Vlaams regeerakkoord: veel uitdagingen voor bouwsector, weinig stimulansen voor kandidaat-bouwers, bouwmeester terug naar kerntaken

Flinke knauw voor financiële ondersteuning (ver)bouwers

Het verdwijnen van de woonbonus is een ferme aderlating voor elk bouwbudget. De renovatiepremie blijft gelukkig wel bestaan. De regering besliste daarnaast om ook de registratierechten te verlagen van 7% naar 6%, met een extra verlaging naar 5% voor wie na aankoop ingrijpend energetisch renoveert. NAV vindt elke stimulans voor renovatie positief, maar 1% zal te beperkt zijn om de renovatiemarkt werkelijk te doen versnellen. Ook de korting op de onroerende voorheffing gedurende vijf jaar na een renovatie maakt dit niet goed. Bovendien is er, niettegenstaande de bouwkost verder blijft stijgen, onvoldoende compensatie voor nieuwbouw voorzien voor het verdwijnen van de woonbonus. De Vlaamse regering mikt wel op een verlaging van de btw op vernieuwbouw na sloop naar 6%. Maar gezien dit tot de bevoegdheid van de federale regering behoort, blijven kandidaat-bouwers tot nader order in de kou staan.
 

Energie: vereenvoudiging EPB, uitfasering aardgas, circulariteit

De nieuwe Vlaamse regering wil het EPB-beleid verder vereenvoudigen en samen met de sector evalueren. Hiermee komt het tegemoet aan een verzuchting die NAV de laatste jaren reeds uitte. NAV vindt het daarbij van belang dat bij een vereenvoudiging niet alleen de EPB-software wordt aangepakt. De focus moet liggen op een pragmatische en globale aanpak die een logische link legt tussen de genomen keuzes en de impact op het EPB-resultaat. Het reduceren van de CO₂-uitstoot en de aandacht voor het breder klimaatkader moet hierbij vooropgesteld te worden. Zo zou bijvoorbeeld circulariteit daarin een rol kunnen spelen. In het akkoord leest NAV dan wel het voornemen om circulariteit als principe te promoten, maar het is afwachten of en op welke manier dit op gebouwniveau vertaald zal worden.

In de tekst staat tevens te lezen dat het minimumaandeel hernieuwbare energie bij nieuwbouw en ingrijpende energetische renovatie zal worden verhoogd, zonder te preciseren hoeveel of met welke timing. NAV herhaalt dat bij elke invoering of verstrenging van eisen steeds een kosten/batenanalyse gemaakt moet worden en dat de betaalbaarheid van het bouwen een aandachtspunt blijft.

Daarnaast wordt het bekomen van een EPC een voorwaarde om een energielening of renovatiepremie te bekomen. NAV vindt dat positief omdat het drempelverlagend werkt voor bouwheren om professioneel advies in te winnen. NAV vindt het daarbij wel belangrijk dat bouwheren ook richting architecten gedirigeerd worden. Alleen architecten beschikken immers over de juiste opleiding en ervaring om op elk project een individueel advies te geven, met oog voor meer aspecten dan enkel het energetische (lees: comfort, esthetiek, aanpasbaarheid, optimaal ruimtegebruik...).

Voor niet-residentiële gebouwen wordt een grondige energetische renovatie vanaf 2021 verplicht binnen de vijf jaar na een notariële overdracht. Voor de residentiële sector blijft het akkoord op dit vlak onduidelijk. Verder zou een aardgasaansluiting op verkavelingsniveau binnenkort enkel nog onder bepaalde voorwaarden kunnen.
 

Exit betonstop, enter bouwshift

Goed nieuws is dat, ondanks de tegenkanting n.a.v. de ongelukkige term ‘betonstop’, de regering het pad van het Beleidsplan Ruimte Vlaanderen niet verlaat. Het Omgevingsbeleid is een belangrijk hoofdstuk in het regeerakkoord. Het bevat elementen zoals het inzetten op planologische ruil mét een garantie op een vergoeding voor de eigenaars. Daarvoor zal er financiering voorzien worden via een Klimaatfonds en een nog op te richten BRV-fonds. Ook principes zoals verdichting, ontharding, kernversterking en ontsnippering worden verder meegenomen. Verder wil men inzetten op snellere procedures, een vereenvoudiging van de regelgeving en het verhogen van de voorspelbaarheid en de rechtszekerheid ervan en wil men meer kans geven aan innovatie. Ten slotte voorziet men ook in een ruim overleg met de sector  via een Staten Generaal. NAV kijkt dus verwachtingsvol uit naar de verdere concrete stappen.

Verder valt bij het omgevingsbeleid te noteren dat het asbestbeleid wordt verdergezet, er verder ingezet wordt op buffering en hergebruik van hemelwater, mogelijk op een meer collectieve manier, en dat ook de milieuwetgeving verder vereenvoudigd wordt.

De rol van de bouwmeester

De redactie van architectura.be is ook de korte passage in het regeerakkoord over de rol van de Vlaams Bouwmeester niet ontgaan. "Hij moet zich terugplooien op zijn kerntaken, namelijk de Vlaamse overheid en lokale besturen bijstaan in hun architecturale keuzes en inrichting van de publieke ruimte", staat er letterlijk te lezen. Dit werd reeds in verschillende media gepercipieerd als dat de Bouwmeester zich niet meer mag mengen in het klimaatdebat. In het debat naar aanleiding van 20 jaar bouwmeesterschap in juni liepen de meningen over de rol van de (volgende) bouwmeester ook al uiteen. Later die maand belandde de Bouwmeester in het oog van een mediastorm omwille van zijn oproep op de Mobiscore te koppelen aan fiscaliteit, met een uitgebreid artikel in De Standaard tot gevolg, waarin onder meer bOb Van Reeth, Kristiaan Borret en Peter Swinnen kritiek uitten.

architectura.be peilde bij Bouwmeester Van Broeck naar een reactie op de passage in het regeerakkoord, maar hij wenst voorlopig niet te reageren en het gesprek met de nieuwe voogdijminister af te wachten. In elk geval is Van Broeck aan zijn laatste jaar als Vlaams Bouwmeester bezig. De grote vraag zal dan ook zijn wie volgende zomer de fakkel overneemt.