Villa Ter Vrugte in Bilzen-Hoeselt: gasloze zorgcampus die meebuigt met het Haspengouwse reliëf (bhau architecten)

Het terrein van de nieuwe zorgcampus helt af tussen de Gansterenstraat en het nieuwe sportpark. Die topografie vormt de basis van de architecturale strategie. Aan de linkerzijde verbindt een fiets- en wandelpad de Gansterenstraat met het sportpark; achteraan sluit een tweede route aan op de Grootherenlaan. Zo ontstaat een doorwaadbaar binnengebied dat de site niet afschermt, maar net integreert in de omgeving. “We wilden geen gesloten zorginstelling ontwerpen, maar een plek die zich opent naar de buurt,” vertelt Bart Stevens van bhau architecten. “Dankzij die doorwaadbaarheid wordt de campus een toegankelijke en levendige ontmoetingsplek.”

Heldere planstructuur en compacte leefgroepen

Centraal in dat publieke weefsel staat het Grand-Café, dat zowel langs de zuidzijde als via de sportparkzijde kan worden betreden. Twee terrassen – een zonnig aan de straatkant en een schaduwrijk aan de achterzijde – versterken de rol van de campus als schakel tussen wonen, zorg en ontspanning. De verschillende niveaus van het gebouw volgen exact de terreinhelling: het onderste niveau met polyvalente zaal en kinéruimte sluit aan op een ingesloten buitenplein, terwijl de bovenliggende bouwlagen trapsgewijs uitwaaieren richting de sportvelden.

Villa Ter Vrugte is georganiseerd in kleinschalige leefgroepen van gemiddeld veertien bewoners, elk met eigen voorzieningen en leefruimtes die als een herkenbare, huiselijke omgeving zijn opgevat. Wonen, zorg en dagelijkse activiteiten worden per leefgroep overzichtelijk gegroepeerd, zodat bewoners zich makkelijk kunnen oriënteren. Gedeelde functies zoals het Grand-Café en de polyvalente zaal stimuleren ontmoeting tussen bewoners, familie, buurt en sportparkgebruikers, waardoor de campus minder aanvoelt als een klassieke zorginstelling en meer als een open woonomgeving.

Helder volume met groen ingewerkt in de gevel

Het grondplan is rationeel opgebouwd binnen een vast raster, wat de oriëntatie vereenvoudigt en rust brengt in het geheel. De kamers – circa 20 m² exclusief badkamer – zijn ontworpen in overleg met Inter Toegankelijk Vlaanderen en beschikken over vloerramen die maximaal daglicht en uitzicht binnenhalen. De assistentiewoningen op de tweede verdieping zijn tweezijdig georiënteerd en hebben elk een eigen terras.

Architecturaal is het complex opgevat als een tijdloos, helder volume dat zich subtiel in het hellend terrein plooit. Het terugliggende derde bouwniveau verkleint optisch de schaal, terwijl verticale gevelvlakken met groene klimplanten de lange zijden ritmeren en de bouwmassa opsplitsen. De gevels bestaan uit witgrijze, genuanceerde baksteen in combinatie met toon-op-toon betonaccenten, waardoor een rustige, uniforme uitstraling ontstaat.

Eerste gasloze woonzorgcentrum in de regio

Villa Ter Vrugte is het eerste volledig gasloze woonzorgcentrum in de regio. Warmtepompen leveren zowel verwarming als sanitair warm water, en zorgen tijdens warme periodes voor topkoeling, een zachte passieve koelfunctie die de binnentemperatuur enkele graden drukt. Voor het legionellabeheer – cruciaal bij lage-temperatuurinstallaties – werd gekozen voor koper-zilverionisatie van Holland Water.

Alle technieken worden aangestuurd via een gebouwbeheersysteem en grootverbruikers zijn afzonderlijk bemeten. Het dak is uitgerust met zonnepanelen, zodat het siteverbruik grotendeels lokaal wordt gedekt. Het project wordt ingediend voor een BREEAM-certificaat niveau Good. “Het label is geen doel op zich, maar een middel om bewuste keuzes te maken en transparant te communiceren over duurzaamheid,” zegt Steve Van Den Brandt van Encon. “Het maakt objectieve vergelijking met andere zorgcentra mogelijk.”

Landschappelijke inpassing: Haspengouw als ontwerplogica

De buitenaanleg door landschapsontwerper Geotec vertaalt de typische Haspengouwse landschapsstructuren in een rustgevende groene setting rond de campus. Een hoogstamboomgaard, bloemrijke prairiebeplanting, organische wadi’s en zorgvuldig uitgebalanceerde waterpartijen volgen de drie waterniveaus van het terrein en zorgen voor een klimaatadaptieve inrichting.

Aan de randen versterken inheemse gemengde hagen de buffering; een platanendreef markeert de toegangsweg. De verhardingen bestaan uit waterdoorlatende klinkers en grasdallen. Dankzij de koppeling met het sportpark – petanquebanen, doorsteken naar fiets- en wandelpaden, directe toegang tot het Grand-Café – ontstaat een open parkzone waar wonen, zorg en recreatie elkaar kruisen.