De Gentse Vereniging voor Stad Archeologie Landschap Monument vzw, kortweg GVSALM, reikte zopas de tweede Monumentenprijs aan een historisch pand, site of openbaar domein dat recent een succesvolle restauratie of renovatie achter de rug heeft. Met deze driejaarlijkse prijs wil de vereniging de aandacht van de Gentenaar vestigen op waardevolle recente restauraties, renovaties, herbestemmingen, combinatie van nieuwbouw en historische architectuur, herinrichting van openbaar domein, zoals pleinen, parken en tuinen. KARUUR architecten en ARCH & TECO schoten de hoofdvogel af.
Winnaars in de categorie particuliere eigendommen/realisaties
In de categorie particuliere eigendommen/realisaties ging de eerste plaats naar Zonnestraat 6-8 (AS Adventure, Vastned Retail Belgium, KARUUR architecten). Meer dan een bezoekje waard tijdens het shoppen is de A.S. Adventure in de Zonnestraat. Voor veel Gentenaars is dit geen verborgen parel meer, maar toch blijft het een van de meest spectaculaire restauraties van de afgelopen jaren. Lange tijd camoufleerden verschillende kleinere handelszaken het monumentale herenhuis uit de eerste helft van de twintigste eeuw. Van het gelijkvloers werd gedacht dat het sterk verbouwd zou zijn, maar niets was minder waar. Tijdens de werkzaamheden werden tal van originele elementen ontdekt en met zorg gerestaureerd.
In het interieur werd de prachtige glazen koepel gedemonteerd, gereinigd en na herstelling teruggeplaatst. Een eerder voorzien tussenverdiep werd weggehaald waardoor de monumentaliteit en ruimtelijkheid van het herenhuis opnieuw tevoorschijn kwam. De sierlijke balustrade werd net zoals de parketvloer behouden. Bovendien werden bouwsporen uit het verleden zo veel mogelijk zichtbaar gelaten. Wie goed kijkt ziet bijvoorbeeld nog de sporen van de oude toonbanken op het parket. Bovendien golden er strenge brandweereisen om het pand publiek toegankelijk te maken. Toch slaagde men erin oplossingen te bedenken. Enkel een opmerkzaam oog spot de subtiele tweede vluchtweg in de voorgevel.
Op de tweede plaats in dezelfde categorie eindigde Brugsesteenweg 5-7 (fam. Vandeweghe-Van Parijs, architect Sabine Okkerse). Het kleurrijke pand van Geo Henderick zou teruggaan tot 1907 en was volledig onherkenbaar geworden in het straatbeeld. Oorspronkelijk was het pand ingericht als kruidenwinkel, later werd het als woning en herberg gebruikt. Door de gedrevenheid en de aanhoudende inspanningen van de eigenaars werd de gevel in ere hersteld.
De derde plaats ging naar Houtbriel 18 (Hotel Ganda Rooms and Suites, Ganda Consulting). De herbestemming van dit burgerhuis tot hotel is volgens de jury opnieuw een voorbeeld van hoe ondernemers kunnen omspringen met erfgoed. Het in oorsprong 18de-eeuwse pand werd niet fel verbouwd maar louter heringericht. Dit maakt de inspanningen niet minder zwaar. Een hotel onderbrengen in een pand met een delicaat interieur is immers niet eenvoudig. Zo werden de sanitaire voorzieningen in de hotelkamers geïnstalleerd zonder in te breken op de ruimtelijkheid van de hoge kamers of elementen zoals moulures te beschadigen. En ook hier leverden de eigenaars bijzonder grote inspanningen om aan de brandweereisen tegemoet te komen. Zo werden de vloeren volledig ontmanteld, werd er tussen de roostering brandwerend plaatmateriaal en akoestische isolatie aangebracht, waarna alles netjes werd teruggeplaatst.
Winnaars in de categorie openbare besturen/publieke rechtspersonen
In de categorie in bezit van openbare besturen/publieke rechtspersonen staat de restauratie van Jozef Plateaustraat 22 op de eerste plaats (Universiteit Gent, Architect Arch & Teco). De restauratie van deze site is een complex dossier die in verschillende fasen wordt uitgevoerd. Tijdens de restauratie werd er gestreefd naar het maximaal behoud van originele materialen zoals bij het schrijnwerk en werden de originele (muur)afwerkingen zoals de marmerimitaties teruggebracht. Bijzonder is de vernieuwde binnenkoer die er voorheen verwaarloosd en vervuild bij lag. Dankzij de overdekking met een glazen koepel doet de koer nu dienst als leeszaal en multifunctionele ruimte voor de studenten.
De Jozef Plateuastraat wordt gevolgd door de restauratie van Graslei 44, Huis van de Vrije Schippers (North Sea Port, Callebaut-Architecten). Tijdens de restauratie werden de originele erfgoedelementen maximaal behouden. Zo werden de gevelstenen niet vervangen door nieuwe exemplaren, maar wel bijgewerkt met restauratiemortel. Ook werd er een hoge graad van detaillering nagestreefd tijdens de restauratie, zo werden bijzonder gedetailleerde gevelstenen tot in het kleinste detail gereconstrueerd. De jury looft ook de eigenaar North Sea Port die met de restauratie van dit pand niet alleen de geschiedenis van het schippershuis eer aan doet, maar dit ook deels toegankelijk maakt voor het grote publiek.
De derde plaats gaat naar de Pontbrug van de stad Gent aan het Drongenplein (KARUUR Architecten). De brug is in vergelijking met de andere projecten een bijzonder restauratieproject, dat niettemin met evenveel zorg werd uitgevoerd. Bij het herstel van de brug speelde zowel de stabiliteit als het aanzicht van de brug mee. Om het betonrot te herstellen werd er gebruik gemaakt van kathodische bescherming, een techniek die ook voorkomt bij het herstellen van schepen. Om het uitzicht van de brug te herstellen werden er verschillende stalen uitgezet tot het juiste kleur werd gevonden. Het resultaat is een restauratie die zeer grondig werd uitgevoerd maar die van de Pontbrug vooral opnieuw een baken in het landschap maakt.
De keuze van de publieksjury
Niet enkel de vakjury maar ook de publieksjury bekroonde Zonnestraat 6-8 (AS Adventure) als winnaar van de monumentenprijs in de categorie particuliere eigendommen/realisaties. De aanwezigen zetten tevens het kleurrijke pand van Geo Henderick in Brugsesteenweg 5-7 op de tweede plaats. De derde plaats was deze keer weggelegd voor Tolhuislaan 157 (net architectuur).
Ook de publieksjury zette, in de categorie in bezit van openbare besturen/publieke rechtspersonen, de restauratie van Jozef Plateaustraat 22 op de eerste plaats. Maar liefst drie projecten behaalden even veel stemmen van de publieksjury en deelden de derde plaats: de Pontbrug in Drongen, de Sint-Bernadetteschool in Sint-Amandsberg (Stad Gent) en de restauratie van Rozier 9 van de Universiteit Gent (Robbert en Daem ism SUM en BARO).