Urban.brussels brengt architecturaal erfgoed Koekelberg in kaart

“Ons erfgoed identificeren, bestuderen en inventariseren is fundamenteel om kennis te verwerven over onze stad. Het is cruciaal om een sterk en onderbouw beleid te kunnen voeren rond erfgoed en stedenbouw, ” zegt Ans Persoons, Brussels staatssecretaris voor Stedenbouw en Erfgoed. “Brussel heeft enorm veel architecturaal erfgoed en die is, in tegenstelling tot wat mensen vaak vermoeden, verspreid over het hele gewest. Urban.brussels staat in voor deze minutieuze inventarisering die in 1975 werd opgestart. De inventaris maakt kennisverspreiding, bescherming, bewustmaking en het beheer van ons Brusselse erfgoed mogelijk. Met meer dan 40.000 goederen, 80.000 illustraties en 7000 namen die verbonden zijn met Brusselse gebouwen is de bouwkundige inventaris het instrument bij uitstek voor het beleidsmakers en de academische wereld. Deze inventaris wordt bovendien voortdurend bijgewerkt en is toegankelijk voor iedereen. Deze bron is perfect geschikt om te leren over de evolutie van de Brusselse architectuur en stedenbouwkundige inrichtingen doorheen de tijd.”

Op basis van onderzoek tussen 2020 en 2022 werd de inventaris van Koekelberg aangevuld met historische en beschrijvende nota’s, archiefdocumenten en een inleiding over de geschiedenis van de stedenbouwkundige ontwikkeling van de gemeente. De inventaris van het bouwkundig erfgoed van de gemeente Koekelberg bevat ongeveer 70 plaatsbeschrijvingen en 230 fiches waarin 345 panden worden omschreven. Bijna 1200 foto’s (huidige, oudere, archiefplannen) illustreren dat alles. Al deze informatie is beschikbaar op de website van de bouwkundige inventaris van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Onder de eigendommen die op de lijst van de gemeente staan, bevinden zich onder meer de Nationale Basiliek van het Heilig Hart, de voormalige woning van Oscar Bossaert, de Strijdersgang, het bureel en appartement van de architect Paul Caulier, de scholen ontworpen door architect Henri Jacobs, de persoonlijke woning van architect Fernand Lefever, de voormalige koekjes- en dessertfabriek Victoria en de voormalige zetel Adolphe Delhaize en Co.

Wat is de erfgoedinventaris?

De inventaris van het Brusselse bouwkundig erfgoed vindt zijn oorsprong in de lijst van gebouwen die geselecteerd werden in het kader van de analytische voorinventaris (of noodinventaris) die in 1975 gepubliceerd werd en werd opgesteld door de vzw Sint-Lukasarchief. Dat gebeurde op basis van een visuele selectie aan de hand van vooraf vastgelegde en welomschreven criteria, zonder systematische studie van bibliografische en archiefbronnen. Om deze inventaris te vervolledigen, heeft het Gewest thematische inventarissen laten opstellen (industriële architectuur, bioscopen, hedendaags erfgoed, sociale woningen, enz.) en tegelijkertijd de lijsten bijgewerkt om ze te verduidelijken en verrijken volgens een methodologie die overeenkomt met een topografische en selectieve inventaris voor wetenschappelijke doeleinden. Dat gebeurt systematisch per gemeente en/of wijk.

Dit prospectie- en onderzoekswerk (bibliografisch en archieven), gebaseerd op criteria uit een methodologische handleiding, is systematisch en is erop gericht om zowel werken van gewestelijk als van lokaal belang in de inventaris op te nemen. Deze inventaris is blijven groeien. Inmiddels is ze een echt wetenschappelijk instrument en een belangrijke gegevensbron voor veel studenten, docenten, architecten en historici, maar ook voor degenen die betrokken zijn bij stadsontwikkeling en alle burgers die meer willen weten over het bouwkundig erfgoed in hun gemeente of buurt.