Wie wint Onroerenderfgoedprijs 2020?

Het Gruuthusemuseum in Brugge

Het Gruuthusemuseum in Brugge bevindt zich in de voormalige patriciërswoning van de heren van Gruuthuse. Historisch hadden zij het monopolie op gruit, het kruidenmengsel voor gruitbier. De kern van hun stadspaleis stamt uit de vijftiende eeuw. In de negentiende eeuw verbouwde de bekende neogotische architect Louis Delacenserie de site tot museum. Het geheel werd in 1938 beschermd en was intussen toe aan een grondige restauratie. Daarbij maakten de architecten een mooie balans tussen oud en nieuw. Een toegevoegd hedendaags onthaalpaviljoen creëert de suggestie van een binnenhof, gebaseerd op de historische situatie. Opvallend zijn de overtuigende vernieuwing van de belvédèreconstructie op de voorgevel, de neogotische polychrome schilderingen in de inkomhal en de doordachte aanpak van de middeleeuwse bidkapel van Lodewijk van Gruuthuse. Met vernieuwde zalen en een nieuw concept is dit museum klaar voor de 100.000 bezoekers die er elk jaar langskomen.
 

Het Predikheren in Mechelen

Het Predikheren in Mechelen is een barok klooster uit de zeventiende eeuw dat sinds 1980 beschermd is. Het vervulde in haar lange geschiedenis verschillende rollen: opvangtehuis voor arme bejaarden, militair hospitaal en militaire kazerne met wapenarsenaal. Na jarenlange leegstand en verwaarlozing kreeg het complex recent een herbestemming als stadsbibliotheek. Afbrokkelende verflagen en bouwsporen uit het verleden zijn er niet alleen geconsolideerd, maar krijgen een ereplaats in het ontwerp. Je kan alle historische verhaallijnen als het ware van het monument aflezen. Er is ook plaats voor vernieuwing. Dankzij hedendaagse dakkapellen kon de bibliotheek een plaats krijgen op de bovenste verdiepingen van het voormalige klooster. Hierdoor is de zolderruimte optimaal benut en bleef de historische binnenkoer een open ruimte. Met een bar, een restaurant en ruimtes voor concerten en lezingen is het Predikheren een open huis voor de Mechelaar geworden. Het gebouw en het plein errond hebben de wijk nieuw leven ingeblazen.
 

De Sint-Niklaaskerk in Westkapelle

In 1996 beschermde de Vlaamse overheid de Sint-Niklaaskerk in Westkapelle als monument en haar omgeving als dorpsgezicht. Het dorp gebruikte het gebouw voor de eredienst, tot een hevige brand het in 2013 bijna volledige in de as legde. Zeven jaar later heeft de kerk een nieuwe bestemming gekregen, met naast een sacraal ook een seculier gedeelte. Het sacrale gedeelte van het gebouw is een nauwgezette reconstructie van de oorspronkelijke plannen en ademt een intieme sfeer uit. Het seculiere gedeelte is ingericht als gemeenschapsruimte, met een bar, een berging, vergaderruimtes, toiletten en een inklapbare tribune. Dit project toont dat het mogelijk is om ‘verloren’ erfgoed te transformeren met respect voor het verleden. Sporen van de brand zijn overal zichtbaar gelaten, wat de kerk een bijzondere charme geeft. Nieuwe elementen zoals de gedeeltelijk transparante torenspits in metaal en de glasramen met rurale motieven brengen dit gebouw binnen in het heden. Het kan nu opnieuw een rol van betekenis gaan spelen in het dorpsleven.