Woekeren met ruimte tussen ‘cour’ en ‘jardin’ in het culturele hart van Oudenaarde (BobMcMaster & krft)

De centrale ligging van de cultuursite in het stadscentrum van Oudenaarde zorgt ervoor dat het essentieel is om de cultuurfunctie van de locatie, de visie op de omgeving en de mobiliteitsnoden sterk op elkaar af te stemmen. Al deze vraagstukken werden de voorbije maanden uitvoerig behandeld in themawerkgroepen, waarin de krachten gebundeld werden van zowel de architecten, studiebureaus als de verschillende stadsdiensten. Met deze inbreng ging het ontwerpteam aan de slag om een sterk voorontwerp te realiseren.

Krachtlijnen van het ontwerp

De toegang tot de nieuwe cultuursite integreert het beschermde stadsgezicht van de Brandwoeker en brengt zo de geschiedenis van de site samen met eigentijdse elementen. De nieuwe theaterzaal biedt plaats aan 400 cultuurliefhebbers. De huidige Woekerzaal krijgt een metamorfose om zowel staand als zittend publiek in een kleinere maar gezellige sfeer te laten genieten van het uitgebreide Woekerprogramma. Even napraten na de voorstelling kan in het cultuurcafé. Een multifunctioneel cirkelvormig parkeerplein zorgt voor parkeergelegenheid en kan in geen tijd omgevormd worden tot evenementenplein. Een slimme verbinding met het stadspark en de integratie van de site van academie PARCOUR maken het geheel af.

Mentale zuurstof

De essentiële plaats die podiumkunsten in onze samenleving innemen, werd in de afgelopen covid-periode maar al te duidelijk. De vraag om het theater van Oudenaarde uit te breiden, als hart van een bruisende cultuursite voor makers en bezoekers is juist nu dus een sterk signaal. De recente periode wees er ook op dat cultuurbeleving een verhaal van makers en publiek – van mensen – is, die ondanks de strenge maatregelen steeds zoeken naar mentale zuurstof, collectieve of individuele verbeelding en ontmoetingen. Goed uitgeruste podia zijn noodzakelijk, maar ook plekken – binnen- en buiten – voor improvisatie.

Tussen ‘cour’ en ‘jardin’

Dit inspireerde het ontwerpteam om op deze bijzondere site het gevraagde nieuwe podiumgebouw zodanig in te planten opdat naast en tussen de podia voldoende ruimte vrij blijft voor improvisatie. Ruimte die de unieke grensconditie van stad en park eer aandoet en met beide zijden verbindt. Maar ook ruimte die de site toekomstgericht maakt, niet wordt volgebouwd en waar mensen kunnen samenkomen om te vieren, te ontsnappen en te beleven.

De Woekersite ligt tussen het romantische Liedtspark en het levendige stadscentrum, figuurlijk tussen ‘cour’ et ‘jardin’, zoals de twee zijden van een scene ook wel genoemd worden. Het is een overblijfsel van het Théâtre des Machines, het theater van Molière, gelegen in eenzelfde conditie: tussen de Jardin des Tuileries en de Cour des Suisses in Parijs.

Woekeren met ruimte

Waar deze enorme “Salles des Machines” veel leeg bleef door haar onbruikbare grote lengte en schaal, is de bestaande kleine Woekerzaal geliefd om “dicht bij de artiesten” te zitten. Bob McMaster en krft stellen een zaal voor die de gewenste grotere capaciteit en uitrusting combineert met een intieme beleving. Een compacte, brede balkonzaal past moeiteloos naast de bestaande gebouwen en laat plek er tussen voor twee intieme buitenruimtes: aan de straat een antichambre als entree en aan de parkzijde een buitenpatio met de mooie bestaande notelaar. Hiermee verankert het complex zich aan de stad en het park en brengen de ontwerpers licht en zuurstof in het gebouw.

Hergebruik bestaande kwaliteit

Deze inplanting laat eveneens ruimte ten opzichte van de bestaande straatgebouwen, die het ontwerpteam nieuw leven inblaast. De interbellumarchitectuur van de brandweerkazerne is vanuit alle hoeken prominent aanwezig – de perfecte plaats voor een karaktervol theatercafé dat de hele straat animeert. De 19^e-eeuwse schoolgebouwen lenen zich dan weer prima als kantoor- en vergaderruimtes voor de cultuurdienst, of geluidsstudio’s in aansluiting op de academie verderop.

De foyer: een passage voor ontmoeting

Tussen de bakstenen straatgebouwen, de bestaande en nieuwe zaal in, weven de architecten een lichte dakstructuur, waaronder een seizoensgevoelige “passage” aansluit op de buitenomgeving. Deze foyer verbindt alle functies, opent naar de omgeving en biedt ook binnen ruimte voor improvisatie.

Het circus: een piste voor improvisatie

Zo is de opzet geslaagd en blijft er door de efficiënte inpassing op de site ruimte over om een landschap te maken, waarin groen, water, parkeren en evenementen een plek kunnen vinden.
Tussen het complex, het Liedtspark en de Dreef in, maken BobMcMaster en krft een grote cirkelvormige “circuspiste” die als compacte parkingcarrousel het gevraagde wagenverkeer isoleert van de omgeving of bij evenementen als knooppunt van paden toeschouwers rond een buitenmaats podium samenbrengt. Beide archetypes zijn adaptieve slimme ruimtes die vele vormen van gebruik toelaten en onverwachte momenten zullen genereren.