De bibliotheek van Turnhout is sinds kort terug op haar oude locatie: de Warandesite. Ook het stadsarchief – dat voorheen in de kelders van het stadhuis schuilde – kreeg hier een betere, meer zichtbare publieke plek. Bibliotheek en stadsarchief werken samen en versterken elkaar als kenniscentrum van de Kempen. WIT architecten stond in voor het ontwerp van de renovatie van de oorspronkelijke bibliotheek en het nieuwbouwvolume. Het architectenbureau zocht bij deze uitbreiding een balans tussen oud en nieuw.
Doorheen de jaren zijn er op de Warandesite volumes toegevoegd in een andere stijl, maar het ‘huiselijke modernisme’ zet op de site nog steeds de toon. WIT architecten besloot dan ook om aansluiting te zoeken bij het oorspronkelijke laat-modernistische ontwerp van het bibliotheekgebouw – een van de belangrijkste werken van de Turnhoutse School. Het project werd ontworpen met oog voor continuïteit wat betreft de sfeer en materialiteit. Originele elementen zoals ruwe betonnen plafonds, wanden in bruine gevelsteen die doorlopen in het interieur en zwart stalen schrijnwerk worden benadrukt en onderlijnd met een nieuwe laag van blauw tapijt en blauw gebeitst meubilair. Bibliotheek en stadsarchief zijn zo onmiskenbaar deel van het grotere geheel van de Warande, maar krijgen door de toegevoegde kleur- en materiaalkeuze ook een eigen identiteit als onthalende stadsliving.
Het nieuwe volume installeert door een split-level speelse contacten tussen de verschillende ruimtes en zorgt voor verrassende zichten naar buiten. Het subtiele evenwicht dat bomen, park, kasteel en cultureel centrum met elkaar aangaan wordt hierdoor versterkt.
Isolatiepuzzel
De uitdaging op technisch vlak bestond erin om het binnenklimaat van het archief op kelderniveau te optimaliseren. De bodemtemperatuur kan een stabiel klimaat garanderen, waardoor er niet geïsoleerd diende te worden. Tussen de bibliotheek en het archief is echter wel geïsoleerd, zodat deze temperatuurschommelingen niet doorsijpelen naar het archief.
Participatief ontwerp
Zowel tijdens de ontwerpfase als tijdens de uitvoering werd er input verzameld en werden er workshops georganiseerd met de lokale gebruikers. Voor de kinderen van de naburige scholen werd een maquette op schaal van playmobil-figuurtjes gemaakt, zodat de kinderen hiermee aan de slag konden tijdens een participatief moment. Op basis hiervan werden er wijzingen aangebracht en kinderhoeken toegevoegd in de nieuwbouw.
Circulariteit
Er was ook oog voor het hergebruik van materialen. De gevelstenen werden zoveel mogelijk gerecupereerd tijdens de afbraak van de oude leeszaal. Aangezien dit er uiteindelijk niet genoeg bleken te zijn, werden er soortgelijke stenen bijgekocht. Tijdens de verbouwing lag de focus voornamelijk op het oorspronkelijke gebouw. De originele materialen werden in het mate van het mogelijke behouden.
Kunstintegratie
Hans Op de Beeck maakte tevens een kunstwerk voor de bibliotheek, met name een sculptuur van een zittende jongen, getiteld 'Brian'. Hans Op de Beeck groeide op in Turnhout en is intussen een internationaal gerenommeerd kunstenaar die met dit werk graag een bijdrage leverde aan de bibliotheek waar hij in zijn jeugdjaren reeds de kunstcollectie kwam raadplegen.