Waarom SANAA de Pritzker Price 2010 won...

Tom Verschueren – dmvA Architecten
 
Het oeuvre van Sanaa ? In 1 woord : magistraal…
Het is schitterend om zien hoe Sejima en Nishizawa er keer op keer in slagen binnen hun ontwerpmethodiek en stijl  een bouwprogramma om te zetten in een vernieuwende zinnenprikkelende beeldentaal : icoongericht doch steeds perfect geïntegreerd in zijn omgeving, tegelijkertijd conceptueel en functioneel, uitgepuurd, emotioneel,  mysterieus, eigenzinnig en toch toegankelijk…
De lichtinval is vaak zenitaal.  De materialiteit is sober. Daardoor hebben de ontwerpen van Sanaa iets sacraals, goddelijks.  Het zien van hun creaties maakt me gelukkig en geeft met energie.…
de verdiende winnaar van de Pritzker Price 2010!

    

Mijn bezoek net na de opening van het New Museum in The Bowery-wijk in New York zal mij steeds bijblijven om verschillende redenen:
- de eenvoudige, maar niet-simplistische architectuur
- het LEGO-design
- de perfecte integratie in het stadsweefsel (naast een 3- en een 6-lagig gebouw)
- het industrieel materiaalgebruik
- de vernuftige driehoekige plafondlichtinval
het uitzicht van op het caféterras 
Zoals de toeristische gidsen (zouden moeten) aangeven: “ça vaut le détour”…

    

Evert Crols – B-Architecten

Een psycholoog toonde een onderwater tafereel aan een groep studenten uit de Verenigde Staten en Japan. De Amerikaanse studenten zoomden onmiddellijk in op een grote vis centraal in het beeld, de Japanners hadden het over de kleur van de zee op de achtergrond. De oude Grieken en Chinezen legden duidelijk een verschillende basis voor het kijken en denken in west en oost. Niet alleen verschillen de ecologieën, sociale structuren, filosofieën, opvoeding... ook de architectuur. Japanse architectuur vertrekt (meestal) vanuit een ander perspectief, streeft een holistische aanpak na, alles is er één. Er wordt geen dwingend onderscheid gemaakt tussen binnen en buiten, tussen natuur en cultuur.

SANAA is dan ook veel meer dan esotherische witte omgevingen met daarin een eenzame plant. Ze vertegenwoordigen op dit moment de belangrijkste export van Japanse architectuur. Hun projecten koesteren een lichtheid, een architectuur op schaal van mens en natuur, ze bouwen poëzie. Terecht wordt hun praktijk nu met de Pritzker prijs bekroond. Andere jonge architecten in Japan zitten echter in hun kielzog. Vaak met nog extremere projecten en verdoorgedreven concepten. Denk aan Sou Fujimoto of Junya Ishigami. Zeker namen om in het oog te houden.

De architectuur van SANAA en hun achterban werkt verfrissend. Zeker in ons landje waar er in het beste geval achter elk huis een stukje grond wordt gereserveerd voor ‘tuin’. Learning from Japan!

Saana slaagt er in om heel complexe programma''s te reduceren tot een bedrieglijke éénvoud en leesbaarheid. De manier waarmee ze op een doorgedreven wijze hun concepten materialiseren getuigen van een vastberadenheid die weinig ruimte laat voor compromissen, het is tegelijk hun sterkte (en misschien ook hun zwakte).
Het is een manier van bouwen waarbij dikwijls op een technisch vernuftige manier een lichtheid ontstaat die men zelden tegen komt bij gerealiseerde bouwwerken. Het serpentine paviljoen is een mooi voorbeeld van hoe een ogenschijnlijk banaal idee, perfect gerealiseerd, een grote impact kan hebben. We hebben zelf kunnen ondervinden hoe door de materiaalkeuze, de vorm en de consequente uitvoering,  de gebouwde materie verdwijnt in zijn omgeving. Het is deze eenduidigheid die de meeste van hun ontwerpen kenmerkt en sterk maakt. Ze zijn voor ons in ieder geval een inspiratiebron.