“Wet uit tijd van Napoleon staat transitie naar circulair bouwen in de weg”

“Toen ik in het schooljaar 2004-2005 een jaar in het Duitse Trier studeerde, verwonderde het me hoe logisch de rechtenopleiding in Duitsland werd aangepakt. De werkcolleges voor het vak burgerlijk recht vulden de theoretische lessen mooi aan”, begint Jeroen De Coninck, advocaat publiek- en vastgoedrecht en vicepresident van de Commissie voor Energie en Milieu bij de advocatenvereniging AIJA, te vertellen. “Probleem vaststellen, toepasselijke rechtsgronden om het probleem op te lossen bepalen en vervolgens elk van de rechtsgronden grondig uitwerken. Wat een verschil met het napoleontisch wetboek, met de vele interpretaties, het moeten combineren van allerlei artikelen …”

Register van circulaire bouwproducenten

“Die logische werkwijze heb ik dan ook trachten toe te passen om vanuit mijn functie een juridisch kader te ontwikkelen dat circulair bouwen naar voor zou kunnen stuwen. Volgens mij is de sleutel een circulaire bouwproducentenregister. Voor het waarom ga ik graag dieper in de voornaamste juridische belemmering voor circulair bouwen. Circulair bouwen wordt vandaag de facto sterk gehinderd door het recht van natrekking én het feit dat een eventueel contractueel eigendomsvoorbehoud, minstens gedeeltelijk, onwerkbaar wordt van zodra producten in de bouw geïncorporeerd worden. Het recht van natrekking wil vereenvoudigd zeggen dat alles wat roerend is – verwarmingsinstallaties, isolatie, dak, lift … – en in een gebouw verwerkt wordt, onroerend wordt geacht van zodra dit geïncorporeerd wordt in het gebouw. Dat is nog een gevolg uit de napoleontische samenleving, waarin de toenmalige wetgever het eigendomsstatuut van de eigenaar zeer sterk wenste te beschermen. Via een zeer vernuftig systeem van hypotheekbewaarders die het eigendomsstatuut dienden te controleren, kon de eigenaar enkel blijken uit dit register. Met name een soort blockchainregister avant la lettre. Diegene die eerst ingeschreven werd, was eigenaar.”
 

"De logische werkwijze waarmee ik kennismaakte tijdens mijn studie in Duitsland heb ik trachten toe te passen om vanuit mijn functie een juridisch kader te ontwikkelen dat circulair bouwen naar voor zou kunnen stuwen. Volgens mij is de sleutel een circulaire bouwproducentenregister."

“Het recht van natrekking en het hypotheekregister zorgen er samen voor dat schuldeisers – banken, zakenrelaties … –  zekerheid hadden op het onderpand van de grondeigenaars en de zekerheid hadden dat alles wat op deze gronden stond ook van de betreffende eigenaars was.”

“Vandaag leven we echter in een maatschappij van millennials die minder aandacht besteden aan het eigendomsrecht an sich. Internet of Things wordt belangrijker en belangrijker. Mensen wensen zich in de wereld te kunnen verplaatsen. Gronden en woonunits worden duurder en duurder. Het mag duidelijk zijn dat het huidig juridisch eigendomsstatuut tekortschiet. Het opstalrecht bestaat vandaag – soms – als oplossing, maar is vaak toch nog steeds een heuse belemmering, zeker op circulair bouwen.

De rest van deze column kan u lezen op circubuild.be via deze link.