Usquare.brussels: circulaire renovatie van voormalige kazerne tot universiteitspool

14 augustus 2023

Usquare.brussels transformeert de oude Fritz Toussaintkazerne in Elsene tot een open, diverse en multifunctionele wijk. De focus ligt op duurzame ontwikkeling van stedelijk erfgoed. De voormalige rijkswachtkazernes krijgen een circulair opwaardering tot een locatie voor gemengd gebruik die naadloos aansluit bij het stedelijk weefsel. Behalve de universiteitspool komen er woningen voor gezinnen en studenten, en voorzieningen voor buurtbewoners. Het ontwerp van Usquare is van EVR Architecten, BC Architects & Studies en Callebaut Architecten. VK architects+engineers, part of Sweco staat in voor de studies technieken, stabiliteit, duurzaam ontwerp en akoestiek.

Als eerste werf start de renovatie van zeven gebouwen aan de voorkant van de Generaal Jacqueslaan. Dit universitair centrum van 9.000 m² voor de VUB en de ULB moet een internationale aantrekkingskracht uitstralen. De voormalige rijkswachtmanege krijgt een herbestemming tot markthal van 1.600 m² voor duurzame voeding. Het richtplan van aanleg kreeg vorm door BUUR, part of Sweco, met een goede balans tussen enerzijds maximaal behoud van de intrinsieke kwaliteiten van de site en haar erfgoed, en anderzijds zorgt voor openheid en integratie in de buurt.

Circulair materiaal(her)gebruik

Usquare.brussels is een circulair renovatieproject dat tot de verbeelding spreekt. Door maximaal hergebruik van bouwmaterialen zal geen baksteen verloren gaan. Muren die alsnog sneuvelen, zullen met dezelfde bakstenen heropgebouwd worden.

Ook materialen van andere gebouwlagen worden hergebruikt, zoals metselwerk, radiatoren, sanitaire toestellen en parket. Daarnaast zet het ontwerp in op biologische materialen, zoals schelpenkoffers voor fundering, terrazzo vloeren met recup granulaten, leempleisterwanden als houtskelet voor nieuwe vleugels.

Ook de reductie van het energieverbruik is tegen het licht gehouden. ‘Light as a service’ stelt zowel hergebruikte armaturen van de site als nieuwe ter beschikking. Er komt ook een nieuw warmtenet, dat de gebouwen van de VUB zal verwarmen.

Bestaande structuur krijgt levensduurverlenging

Het ontwerp laat zich sterk leiden door de bestaande gebouwen en de circulaire ambities. Dit bepaalt wat er mogelijk is qua programma en lay-out. Toevoegingen, zoals een tussenbouwvolume, zijn voorzien in houtskelet. De verblijfruimtes krijgen een mezzanine in houtbouw die demonteerbaar is. Het principe van woonboxen wordt toegepast en nieuwe interventies zijn eenvoudig hermonteerbaar en integreren alle diensten volgens het served-servant concept.

Usquare.brussels is een praktijkvoorbeeld van hoe circulariteit vandaag in een renovatieproject gerealiseerd kan worden: de waardevastheid van bestaande gebouwen verhogen via circulaire ingrepen, en nieuwe gebouwen laten fungeren als de materialenbanken van morgen. De globale energiestrategie van de circa twintig bestaande en toekomstige gebouwen op de 3,85 hectare van de site is ontwikkeld door Sweco. VK architects+engineers, part of Sweco staat in voor de studies technieken, stabiliteit, duurzaam ontwerp en akoestiek.

Bron: VK architects+engineers, part of Sweco

Deel dit artikel: