Totaalrenovatie en -restauratie van voormalige steenkoolmijn in Zolder

Een multifunctioneel gebouw

Het gemeentebestuur van Zolder was tot voor kort naarstig op zoek naar een goede locatie voor volwassenenonderwijs. Lang duurde de zoektocht niet, want het oude ophaalgebouw van de voormalige steenkolenmijn bleek de perfecte locatie. Er was zelfs ruimte voor meer. Het ophaalmachinegebouw, dat reeds in 1924-1925 gebouwd werd, heeft een lengte van 120 meter, een breedte van 26 meter en een hoogte van 25 meter. Onder meer de grote omvang en ligging hebben het gemeentebestuur doen besluiten om het mooie gebouw te renoveren en om te toveren tot een maatschappelijk en economisch nuttige ruimte. Momenteel wordt er gewerkt aan een multifunctioneel pand dat drie hoofdfuncties zal herbergen: een passiefschool, een geklasseerd bezoekersgedeelte - het Atrium - en ruimtes voor commerciële bedrijvigheid en/of nijverheidsactiviteiten. De eerste herbestemming van het ophaalmachinegebouw is de huisvestiging van het Centrum Volwassenenonderwijs Heusden-Zolder (CVO). Het blijft echter niet alleen bij de renovatie van het ophaalgebouw, aan de noordzijde wordt er ook gewerkt aan een nieuw gedeelte. Dit zal volledig passief gebouwd worden, waarbij maximaal gebruik wordt gemaakt van duurzame technieken en materialen. Door renovatie en nieuwbouw te combineren, wordt er een goede balans gecreëerd tussen oud en nieuw. Het gebouw wordt uitgerust met de nieuwste duurzame technieken en is klaargemaakt voor de toekomst, zonder het mijnverleden uit het oog te verliezen. Delen van het gebouw, waaronder het Atrium, zullen opgesteld worden voor publiek. Eveneens zal het Atrium zich uitstekend lenen tot bijvoorbeeld expositieruimte of horecagelegenheid. Tot slot blijft er nog ongeveer 2.600 m² over voor diverse functionele, commerciële en economische voorzieningen.

De verdieping

Door alle toekomstplannen voor het voormalige ophaalmachinegebouw kon een nieuwe, pakkende naam niet uitblijven. De typisch Vlaamse naam De Verdieping prijkt inmiddels op de voorgevel van het gebouw. Er is bewust gekozen voor De Verdieping, omdat deze benaming makkelijk in de mond ligt, goed past binnen het volkse mijnwerkerskader en bovenal meerdere ladingen dekt. Zo sprak men vroeger in de mijnbouw al over ondergrondse verdiepingen, kunnen we de betekenis van verdiepen uitleggen als kennis opdoen - iets wat de toekomstige cursisten zeker zullen gaan doen - en verwijst de naam daarnaast naar het feit dat er energie uit de bodem gehaald zal worden om het gebouw te verwarmen.
 

Duurzaamheid

Bij de restauratie en renovatie van De Verdieping vormt duurzaamheid een belangrijke factor. De locatie van het gebouw, het rationele ruimtegebruik, de goede toegankelijkheid, de levensduur en de verstandige omgang met materialen en energie geven het gebouw een uiterst duurzaam karakter. Door te renoveren zullen energie en materiaal uit het verleden niet verloren gaan, maar juist hergebruikt worden door er een nieuwe bestemming of functie aan te geven. Ook in het nieuwbouwgedeelte voert het begrip duurzaamheid de boventoon. Doordat er gebouwd wordt volgens de passiefhuisstandaard, zal er aan de noordzijde van het oude ophaalgebouw een zeer lage-energiebouw herrijzen.

Thermo Actief Benelux

Ook Thermo Actief Benelux heeft zijn steentje kunnen bijdragen aan het duurzame karakter van het unieke project. Hoewel op verschillende plaatsen in het gebouw de originele machines nog aanwezig zijn, worden in opdracht van installateur Karremans de functionele zones door Thermo Actief Benelux voorzien van Uponor-vloerverwarming. Als we een oude schacht bezoeken, treffen we in deze ruimte een immense ventilator aan. Erwin Verhasselt, directeur van de Belgische vestiging van Thermo Actief Benelux, vertelt ons dat men de vloer rondom de ventilator eerst volledig heeft moeten openbreken alvorens de vloerverwarming te kunnen aanbrengen. Er is gebruik gemaakt van het Uponor Tacker-systeem, waarbij de Uponor PE-Xa RED leidingen - tegenwoordig vervangen door de Uponor Comfort Pipe PLUS - getackerd worden op gespoten pur-isolatie die voorzien is van een Uponor-rasterfolie. Deze rasterfolie doet dienst als raster, maar ook als dampscherm. Zodra de vloerverwarming aangebracht is, worden de Uponor-vloerverwarmingsleidingen aangesloten op de Komfort-vloerverwarmingsverdelers.

Dit artikel verscheen eerder in  Enervision, Nathan Import/Export.