Het voormalige TBC-sanatorium Joseph Lemaire in Overijse (Brussel), gebouwd in 1936, werd omgevormd tot een woonzorgcentrum met assistentiewoningen. SVR-ARCHITECTS stond in voor het ontwerp van de restauratie en de uitbreiding van het gebouw dat tot 1987 gebruikt werd als ziekenhuis. Sinds 1993 is het complex beschermd als monument.
Na twintig jaar leegstand en zeventig jaar na de opening van het Sanatorium Joseph Lemaire werd in 2007 RedHetSanatorium opgericht en stond het gebouw op de lijst “One of the 100 most endangered sites in the world”. Meer dan duizend ondertekenaars uit vijftig verschillende landen zetten hun schouders mee onder de reddingsactie.
Zorgfunctie blijft overeind
In 2009 werd de NV Tombeekheyde eigenaar van het gebouw, de Vlaamse Gemeenschap kocht het omliggende natuurgebied. Het oorspronkelijke idee van een zorgfunctie op deze bijzondere plek blijft behouden door de ontwikkeling van een rust en verzorgingstehuis in het hoofdgebouw. Naast RVT-kamers bevat het gebouw ook assistentiewoningen, ondersteunende functies en een publiek toegankelijk restaurant.
Oorspronkelijke beeld hersteld
Het hoofdgebouw bestaat uit een monolitisch betonskelet met invulmetselwerk. Het was geheel bekleed met keramische tegels. Al het schrijnwerk bestond uit slanke gewalste stalen profielen. Zowel gevelbekleding als schrijnwerk werden vernieuwd. Een aantal uitbreidingen die in het verleden werden aangebouwd, zijn intussen weer verwijderd zodat het oorspronkelijke beeld weer naar voren komt.
Moderne materialen in historisch gebouw
Maar het in ere herstellen van het verleden is één zaak. Het gebouw moet natuurlijk wel voldoen aan de moderne eisen op het vlak van licht, akoestiek, enzovoort. Zo zijn er in het gebouw bijvoorbeeld systeemplafonds ROCKFON Blanka geplaatst, zo’n 2.300 vierkante meter in totaal. “Dit is een semi-verdekt systeem waarbij de kopse kanten rusten op het bandrasterprofiel. De langse zijden zijn verstevigd door een Z-profiel dat verdoken zit in de tegel”, zegt Michaël De Keersmaecker. “Dit zorgt voor een mooi en strak plafond. Dat wordt overigens nog benadrukt door de zeer witte kleur en de matte afwerking van de tegels. Het plafond heeft een zeer hoge lichtreflectie en -diffusie.”
Akoestisch comfort
In elk gebouw, maar zeker in een zorgomgeving, is het belangrijk dat de nagalmtijd in de verschillende ruimtes beperkt wordt om het comfort van de bewoners en de medewerkers te optimaliseren. Het systeemplafond met de Blanka-panelen heeft daarom een belangrijke akoestische functie. “Onze panelen zijn namelijk opgebouwd uit rotswol”, zegt Michaël De Keersmaecker. “Dat maakt dat de panelen zeer goede absorberende eigenschappen hebben. De gemiddelde absorptiewaarde bedraagt αw = 1,0. Deze waarde tussen 0 en 1 geeft de performantie op het vlak van absorptie weer.
Brandveilig
De plafonds dienen uiteraard ook aan alle normen rond brandwerendheid te voldoen. “Door zijn rotswolbasis heeft de Blanka een brandreactieklasse A1”, zegt Michaël De Keersmaecker. “Concreet betekent dit dat het materiaal onbrandbaar is. Het totale systeem, dus inclusief de ophanging, heeft ook het vereiste attest van brandstabiliteit van 30 minuten.”