Toekomst en traditie verenigd in innovatieve basisschool (Markant Architecten)

Een leuke knipoog naar de voormalige bestemming van het schooldomein. De plek waar voorheen voetbalmatchen begonnen en nu de onderwijsloopbaan van jonge kinderen start. Met samenspelen en groepsgevoel als belangrijke basisprincipes, net als in een succesvolle voetbalploeg. Waarbij ook zorgen voor elkaar een cruciaal uitgangspunt is, zoals in de STIP IT-campagne tegen pesten. Het mag duidelijk zijn: de nieuwe naam van de gemeentelijke basisschool van Arendonk barst van de symboliek. Ook het fraaie ontwerp van Markant Architecten accentueert de normen en waarden van de school, die zichzelf grondig wilde heruitvinden aan de hand van een ambitieus masterplan. “Ze besloot haar twee voormalige vestigingen in te wisselen voor een moderne, toekomstgerichte nieuwbouw. Duurzaamheid, zorgzaamheid, beweging en creativiteit waren daarbij de kernwoorden”, vertelt Kurt Van Hooydonk, architect-bestuurder bij Markant Architecten.

School op kinder- en mensenschaal

Het resultaat is een veelzijdig complex met twee bouwlagen en een vloeroppervlakte van circa 4448 m², dat plaats biedt aan 435 kinderen en veertig personeelsleden. Naast een kleuterschool met acht klassen en een basisschool met negentien klassen herbergt GBS De Stip ook klasoverschrijdende lokalen, polyvalente circulatieruimtes, zorglokalen, eetruimtes, turnzalen, administratieve ruimtes en een aantrekkelijke, gevarieerde buitenomgeving met diverse speelzones. “De kleuterschool, de eetruimtes, de turnzalen en de administratie zijn gevestigd op het gelijkvloers. De eerste verdieping is voorbehouden voor de basisschool. Daar is per leergraad een afzonderlijk paviljoen ingericht dat rechtstreeks bereikbaar is via de speelplaats. Deze vorm van clustering verkleint de impact op het binnengebied en garandeert de nodige openheid tegenover de omgeving. Om een school op kinder- en mensenschaal te verkrijgen, hebben we tevens gewerkt met luifels die de gebouwhoogte breken, een knikkende gevellijn en lichtkleurige materialen”, legt Kurt Van Hooydonk uit.

Specifieke pedagogische visie

De architectuur en de ruimtelijke indeling vloeiden rechtstreeks voort uit de specifieke pedagogische visie die GBS De Stip wil uitdragen. Het ontwerp van Markant Architecten zet zowel in op toekomst als traditie. “We streefden naar een architectuur van overgangen tussen ruimtes en niet naar een aaneenschakeling van begrenzingen. Er kan klasoverschrijdend gewerkt worden, er is sprake van een clustering per leergraad, de kleuterschool is een aaneenschakeling van lokalen en multifunctionele gangen met extra hoekwerking ... Klassen als aangepaste leeromgevingen en ruimtes die overvloeien in andere ruimtes: dat is de toekomst waar de school naartoe groeit. Dit neemt echter niet weg dat de klaslokalen duidelijk afgebakend zijn en nog steeds afzonderlijk gebruikt kunnen worden. Er kan dus ook op een klassieke manier lesgegeven worden. Dit maakt dat de leerlingen stap voor stap naar buiten kunnen treden. Naar de gemeenschappelijke zone die vrijer is, maar die zich nog steeds binnen de beschermde schoolwereld bevindt. Zo kunnen ze zelfstandig en op eigen tempo de maatschappij ontdekken.”

Sterke connectie

Een andere troef die GBS De Stip bijzonder maakt, is dat de binnen- en buitenruimte naadloos op elkaar aansluiten. Zo grenzen de kleuterklassen aan een multifunctionele ruimte, die via grote ramen verbonden is met een overdekte buitenzone die op haar beurt overloopt in een open buitenzone. De brede polyvalente speelgang van de basisschool mondt dan weer uit in een speeldak van 116 m², waar een trap naar de kleurrijke open- en overdekte speelplaatsen leidt. Deze laatste zijn erg divers van aard: zandbakken, een klimparcours, een looppiste … Ook op ruimere schaal is er overigens sprake van een sterke connectie tussen ‘binnen’ en ‘buiten’, benadrukt Kurt Van Hooydonk. “We concipieerden de nieuwbouw als een verbindend element in een onduidelijke omgeving. Aan de straatzijde grenst het perceel aan het dorp en achteraan is er sprake van open landbouwgebied. We bouwden de straat af via een lange en kopse gevel met tussenliggende inkompartij en behielden vanaf de speelplaats het zicht op het landbouwgebied. Aan westzijde bevonden zich de oude school, een sporthal en een steeg. Deze laatste hebben we opgewaardeerd tot een promenade. Ook de fietsenstalling en de sporthal, die eveneens gebruikt kunnen worden door externen, hebben we daar ingeplant.”

Duurzaam verhaal

Eveneens opmerkelijk: GBS De Stip is een school zonder fossiele brandstoffen. Er is resoluut geopteerd voor zuinige technieken op basis van hernieuwbare energie: een BEO-veld, geothermische warmtepompen, betonkernactivering, PV-panelen … “Ook in dat opzicht lag de lat dus hoog”, geeft Kurt Van Hooydonk aan. “De energievraag hebben we gereduceerd via een uitgekiende combinatie van compactheid, oriëntatie, isolatie en zonwering. Daardoor is er evenmin nood aan actieve koeling. De technische ruimte staat op een zichtbare plek met een binnenraam. Zo maken we leerlingen en gebruikers warm voor techniek en duurzaamheid, wat kadert in het participatieve karakter van het project. Via talloze overlegmomenten hebben we ons ingezet voor de creatie van een gemeentelijk draagvlak, zodat iedereen dit gebouw kan appreciëren. Dat is evenzeer een vorm van duurzaamheid, net als de bevordering van het gebruikscomfort via een overvloedige natuurlijke lichtinval. Rekening houdend met de betonkernactivering hebben we ook veel aandacht besteed aan de akoestiek. Aangezien de betonnen vloerplaten niet of slechts deels bedekt zijn, zijn er aangepaste akoestische materialen zoals wandabsorbers in houtwolcement, baffels in vilt, spuitpleister enzovoort toegepast. Kortom: niets is aan het toeval overgelaten en dat werpt zijn vruchten af.”