Unieke passerelle garandeert parlementsleden droge oversteek (OFFICE)

Een zwevende rotonde, een ufo, een reusachtige donut, een uit de kluiten gewassen trouwring of zelfs een gigantische rol ducttape: de in het oog springende passerelle die de Leuvenseweg overbrugt, is de voorbije maanden al met heel wat uiteenlopende zaken vergeleken. Wat er ook van zij: de bouw van Tondo maakte heel wat los in Brussel. Missie geslaagd dus, want toen de Kamer in 2016 een ontwerpwedstrijd uitschreef, had ze de ambitie om er een architecturale eyecatcher van te maken. Office Kersten Geers David Van Severen opteerde voor een unieke vormgeving, waarbij de passerelle werd opgevat als een ruimtelijk element en dus niet zozeer als een technische oplossing. De rest is intussen geschiedenis ...

Bijzonder visueel cachet

De passerelle verbindt de eerste verdieping van het Huis van de Parlementsleden met de tweede verdieping van het Forumgebouw. Om dit mogelijk te maken, moesten de architecten over een afstand van 15 meter een hoogteverschil van 80 centimeter overbruggen. Dit deden ze door de vloer een licht hellend karakter te geven, waardoor de constructie ietwat scheef hangt. “Samen met de bijzondere ringvorm en de spiegelgevel zorgt dit voor een bijzonder visueel cachet”, vertelt Stefaan Jamaer, projectarchitect bij Office Kersten Geers David Van Severen.

“De ringvorm hebben we gekozen om het traject te verlengen, zodat de hellingsgraad van de vloer binnen de perken blijft (maximaal 4%). De spiegelgevel zorgt ervoor dat de constructie naadloos opgaat in de omgeving. De reflectie op de ronde panelen vervormt beide gebouwen en zorgt voor een zeker ‘onevenwicht’, waardoor het zwevend effect versterkt wordt en Tondo als het ware loskomt van de bebouwde omgeving. Tegelijk refereert de ronde vorm aan de torens op de hoeken van het Huis van Parlementsleden. De spiegelgevel maakt deel uit van een dubbele schil. Achter de reflecterende panelen in gepolijst aluminium bevindt zich nog een binnenwand in gebogen glas. Hoewel de buitenkant van de passerelle de gebouwen langs de Leuvenseweg weerspiegelt en dus een gesloten karakter heeft, kunnen de parlementsleden via de transparante binnenzijde toch genieten van het zicht op de straat. Geen onbelangrijk detail, want Tondo heeft niet enkel een functioneel doel. Het is ook een plek waar de parlementsleden even kunnen ontspannen, de benen kunnen strekken en een informeel praatje kunnen slaan met collega’s.”

Staal als rode draad

In structureel opzicht kan de passerelle getypeerd worden als een stijve schijf. “Gelet op de ambitie om de structuur in te passen tussen de bestaande bouwlijnen was staal het enige materiaal dat geschikt was voor de realisatie van dit kunstwerk”, geeft Brecht Van de Velde aan. “Het dak doet dienst als hoofddraagstructuur en is opgevat als een holle koker met ribben in S355-staalplaat. Elke rib werd gepositioneerd in functie van het krachtenverloop en geoptimaliseerd om tot een minimaal gewicht te komen. De hellende vloer is met behulp van 32 witte stalen trekkers opgehangen aan het dak om de vrije ruimte onder de brugconstructie te maximaliseren. De trekkers volgen het vaste ritme van de glazen binnenwand, die rechtstreeks tegen de staalconstructie is gezet aan de hand van rubbervoegen."

"Om een gezond evenwicht tussen massa en gebruikscomfort tot stand te brengen, is de vloer opgebouwd uit gebogen UPN-profielen met een staalplaatbetonvloer op holle kokerprofielen. De staalplaatbetonvloer is lichter dan een volle betonplaat, maar heeft tegelijkertijd voldoende massa om als trillingsdemper te fungeren. De draagstructuur van het dak en de vloer bestaat uit S355 J2+N-staal (36 ton in totaal), waarbij het verfsysteem voldoet aan duurzaamheidsklasse C5i. Alle blootgestelde staaldelen, met name de trekstangen, zijn extra beschermd met een R60-verflaag.”

Constructieve uitdagingen

Gezien de bijzondere vormgeving was het niet mogelijk om het dak als één geheel naar de werf te transporteren. Het werd opgedeeld in vier stukken, zodat de laswerken beperkt bleven. Na de afwerking van de dakstructuur zijn de trekstangen geplaatst en is de vloer opgehangen. “De hellende vloer vormde een bijzondere constructieve uitdaging. De passerelle lijkt een cirkel, maar is door die schuine positie eigenlijk een ovaal. Het was geen sinecure om de boven- en onderstructuur op elkaar af te stemmen”, zegt Stefaan Jamaer.

Ook op het vlak van stabiliteit was het geen alledaags project, benadrukt Brecht Van de Velde, ingenieur bij ​Bollinger Grohmann. “De passerelle verbindt twee gebouwen die zijn uitgevoerd in verschillende bouwstijlen – het 19e-eeuwse Huis van de Parlementsleden in metselwerk en het 21e-eeuwse Forumgebouw in beton – en die oorspronkelijk niet voorzien waren op een verbinding. Op basis van een inschatting van de draagkracht van beide gebouwen hebben we ervoor geopteerd om de betonkolommen van het Forumgebouw op de tweede verdieping te vervangen door staalkolommen. Aan de kant van het Huis van de Parlementsleden is het metselwerk dan weer plaatselijk vervangen door een betonnen sokkel, die als steunpunt voor de passerelle fungeert. Zo konden we de beoogde esthetiek – een zwevende cirkel die tussen beide gebouwen geklemd is – verzoenen met de structurele werking van het dak, die zichtbaar is vanaf de bovenliggende verdiepingen. In werkelijkheid is de passerelle nog een stuk intrigerender dan we ons op voorhand hadden ingebeeld.”