Verlichting voor commerciële kunstgalerieën

Al ruim 50 jaar adviseert Erco galeriehouders hoe ze een lichtconcept voor hun expositieruimtes kunnen ontwikkelen en implementeren. De meest gebruikelijke concepten en hun effect zijn hier voor u samengevat.

White Cube

Bij de vormgeving van de White Cube-galerie wordt uitsluitend een verticale omgevingsverlichting (licht om te kunnen zien) toegepast om de kunstwerken zakelijk en objectief te presenteren. Dat betekent een gelijkmatige wallwashing met een speciaal optisch systeem dat door middel van reflectie de wanden van de galerieruimte verlicht.

Dit homogene verlichtingsprincipe van galerieën is geschikt voor grote kunstwerken, groeps- of wedstrijdtentoonstellingen en harde, abstracte werken. Monumentale architectuur wordt met dit type verlichting naast het kunstwerk gelijkwaardig behandeld. De atmosferische wallwashing versterkt het gevoel van ruimte en hoogte, benadrukt de architectonische kenmerken en biedt oriëntatie in de ruimte.

Minimalistische accentuering

Deze subtiele combinatie van wallwashing en accentuering maakt de kunstwerken zacht van hun lichtomgeving los. Gericht licht benadrukt de centrale werken in een galerie en stuurt de aandacht van de bezoeker om hem of haar door de expositie te leiden. De onopvallende differentiatie kan door visuele contrasten, zoals verschillende kleurtemperaturen tussen wallwashing en spotverlichting of een aangepaste lichtsterkteverhouding (tussen 5:1 en 10:1), nog worden versterkt. Grotere verschillen zorgen voor meer contrast.

De minimale accentuering is zeer effectief bij sculpturen, omdat de accentuering de modellering van gestructureerde oppervlakken optimaliseert. Er kunnen meerdere spots uit verschillende richtingen worden gebruikt om de weergave van oppervlakken te ondersteunen en ongewenste schaduwen te reduceren.

Accentuering vol dramatiek

Zoals de naam al aangeeft, zorgt accentverlichting vol dramatiek in een galerie of museum voor dramatiek. De accentverlichting wordt uitsluitend ingezet om een spanningsrijk contrast te creëren tussen het kunstwerk en zijn omgeving. Intensieve contrasten stellen tentoonstellingsdesigners in staat om licht en schaduw als vormgevingsmiddel toe te passen. Contrastrijke licht-donker-displays met gerichte accentverlichting door spots brengen het expositiestuk automatisch naar de voorgrond en sturen de aandacht van de bezoeker.

Geringe reflectie door donkere wandkleuren verhoogt het dramatische contrast zelfs tot en met een lichtsterkteverhouding van 50:1. Schaduwen die door een sculptuur die vol dramatiek is geaccentueerd, worden gegenereerd, kunnen door galeriehouders als gereedschap worden ingezet om emotionele expositiestukken te scheppen.

Dit theatrale is zeer geschikt voor architectonische ruimtes zonder natuurlijk licht, zoals ondergrondse galerieën in bunkers of kanalen en voor architectuur vol dramatiek.

Black Cube en Hyperreëel

De overdreven realiteitszin in een Black-Cubegalerie is de tegenhanger van de White Cube, waarbij de zwarte wanden achter de kunstwerken naar de achtergrond verdwijnen, die door een optisch framesysteem met contourlijnen precies worden geaccentueerd. Het cinematografisch effect dat daardoor ontstaat, is geschikt voor fotografische werken, kunstwerken met cinematografische verwijzingen of spirituele onderwerpen die afhankelijk zijn van het benadrukken van kleur en detail.

Een uit zichzelf oplichtende lichtkast ontstaat, wanneer het optisch contourenframesysteem exact op de rechthoekige of vierkante grootte van een kunstwerk wordt ingesteld. Bij kunstwerken met hyperreële onderwerpen kan de contourframing in combinatie met armaturen met RGBW-kleurwisseling een driedimensionaal effect creëren. Black Cube-galerieën zijn ook geschikt voor de conservering van kunstwerken.

Lage verlichtingssterktes en de controle van strooilicht zijn met een precieze contourframing mogelijk, waarbij de details door het contrast van de verlichtingssterktes worden benadrukt.

Immersieve galerie

Bij de immersieve galerie is de ruimte in kleur gehuld. RGBW-LEDs in inbouwdownlights of spots worden gebruikt om de wanden van de galerie in kleur onder te dompelen en de kunstwerken te accentueren. Casambi Bluetooth- verlichtingsregelingen stellen galeriehouders in staat om een keuze te maken uit meer dan 16 miljoen kleuren en de lichtsterkte aan te passen. Optische wallwashsystemen die de kleur van de wanden veranderen, markeren door contrast opgewekte accenten visueel met een warmere of koelere kleurtemperatuur.

Door middel van kleurimmersie kunnen verschillende kunstvormen worden gecombineerd – lichtkunst, video's of lichtkasten naast schilderijen, fotografie en sculpturen. Dankzij de flexibiliteit van RGBW is het mogelijk om naar de reguliere 3000K-4000K terug te keren, wanneer de expositie dat vereist.

Grammatica van het licht

Lichtwerktuigen van ERCO bieden juist die flexibiliteit in de vormgeving, die noodzakelijk is voor complexte expositieprojecten in galerieën. De grondslag voor de productontwikkeling is een op de waarneming gericht verlichtingsprincipe. Voor de kwalitatieve lichtplanning verdeelde de Amerikaanse lichtdesigner Richard Kelly (1910-1977) licht in drie categorieën: licht om te kunnen zien (ambient luminescence), licht om naar iets te kijken (focal glow) en licht om te bekijken (play of brillants).

Met deze „Grammatica van het licht“ kunnen musea, tentoonstellingen maar ook galerieën optimaal worden verlicht. De ervaring laat zien dat verlichtingsconcepten als zeer geslaagd worden ervaren, wanneer alle drie de componenten – algemene verlichting, gericht accentlicht en decoratief licht – in een uitgebalanceerde verhouding worden gecombineerd.

De „Grammatica van het licht“ is een beproefde methode voor het analyseren van ruimtes, het structureren van lichtconcepten en het selecteren van geschikte lichtwerktuigen. Het in het productenspectrum van ERCO gebruikte armatuursysteem bestaat uit verschillende lichtverdelingen, kleurtemperaturen, maten en lumenpakketten, en is ideaal voor de implementatie van gedifferentieerde expositieconcepten.