijn eigen aan het relatief recente fenomeen ‘lage-energierenovaties’. Om die te kunnen beantwoorden, zetten Wienerberger en Recticel Insulation in samenwerking met de KU Leuven en architect Cyndie Hanssens (avdk architecten) in Spiere een testwerf op. Het motto van het project luidt ‘meten is weten’, want alle belangrijke parameters worden op de voet gevolgd. Intussen wordt een tweede testwerf in Mechelen voorbereid.
Heel wat vragen zijn eigen aan het relatief recente fenomeen ‘lage-energierenovaties’. Om die te kunnen beantwoorden, zetten Wienerberger en Recticel Insulation in samenwerking met de KU Leuven en architect Cyndie Hanssens (avdk architecten) in Spiere een testwerf op. Het motto van het project luidt ‘meten is weten’, want alle belangrijke parameters worden op de voet gevolgd. Intussen wordt een tweede testwerf in Mechelen voorbereid.
Hoe breng je in een doorgedreven verbouwing architectuur, wooncomfort, energie-efficiëntie en duurzaamheid samen tot een sluitend geheel? Welke invloed heeft een ingrijpende renovatie van dak en gevel met kwaliteitsvolle isolatie en een afwerking met kleipannen op het wooncomfort en de energie-efficiëntie? Welke graad van luchtdichtheid kan daarbij worden bereikt? Hoe en in welke mate zijn bouwknopen aan te pakken? Welke investeringskost vergt een stapsgewijze verbetering van het E-peil? Al deze vragen lopen als een rode draad doorheen het testproject.
Het architecturale concept
De vrijstaande, gedeeltelijk onderkelderde woning in Spiere dateert van circa 1900 en is opgetrokken met een volsteense muur. De structuur is technisch nog in goede staat, maar dak en muren zijn niet geïsoleerd, en er zijn serieuze problemen met opstijgend vocht en schimmelvorming ten gevolge van koudebruggen. Zowel esthetisch als energetisch drong een grondige renovatie zich op.
De woning in Spiere voor de renovatie.
De opdrachtgever wou een aantal authentieke elementen te allen prijs behouden, met name de mooie gewelven, de aangename hoogte van de gelijkvloerse ruimtes en het volume van de mansarde. Een isolatie langs de binnenzijde kwam dus niet in aanmerking. Verder drong hij aan op een duurzame renovatie die het volume extra in de verf moest zetten. In samenspraak met de architect viel de keuze op een Plato-kleidakpan als dakafwerking en een Façatile-kleipan voor de gevel. Deze pannen van Koramic sluiten immers naadloos op elkaar aan. Een extra voordeel is dat de dakdekker de complete afwerking op zich kan nemen, wat zowel het budget als de timing ten goede komt.
De woning in Spiere na de renovatie.
Het energetische concept
Om tot een lage-energierenovatie te komen, werden volgende isolatiepakketten vastgelegd. Op de draagconstructie van het dak wordt 20 cm Powerroof-isolatie (2 lagen van 10 cm) geplaatst, een systeem van harde platen in Taufoam by Recticel met een verbeterd brandgedrag. Het sarkingdak dat zo tot stand komt, wordt afgewerkt met kleidakpannen.
De wanden worden geïsoleerd met 20 cm Powerwall. Die isolatie wordt geschrankt geplaatst in 2 lagen van 10 cm en loopt continu door achter het houten regelwerk, waarop de Façatile-kleipannen worden bevestigd, zodat koudebruggen worden gebannen. De combinatie van deze twee isolerende en brandveilige isolatieproducten garandeert een doorlopend isolatieschild over de gehele woning.
Alle buitenschrijnwerk wordt vernieuwd. Om het opstijgend vocht te bestrijden, worden de gevels onderkapt. De kelder wordt buiten het beschermd volume gehouden en er wordt een ventilatiesysteem C geïnstalleerd. Als verwarmingsafgifte wordt gekozen voor radiatoren op het gelijkvloers en in de badkamer. In de living wordt een kachel geplaatst die geschikt is voor toepassing in een lage-energiewoning. Op het gelijkvloers zal nu ook sanitair warm water beschikbaar zijn, wat voor de renovatie niet het geval was.
Meten is weten
Om de impact van de lage-energie-renovatie in harde cijfers te kunnen gieten, hebben Wienerberger en Recticel Insulation een samenwerking opgezet met de afdeling bouwfysica van het departement burgerlijke bouwkunde (KU Leuven). Gedurende een voldoende lange periode worden voor en na de werken het wooncomfort, het energieverbruik, de luchtdichtheid en de bouwknopen gemonitord.
• Het wooncomfort wordt geëvalueerd op basis van drie criteria: de relatieve luchtvochtigheid, de binnentemperatuur en de binnenluchtkwaliteit (CO2).
• De luchtdichtheid wordt bepaald door op verschillende momenten blowerdoortesten uit te voeren. Dat biedt meteen de gelegenheid om de weerslag van de pleisterwerken op de luchtdichtheid apart te bepalen.
• Het energieverbruik wordt opgevolgd via de gegevens die de bewoners voor de werken hebben bijgehouden, de meterstanden en de energiefacturen en dan vergeleken met de meterstanden en energiefacturen na uitvoering van de werken.
• Bouwknopen en uitvoeringskwaliteit worden in beeld gebracht door middel van infraroodopnames voor en na de werkzaamheden.
