Tijdens een veiling op 11 oktober in veilinghuis Bernaerts kochten het Vlaams Architectuurinstituut en het KMSKA een reeks originele plannen en correspondenties van de hand van Frans Van Dijk en Jean-Jacques Winders, de architecten van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen (KMSKA). De twee instellingen deden dat in opdracht van de Vlaamse overheid. De aankoop kadert in het Topstukkendecreet, waarmee Vlaanderen roerend cultureel erfgoed van uitzonderlijk belang wil beschermen.
Op 11 oktober werd in veilinghuis Bernaerts een uniek geheel van archieven over de bouw van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten van Antwerpen (KMSKA) geveild. De 12 loten (159-170) komen voort uit een privé-archief, de nalatenschap van Frans Van Dijk, die samen met Jean-Jacques Winders het gebouw vanaf 1883 heeft ontworpen. De stukken omvatten onder meer de eerste ontwerpplannen en de correspondentie tussen het Antwerpse stadsbestuur als toenmalige opdrachtgever en de architecten.
"Het is heel uitzonderlijk dat deze stukken 140 jaar in het bezit van de familie van de ontwerper bleven. De veiling was een cruciaal moment in het traject van het archief. Vanuit het VAi zijn we zeer tevreden dat de Vlaamse Overheid zich engageerde om het belangrijkste deel van het archief in publiek bezit te krijgen. Doordat KMSKA en VAi de stukken in bewaring zullen nemen, blijft dit deel van het archief virtueel samen én kan het eindelijk ontsloten worden voor het publiek."
Uitzonderlijke cultuurhistorische en erfgoedwaarde
Stefaan Grieten, collectiebeheerder bij het Vlaams Architectuurinstituut: “De cultuurhistorische en erfgoedwaarde is niet alleen uitzonderlijk, maar ook veelzijdig. Een goed gestoffeerd privé-archief van een Vlaamse architect uit de 19e eeuw is zeer zeldzaam.” Volgens Grieten is het hoogst uitzonderlijk dat de combinatie van de correspondentie tussen architect en opdrachtgever, met presentatieplannen en inclusief de documenten van zowel de aannemer als onderaannemers in eenzelfde archief worden aangetroffen. Bovendien zijn zowel de plannen als de correspondentie in zeer goede staat.
Qua uitvoering is het geheel een hoogtepunt van de 19e -eeuwse bouwtekenkunst. Grieten: “Van Dijk en Winders waren als samenwerkende ontwerpers van het KMSKA verantwoordelijk voor één van de markantste architectuurcreaties van België in de 19e eeuw, dat tot ver buiten de landsgrenzen werd erkend. Het museum is vandaag nog steeds beeldbepalend voor de Antwerpse Zuid-wijk.”
"Het is heel uitzonderlijk dat deze stukken 140 jaar in het bezit van de familie van de ontwerper bleven. De veiling was een cruciaal moment in het traject van het archief. Vanuit het VAi zijn we zeer tevreden dat de Vlaamse Overheid zich engageerde om het belangrijkste deel van het archief in publiek bezit te krijgen. Doordat KMSKA en VAi de stukken in bewaring zullen nemen, blijft dit deel van het archief virtueel samen én kan het eindelijk ontsloten worden voor het publiek."
Hoogtepunt van de 19de eeuwse bouwtekenkunst
Qua uitvoering is het geheel een hoogtepunt van de 19e -eeuwse bouwtekenkunst. Grieten: “Van Dijk en Winders waren als samenwerkende ontwerpers van het KMSKA verantwoordelijk voor één van de markantste architectuurcreaties van België in de 19e eeuw, dat tot ver buiten de landsgrenzen werd erkend. Het museum is vandaag nog steeds beeldbepalend voor de Antwerpse Zuid-wijk.”