Ubarmin Kliniek krijgt dakrenovatie met respect voor het verleden

De iconische Ubarmin Kliniek in Pamplona is een mooi voorbeeld van de 20e-eeuwse architectuur van Navarra. Ondanks haar gevierde status heeft de kliniek in de loop van de jaren met talrijke uitdagingen te kampen gehad, waaronder het daksysteem. Problemen variërend van lekken en structurele schade tot slechte energie-efficiëntie vroegen dringend om een grondige renovatie. Om die reden startte de regering van Navarra dan ook een ambitieus renovatieproject op met de bedoeling de energie-efficiëntie en het binnencomfort van het gebouw te verbeteren met respect voor de oorspronkelijke architectuur. 

architectuurparel

De Ubarmin Kliniek, gebouwd tussen 1968 en 1974, is een opmerkelijk voorbeeld van 20e-eeuwse architectuur. Het unieke van dit ontwerp van architect Fernando Redón Huici en de betekenis die erachter steekt, leverde het gebouw in het najaar van 2019 een plaatsje op in de DOCOMOMO cataloog. DOCOMOMO is een internationale organisatie die zich toelegt op het DOcumenteren en COnserveren van gebouwen van de MOdern MOvement (Moderne Beweging).

Daarnaast heeft ook het Directoraat-Generaal Cultuur - Instituut Principe de Viana het gebouw naar waarde geschat en opgenomen in hun inventaris. Ook al biedt dit geen wettelijke bescherming, toch toont dit in welke mate de overheid de architecturale integriteit van het gebouw beschermd wil zien.

Uitdagende dakrenovatie

Het ontwerp van de kliniek, oorspronkelijk een trauma- en zorgcentrum, toont een duidelijke scheiding tussen twee belangrijke delen: de toren en het lagere gedeelte. Het lagere gedeelte was ontworpen met de bedoeling open, licht en transparant te zijn met op het dak een “zee” van koepels die het gebouw een etherische sfeer geven. Maar in de loop der jaren heeft het dak van de Ubarmin kliniek te kampen gehad met talrijke problemen, zoals lekken door gebroken koepels, losgeraakte afvoeren en problemen met de PVC-afdichting, naast enkele andere structurele problemen. Ook het feit dat te veel zonlicht het interieur binnendrong, het ontbreken van isolatie en de verouderde staat van de koepels maakten het alleen maar erger en leidden tot aanzienlijk energieverlies.

Van de 1.452 lichtkoepels op het dak zijn er 472 bedoeld om licht binnen te laten, maar sinds de ingebruikname van het gebouw zijn veel lichtkoepels afgedekt; de overmatige warmte en verblindende lichtinval hadden namelijk een nadelige impact op de activiteiten in het gebouw. Allemaal signalen dat een zorgvuldig onderhoud en een eventueel herontwerp absoluut noodzakelijk waren in het belang van de functionaliteit van de kliniek en de architecturale waarde van het gebouw.

Daarom heeft de regering van Navarra, eigenaar van de kliniek, beslist om een grootschalige renovatie uit te voeren van het bestaande, lekkende dak met het oog op een betere energie-efficiëntie en meer binnencomfort, zowel op vlak van warmte als lichtinval. Dit alles vanzelfsprekend met het nodige respect voor het karakter en de architecturale waarde van het gebouw.

Grondige aanpak van de lichtkoepels

Het project omvatte de renovatie van 9.100 m² dakoppervlak met 1.452 koepels van elk 2,00 bij 2,00 m. Slechts 404 koepels bleven open om licht toe te laten, terwijl de overige koepels werden dichtgemaakt. Om het oorspronkelijke uitzicht te behouden, bleven de constructies op een aluminium frame staan.

Nadat de koepels verwijderd waren en afgevoerd naar een gecontroleerde stortplaats, kon de renovatie starten: op bepaalde zones werd een polyester plint mechanisch bevestigd op de betonnen structuur, met een ingebouwde, dubbelkleppige koepel. Op andere zones werd een geprofileerde staalplaat aan de betonconstructie vastgemaakt. Vervolgens werd een dampscherm aangebracht met daarbovenop 50 mm dikke rotswol isolatiepanelen.

De extra lagen bestonden uit een dubbele isolatielaag, waarmee hellingen met een dikte van 60 tot 100 mm gecreëerd werden, en een laatste laag PIR-isolatie van 30 mm dik. Alles werd mechanisch bevestigd op het eerder geplaatste steeldeck.

PVC dakbanen garanderen goede afwatering

Metalen kaders werden vastgemaakt op speciale stukken in rasters van 2,00 x 2,00 m. Hierop werd de RENOLIT ALKORPLAN F Classic pvc dakbaan aangebracht, bevestigd met roestvrijstalen bevestigers van verschillende lengtes, afhankelijk van de dikte van de gecreëerde hellingen. Ongeveer 400 pvc afvoeren werden in de bestaande afvoerpijpen met diameter 63 mm aangebracht om een goede afwatering te garanderen.

Als laatste stap in het renovatieproject werden 1.048 enkelkleppige lichtkoepels op het aluminium frame vastgeschroefd. Hierdoor werd niet enkel de functionaliteit van het gebouw verbeterd maar kon ook het esthetische uitzicht van het dak behouden blijven.