Renoveren: weet wat je doet
Zodra alle resultaten bekend zijn, kunnen ze mee de basis vormen voor de doeltreffende aanpak van lage-energierenovatie van woningen, vergelijkbaar met die in Spiere. Bedoeling is dat bouwheren de reikwijdte van bepaalde ingrepen beter kunnen inschatten en zo nutteloze of weinig efficiënte uitgaven zoveel mogelijk kunnen vermijden.
Dezelfde oefening wordt momenteel voorbereid voor een rijwoning uit 1952 in Mechelen, waar de werkzaamheden eind 2013 van start zullen gaan. Dat is meteen de geplande einddatum van de werken in Spiere.
Hoe breng je in een doorgedreven verbouwing architectuur, wooncomfort, energie-efficiëntie en duurzaamheid samen tot een sluitend geheel? Welke invloed heeft een ingrijpende renovatie van dak en gevel met kwaliteitsvolle isolatie en een afwerking met kleipannen op het wooncomfort en de energie-efficiëntie? Welke graad van luchtdichtheid kan daarbij worden bereikt? Hoe en in welke mate zijn bouwknopen aan te pakken? Welke investeringskost vergt een stapsgewijze verbetering van het E-peil? Al deze vragen lopen als een rode draad doorheen het testproject.
Het architecturale concept
De vrijstaande, gedeeltelijk onderkelderde woning in Spiere dateert van circa 1900 en is opgetrokken met een volsteense muur. De structuur is technisch nog in goede staat, maar dak en muren zijn niet geïsoleerd, en er zijn serieuze problemen met opstijgend vocht en schimmelvorming ten gevolge van koudebruggen. Zowel esthetisch als energetisch drong een grondige renovatie zich op.
De opdrachtgever wou een aantal authentieke elementen te allen prijs behouden, met name de mooie gewelven, de aangename hoogte van de gelijkvloerse ruimtes en het volume van de mansarde. Een isolatie langs de binnenzijde kwam dus niet in aanmerking. Verder drong hij aan op een duurzame renovatie die het volume extra in de verf moest zetten. In samenspraak met de architect viel de keuze op een Plato-kleidakpan als dakafwerking en een Façatile-kleipan voor de gevel. Deze pannen van Koramic sluiten immers naadloos op elkaar aan. Een extra voordeel is dat de dakdekker de complete afwerking op zich kan nemen, wat zowel het budget als de timing ten goede komt.
Het energetische concept
Om tot een lage-energierenovatie te komen, werden volgende isolatiepakketten vastgelegd. Op de draagconstructie van het dak wordt 20 cm Powerroof-isolatie (2 lagen van 10 cm) geplaatst, een systeem van harde platen in Taufoam by Recticel met een verbeterd brandgedrag. Het sarkingdak dat zo tot stand komt, wordt afgewerkt met kleidakpannen.
De wanden worden geïsoleerd met 20 cm Powerwall. Die isolatie wordt geschrankt geplaatst in 2 lagen van 10 cm en loopt continu door achter het houten regelwerk, waarop de Façatile-kleipannen worden bevestigd, zodat koudebruggen worden gebannen. De combinatie van deze twee isolerende en brandveilige isolatieproducten garandeert een doorlopend isolatieschild over de gehele woning.
Alle buitenschrijnwerk wordt vernieuwd. Om het opstijgend vocht te bestrijden, worden de gevels onderkapt. De kelder wordt buiten het beschermd volume gehouden en er wordt een ventilatiesysteem C geïnstalleerd. Als verwarmingsafgifte wordt gekozen voor radiatoren op het gelijkvloers en in de badkamer. In de living wordt een kachel geplaatst die geschikt is voor toepassing in een lage-energiewoning. Op het gelijkvloers zal nu ook sanitair warm water beschikbaar zijn, wat voor de renovatie niet het geval was.
Meten is weten
Om de impact van de lage-energie-renovatie in harde cijfers te kunnen gieten, hebben Wienerberger en Recticel Insulation een samenwerking opgezet met de afdeling bouwfysica van het departement burgerlijke bouwkunde (KU Leuven). Gedurende een voldoende lange periode worden voor en na de werken het wooncomfort, het energieverbruik, de luchtdichtheid en de bouwknopen gemonitord.
• Het wooncomfort wordt geëvalueerd op basis van drie criteria: de relatieve luchtvochtigheid, de binnentemperatuur en de binnenluchtkwaliteit (CO2).
• De luchtdichtheid wordt bepaald door op verschillende momenten blowerdoortesten uit te voeren. Dat biedt meteen de gelegenheid om de weerslag van de pleisterwerken op de luchtdichtheid apart te bepalen.
• Het energieverbruik wordt opgevolgd via de gegevens die de bewoners voor de werken hebben bijgehouden, de meterstanden en de energiefacturen en dan vergeleken met de meterstanden en energiefacturen na uitvoering van de werken.
• Bouwknopen en uitvoeringskwaliteit worden in beeld gebracht door middel van infraroodopnames voor en na de werkzaamheden.
Renoveren: weet wat je doet
Zodra alle resultaten bekend zijn, kunnen ze mee de basis vormen voor de doeltreffende aanpak van lage-energierenovatie van woningen, vergelijkbaar met die in Spiere. Bedoeling is dat bouwheren de reikwijdte van bepaalde ingrepen beter kunnen inschatten en zo nutteloze of weinig efficiënte uitgaven zoveel mogelijk kunnen vermijden.
Dezelfde oefening wordt momenteel voorbereid voor een rijwoning uit 1952 in Mechelen, waar de werkzaamheden eind 2013 van start zullen gaan. Dat is meteen de geplande einddatum van de werken in Spiere.
Gerelateerde dossiers
Gerelateerde bedrijven
Onze partners