Vochtbescherming in architectuur: de rol van bitumenfolie

Ruimtetekort in Musea: de oplossing

De dienst cultuur van het Landschaftsverband Westfalen-Lippe (LWL) voert veel taken uit zoals het uitbaten, beheren en begeleiden van de eigen musea die via tentoonstellingen en thema’s een breed overzicht geven van de regionale landelijke geschiedkundige ontwikkeling. Omdat de expositieoppervlakte van de 18 musea die tot het LWL behoren helemaal niet volstaat om alle beschikbare stukken permanent te tonen, werd een groot deel ondergebracht in verschillende depots. Deze oplossing bleek na verloop van tijd inefficiënt. Sommige depots hadden bovendien al te kampen met plaatsgebrek. Als voordelige oplossing om aan de behoefte voor opslagruimte te voldoen, besloot het LWL om een intergemeentelijke centrale opslagplaats te bouwen ter waarde van 14 miljoen euro. Hierbij kunnen ook andere steden en gemeenten uit de omgeving opslagruimte innemen om hun eigen museumdepots te ontlasten.

In de ‘Speicherstadt Münster’ was er een geschikt terrein beschikbaar. Hier ontstond de voorbije jaren door de sanering en reconversie van het gebouw voor de administratie en werking van de voormalige logistieke hoofddienst van het leger een modern kantoor- en communicatiecomplex waar al afdelingen van het LWL als huurder hun intrek in genomen hadden. De organisatie van het bouwproject werd toevertrouwd aan WLV, een dochteronderneming van het LWL, omdat zij als dienstverlener al veel ervaring had in het kostenefficiënt bouwen en beheren van depots voor gemeenten. 

Het ontwerp van het aangestelde architectenkantoor uit Münster Schoeps & Schlüter bestond uit een opslagplaats van drie verdiepingen met meer dan 10.000 m² bruikbare vloeroppervlakte binnen een vierkante plattegrond met een oppervlakte van 60 x 60 meter. De langs buiten geïsoleerde constructie van gewapend beton moet op de benedenverdieping bestaan uit een voorzetschaal uit gevelmetselwerk. Voor de hoger gelegen verdiepingen is een horizontaal gestructureerde metaalbekleding voorzien.

Doeltreffende vochtbescherming voor schilderijen en giraffen

De centrale opslagplaats biedt sinds zijn opening begin april 2019 onderdak aan allerlei museumstukken. Het gaat hierbij om archeologische vondsten, fossielen, hoogwaardige meubelstukken, schilderijen en beeldhouwwerken uit alle periodes en opgezette dieren van het museum voor natuurwetenschappen.

Een ding hebben alle archieven echter gemeen: de opslag moet gebeuren met de naleving van strikte eisen voor een constante omgevingstemperatuur en luchtvochtigheid. Het hermetisch afgesloten gebouw in gewapend beton moet dan ook voorzien zijn van de juiste klimaattoestellen waarbij elke ruimte afzonderlijk geregeld kan worden. De gevoelige klimaatregeling van ruimten vereist een doeltreffende isolatie van de gebouwschil. Bovendien mag er geen vocht van buiten door de muren naar binnendringen. Aangezien de betonmuren hiervoor alleen niet volstaan, moest er over het volledige buitenoppervlak een vochtwerende laag aangebracht worden. Hierbij werd gekozen voor de koudzelfklevende afdichtingsfolie DELTA^®-THENE.

Deze afdichtingsfolie is vervaardigd uit een 4-voudige kruislaminaat speciale HDPE-folie gecombineerd met een kleef- en afdichtingslaag uit bitumenrubber. Met een Sd-waarde van meer dan 200 meter beschermt ze de betonconstructie op betrouwbare wijze tegen de vochtdiffusie van buitenaf. Daarnaast fungeerde ze als DIN-gecertificeerde folie aan de funderingsvoet van het gebouw als nodige afdichting en metselwerkbarrière.

De uitvoering van de afdichtingswerken werd toevertrouwd aan Helmut Daume Dachhandwerk GmbH & Co. KG uit Ahaus.

Volledig dicht: van sokkel tot attiek

Op de gereinigde en droge betonondergronden van de uitspringende fundering en opgaande betonwand werd DELTA^®-THENE PRIMER aangebracht. Omdat de temperaturen in het late najaar van 2017 onvoorspelbaar waren, werd voor de veiligheid gekozen voor de primer cold variant omdat die zonder problemen tot -5°C verwerkt kan worden. Na een droogtijd van ongeveer drie uur bezat de primer voldoende hechtvermogen en kon de eerste foliestrook in L-vorm langs de vloer/muurhoek aangebracht worden. Door de grote flexibiliteit en het sterke aanpassingsvermogen van de folie moesten de kroonlijsten niet uitgewerkt worden. Daarna werden de muuroppervlakken rondom afgedicht tot boven het punt van de materiaalverandering van metselwerk naar metaalbekleding.    

Na afwerking van het ongeveer 75 cm hoge sokkelmetselwerk dat voor een laag gefelste isolatieplaat gemetseld werd, volgde een tweede L-barrière. Hiervoor werd de met vliescoating gelamineerde EVA-metselwerkbarrière DELTA^®-PROTEKT gebruikt die met een doorlopend latwerk in aluminium tegen de achterliggende opgaande muur bevestigd werd. Vervolgens kon het metselwerk tot de voorziene hoogte opgetrokken worden. Als warmte-isolatie werd in deze zone gebruik gemaakt van isolatieplaten uit minerale wol. 

De volgende fase bestond uit het afdichten van de buitenmuren van beide bovenverdiepingen. De zelfklevende bitumenfolie werd vanaf de attiek naar beneden afgerold en met behulp van een rol op de gedroogde ondergrond aangedrukt. In de attiek werd de folie tijdelijk ook bevestigd met de DELTA^®-FLEXX BAND om wegglijden te vermijden.

Verdere veiligheidsmaatregelen waren niet nodig omdat onmiddellijk aansluitend de draagconstructie voor de metaalbekleding van de gevel gemonteerd werd. De afdichtingswerken voor een oppervlakte van ongeveer 3.500 vierkante meter konden vrijwel zonder problemen en onderbrekingen uitgevoerd worden. De plaatsing van doorlopende vlakken was voor de geoefende arbeiders een koud kunstje. De hoeken van de sokkel en de muuropeningen konden met op maat gesneden foliestukken of met DELTA^®-FLEXX BAND zonder enig probleem hermetisch afgedicht worden..

De werken vorderden goed en de oplevering verliep probleemloos. Daarna werd de metaalbekleding van de gevel gemonteerd. De bevestiging van de draagconstructie zorgde voor een bijkomende beveiliging tegen het wegglijden van de folie.