Ultima voor architectuur en toegepaste kunsten gaat naar Marie-José Van Hee

Generatie van 1974

Marie-José Van Hee is architecte, meubelontwerpster en docente. Ze wordt beschouwd als de grande dame van de architectuur in België. Van Hee groeide op in een aannemersfamilie in Bachte-Maria-Leerne, een deelgemeente van Deinze, en studeerde Architectuur in Gent. Ze behoort tot de zogenaamde Generatie van 1974, een vijftal architecten die in 1974 afstudeerden aan het Architectuurinstituut Sint-Lucas. Zij ontwikkelden een ontwerpattitude die gekenmerkt wordt door een focus op de autonome logica van architectuur en de relatie met kunst en ambachtelijkheid.

British International Fellowship

Tussen 1976 en 1986 werkte Van Hee op freelancebasis voor het multidisciplinair consultancybureau Groep Planning in Brugge. Van 1986 tot 1990 werkte ze met Johan Van Dessel samen onder de naam V.D.V.H. In 1990 richtte ze haar eigen architectenbureau Marie-José Van Hee Architecten op in Gent. Het jaar daarop werd ze ook docent aan de Faculteit Architectuur van Sint-Lucas. Haar eerste tentoonstelling vond in 1992 plaats in De Singel. In 2012 en 2018 mocht ze België vertegenwoordigen op de Architectuurbiënnale van Venetië. Ze ontving verschillende prestigieuze onderscheidingen in binnen-en buitenland. Zo kreeg ze in 2017 de British International Fellowship van het Royal Institute of British Architects (RIBA) voor haar bijdragen aan de architectuur.

Zintuiglijke architectuur

Tijdens haar lange carrière werkte Van Hee aan meer dan 400 projecten, waarvan 250 effectief gerealiseerd werden. Haar oeuvre is zeer divers en bestaat uit huizen, openbare gebouwen, bruggen, pleinen… en sinds enkele jaren ook uit meubels. Toch is ze vooral bekend omwille van haar ontwerpen voor woningen en renovaties in en rond Gent.

Van Hees architectuur wordt omschreven als zintuiglijk. Wat zij met gebouwen doet, is een aantal basiselementen herschikken, niet rationeel maar intuïtief. Van Hees werk staat bekend voor zijn uitgepuurde omgang met licht, materiaal, kleur, dimensie en detail. Haar aandachtig ontworpen huiselijke ruimtes zijn subtiel verweven in een stedelijke of landelijke context. Degelijkheid, licht en geborgenheid staan voorop in haar ontwerpen.

Drempels

Haar architectuur illustreert de nauwgezette aandacht voor het karakter en de schaal van ruimtes, van tussenruimtes, van overgangsruimtes, voor het in elkaar grijpen van ruimtes en voor de drempels tussen binnen en buiten, tussen de privé en de publieke sfeer, tussen dag- en nachtzones.

Schaal van het huis

De jury van de Ultimas prijst Marie-José Van Hee voor haar architectuur die het leven omarmt, op schaal van het huis, van de directe omgeving en van de publieke ruimte: "Ze heeft een uitzonderlijk talent voor het maken van plekken waar mensen zich goed voelen, en die blijvend het leven dienen, zodat mensen er zorg voor dragen. Haar ontwerpen zijn cruciaal om de herwaardering van het stedelijke woonhuis in Vlaanderen te begrijpen. Op heel kleine binnenstedelijke kavels, zoals in het Gentse Prinsenhof, slaagt ze erin woonkwaliteit te brengen waarin licht en zicht op de straat, de stad en het groen protagonisten zijn." Het volledige juryverslag vind je hier.

Wie dieper wil duiken in het omvangrijke oeuvre van Van Hee kan nog tot 21 mei 2023 terecht in De Singel. Dertig jaar na haar eerste overzichtstentoonstelling loopt op diezelfde plek immers een nieuwe expositie over haar werk: 'Marie-José Van Hee Architecten: een Wandeling'.