Winst voor Havana op Belgian Building Awards in categorie New Way of Living met Cohousing De Schilders

Het ontwerp is het resultaat van een voortdurende evenwichtsoefening. Er moest namelijk rekening worden gehouden met de uiteenlopende woonwensen van de individuele bewoners, hun respectievelijke budgetten en de ambitie om een voorbeeldproject te realiseren. Een voorbeeld wat betreft duurzaamheid en gestapeld en collectief wonen, ook wel 'vertical cohousing' genoemd. 

Ruime units op beperkte woonoppervlaktes

Het plan vertrekt van de geknikte achterbouwlijn, vastgelegd in de stedenbouwkundige voorschriften. Door deze driedelige lijn naar de straatzijde te kopiëren, ontstaat een planschema van drie gelijke parallellogrammen of zes gelijkbenige driehoeken per laag. Daarvan sluiten telkens vier segmenten rechtstreeks aan op de trap- en liftkoker. 

Deze onderlegger vormde de basis voor de opdeling en ontsluiting van de verschillende units. Elke unit beslaat twee of drie driehoeken en heeft zowel een voor- als een achtergevel van minstens acht meter.

In de vides van de ontdubbelde voorgevel fungeren de private terrassen als doorgeefluik voor het leven dat zich achter de gevels afspeelt. De grote ramen versterken de relatie tussen binnen- en buitenruimte en maken de units ruim en licht, ondanks hun beperkte woonoppervlaktes.

Voorbeeld voor vertical cohousing 

Cohousing De Schilders is een van de eerste voorbeelden van vertical cohousing in Vlaanderen. Het was een oefening in opgeven van ruimte om met die plaats en dat budget gedeelde ruimte te kunnen bouwen. Ruimte die niet alleen gedeeld kan worden met de bewoners van het gebouw, maar evengoed met de buren, de straat en de wijk. 

Het ontwerp speelt daar ook op in. Zo zijn er een aantal wisselruimtes voorzien op het gelijkvloers. Dat zijn ruimtes die zowel geannexeerd kunnen worden door de collectieve ruimtes voor bewoners, en ook afgestoten of afgesloten kunnen worden voor extern gebruik. 

Daarnaast zoekt dit project de grenzen op van compact wonen, zonder in te boeten aan woonkwaliteit. Het ontwerp werd continu bijgestuurd om doorgangsruimte en circulatie tot het absolute minimum te herleiden. Dit resulteert in heel compacte woningen (58m² netto voor een unit met 2 slaapkamers) die gestript zijn van alle niet-essentiële ruimtes en functies.

Naast het compacte wonen is een tweede troef het maximaal delen van functies. Niet alleen worden alle ruimtes gedeeld die niet essentieel zijn voor de werking van een woning, maar ook de verwarmingsinstallatie en ventilatiegroep zijn collectief. Dat werd gedaan om te besparen op oppervlakte en op de onderhoudskost van de installatie.

Recuperatie- en bio-ecologische materialen

De keuze van de materialen is een derde speerpunt. Waar mogelijk werden recuperatiematerialen gebruikt, aangevuld met bio-ecologische materialen. De bouwheer bestond uit een groep geëngageerde en goed geïnformeerde burgers, hetgeen resulteerde in de meest uiteenlopende discussies wat ‘duurzaam bouwen’ precies inhoudt, wars van EPB-regels of certificaten. 

De gevels werden opgetrokken in recuperatiebaksteen en de dak-, spouw- en vloerisolatie gebeurde in gerecycleerde EPS. Daarnaast is er een grondbuis voor voorverwarming of -koeling van de lucht, een zonneboiler, vloerverwarming op lage temperatuur en laag-energie ramen met drievoudige beglazing. Tenslotte werd er voor het dak gebruikt gemaakt van kruiselings gelamineerd hout. 

Over de Belgian Building Awards

De jury van de Belgian Building Awards bestond uit 9 architecten, journalisten en publicisten: Rita Agneessens (Linklab), Laure Bertrand (LRarchitectes), Eric Cloes (Ik ga Bouwen), Marc Dubois (architectuurrecensent), Lionel Lhoir (Focus Archi), Rik Neven (architectura.be), Philippe Selke (architectura.be), Arnaud Tandt (NAV en Febelcem) en Marnik Dehaen (waarnemend jurylid namens de Orde van Architecten).

De Belgian Building Awards zijn een initiatief van Batibouw dat voor de uitwerking een beroep doet op Redactiebureau Palindroom en architectura.be. Verder wordt ook nauw samengewerkt met de Orde van Architecten en Ik Ga Bouwen & Renoveren, (Sanoma).