VELD architecten + Atelier Horizon blazen Het Hof van Kabbeek in Tienen nieuw leven in

“Door de strategische ligging in het stadshart, de omvang van de site en de aanwezigheid van waardevol erfgoed, vormt de herontwikkeling van deze zone één van de belangrijkste binnenstedelijke uitdagingen voor de komende jaren”, licht burgemeester Katrien Partyka toe. “De herbestemming van de site is een unieke kans om in het centrum vorm te geven aan een verkeersluwe, groene en klimaatrobuuste omgeving. Dit met respect voor het historisch erfgoed. We willen er een mix van functies realiseren, die een meerwaarde bieden voor de binnenstad.”

Om deze ambitie waar te maken, werd beslist om samen te werken met het Team Vlaamse Bouwmeester om via de procedure van een Open Oproep, gevolgd door een mededingingsprocedure met onderhandeling, te komen tot de opmaak van een masterplan ‘Het Hof van Kabbeek’.

Ziel van de site in ere hersteld

Het Hof van Kabbeek vormt een unieke site binnen het stadsweefsel van Tienen en dit zowel omwille van zijn ligging, schaal, erfgoed als zijn open ruimtestructuur. Een dualiteit ontstaat hierbij tussen een groot open groen hart en het omsloten karakter van het bouwblok, waardoor deze plek niet meteen blootgegeven wordt. Unieke erfgoedelementen maken deel uit van het bouwblok. Maar meer dan de overgebleven erfgoedelementen zelf is de ‘genius loci’, de ziel, de betekenis, de geschiedenis en de eigenheid van de plek essentieel in het project. Zo waren armenhuis, gesticht, kapel, parochiale werking, boerderij, ... telkens voorbeelden van een autonome en zorgende kloostergemeenschap die verbonden was met de maatschappij. De rode draad is de combinatie van wonen en zorg. Door in te zetten op een vooruitstrevende en nieuwe vorm van (samen)wonen, kan het bouwblok een speciale en specifieke plek in de stad worden waarbij collectiviteit en duurzaamheid centraal komen te staan. Het kloosterdomein krijgt zo een toekomstgerichte interpretatie van zijn historische betekenis.

Parkwandeling

Op grotere schaal vormt het Hof van Kabbeek een strategische schakel tussen de publieke polariteiten in de bovenstad en een stapsteen langs de historische as tussen vesten en markt. Door de herintroductie van lange assen, ooit aanwezig op de site, wordt een parkwandeling gecreëerd, waarlangs verschillende erfgoedelementen fungeren als karakteristieke ankerpunten.  Het blaast opnieuw leven in een vandaag ingesloten enclave, zonder het typerende verborgen karakter teniet te doen. Het project voorziet een algemene structuur die geïnspireerd is op de “planken” bij moestuinpercelen, eigen aan de historische organisatie van het kloosterdomein, waarbinnen de nieuwe bouwvelden, de publieke ruimtes en de productieve percelen verwerkt zijn. Het plan zet strategisch in op het vervolledigen van de morfologisch rijke, bebouwde rand van het bouwblok en vrijwaart zo het groene hart van de site.

Diversiteit in woontypologie

De voorgestelde morfologie van de residentiële ontwikkeling in het masterplan volgt de historische tweedeling. Een systeem van woningen langs dwarse passages wordt ingericht tussen de Oude Leuvensestraat en de centrale noord-zuid verbinding. De woningen genieten van tussenliggende collectieve en private tuinen. De herontwikkeling van het ziekenhuis- en kloostercomplex daarentegen organiseert zich rondom een collectieve koer, als een herinterpretatie en vervollediging van de historische kloostertuin. Er wordt een verscheidenheid aan woontypologieën voorgesteld, om zo te beantwoorden aan de diversiteit van leefvormen en gezinssamenstellingen van de toekomstige bewoners. De collectieve en publieke voorzieningen (sociaal-economische functies, kinderdagverblijf, bewonerslokaal, co-working, buurderij, horeca, ...) worden strategisch ingeplant om de publieke ruimte te activeren. De verschillende gebouwen organiseren zich in clusters en vormen duidelijke deelprojecten. Ook de parkeerstrategie volgt deze logica, zodat iedere cluster onafhankelijk kan functioneren.

Groen hart

Het Park van Kabbeek vormt een publieke ruimte die de schaal van het bouwblok overstijgt. Het is een bestemming en een ontmoetingsplek voor alle burgers van de Stad Tienen. Door zijn verborgen karakter vormt het een plek van rust in het dense stadscentrum van Tienen en komt tegemoet aan het tekort aan groenruimte in de buurt. Het vormt een gedeelde context voor de omliggende bestaande en nieuwe bebouwing. Het waardevolle erfgoed van het klooster, de herbestemming van een deel van het ziekenhuis, de boerderij omringd door enkele stadsakkers, de schoolkoer van het Atheneum, de woonontwikkeling van Roey, de private bestaande rijwoningen en de nieuwe woonbuurt langsheen de passages omarmen allemaal dit groene hart. Elk van deze deelfragmenten gaat een verschillende interactie aan met deze open ruimte en draagt op zijn manier bij tot het activeren van deze stedelijke plek op verschillende tijdstippen en door verschillende gebruikers.

Timing

Vanaf eind augustus zit het stadsbestuur samen met de aangestelde ontwerpbureaus om de verdere timing, de procedure en het overleg met de eigenaars en buurtbewoners te plannen. Zo kan de opmaak van het masterplan, de bijhorende financieel-economische haalbaarheidsstudie en het RUP in september van start gaan.