Woning M_R (architect Hans Maes) wint architectuurprijs ‘residentieel’ tijdens Limburgse Baksteenawards

Met deze woning wil Hans Maes aanzetten tot nadenken over wat een huis kan zijn, over hoe we onze ecologische voetafdruk kunnen verkleinen en tegelijk onze woonkwaliteit verbeteren. De maximale woonoppervlakte die mogelijk is op dit perceel bestemd voor halfopen bebouwing was te groot voor dit gezin van vier. Met de bewuste keuze voor een efficiënt oppervlaktegebruik besloot het gezin om enkel het gelijkvloers als eigen woning te gebruiken. Op de overige oppervlakte (verdieping en dakverdieping) kwam een tweede wooneenheid. Door de verhuur hiervan werd de kleinere ecologische voetafdruk ook meteen vertaald in een economisch interessant model. Beide woningen hebben een oppervlakte van circa 120m².

Verder is dit huis stevig verankerd in de Vlaamse woningtradities en past het zich in zijn omgeving in door het overnemen van de typische elementen uit deze context. Net als zijn buren heeft het eenzelfde vormgeving (twee lagen met een hellend dak), eenzelfde rustieke uitstraling (met de genuanceerde handvormsteen, het pannendak en het houten buitenschrijnwerk) en zelfs een gelijkaardige detaillering (zoals de obligate kroonlijst). Het grondplan ontvouwt zich als een natuurlijke opeenvolging van ruimtes: van meer publieke functies naar de meer intieme delen van het huis.

Het huis wil niet choqueren maar eerder op subtiele wijze doen nadenken over conventies. Kleine afwijkingen in gebruikelijk materiaal- en vormgebruik stemmen tot nadenken over hoe een traditioneel huis eruit zou moeten en kunnen zien.
 

Onconventioneel programma

Die onconventionele aanpak komt onder meer tot uiting in het woonprogramma. Zo heeft de woning wel een woonkeuken, een zitkamer en drie slaapkamers maar geen inkomhal. De inkomfunctie wordt ingevuld door een open koer met een boom. Op die manier is de privacy gewaarborgd. De koer vormt tevens een lichtbron waar door grote glaspartijen het daglicht riant de keuken binnenvalt en die ook een prachtig zicht bieden op de mooie boom, met een bladerdek dat dienst doet als natuurlijke zonwering. Een badkamer is er niet, wel een ‘lavabokamer’ en een ‘baddenbak’ - naar analogie met de historische ‘beddenbak’ - alsook een douchekamer. De circulatieruimte van de conventionele badkamer kon zo voor andere functies (dubbel) gebruikt worden.
 

Poëzie

Hans Maes zette architectuur ook in als instrument om de poëzie van het alledaagse leven bloot te leggen. Ingekaderde zichten tonen bijzondere landschappen, kamerbrede ramen vergroten een ruimte en lijken de natuur binnen te brengen, twee koeren brengen buitenruimtes met bomen en planten en licht tot in het hart van het huis, zorgvuldig gekozen raamopeningen laten elk verschillend zonlicht op zijn best binnenvallen.


Opvallend onopvallend

Het huis wil opvallen in zijn onopvallendheid met subtiele wijzigingen aan wat reeds overbekend is. Dit uit zich ook in de materialisatie. Eerder klassieke houten ramen, dakranden en luiken blijven onbehandeld waardoor ze een ruwe uitstraling krijgen die niet past bij het ‘propere’ waar de Vlaming in grossiert. Er is ook de typische fermettegevelsteen, die op alternatieve wijze werd verwerkt waardoor er een uitpuilende mortelvoeg ontstond. Het stelt het begrip schoonheid in vraag en wijzigt het uiterlijk van het huis, weg van het braaf rustieke.

Ook andere materialen - tot in het interieur - roepen een hang naar nostalgie op en spelen met wat men als vertrouwd ervaart. Voor de buitenbetegeling is een klassieke steen in breuksteenpatroon gelegd.  De voegen zijn uitgevoerd met gestabiliseerd zand dat vocht vasthoudt en prachtige mossen cultiveert. En ook die tarten de wetten van de ‘orde en netheid’ van de Vlaming.

Het oordeel van de jury

Interessante architectuur geeft stof tot nadenken. Dat is vast en zeker het geval voor de woning die de jury als winnaar selecteerde. “Hoewel we toch enige moeite hadden met de volledig blinde voorgevel die de woning volledig afschermt van de straat en met de moeilijk vindbare voordeur, waren we wel onder de indruk van de manier waarop deze woning bewijst dat wooncomfort niet afhankelijk is van het aantal vierkante meters en dat je door enkele gerichte ingrepen en door bepaalde conventies in vraag te stellen toch een maximaal wooncomfort kan realiseren op een beperkte oppervlakte”, aldus de jury.

DE JURY

De winnaars van de Limburgse Baksteenawards werden bekendgemaakt tijdens een awardceremonie op 25 oktober. De jury selecteerde de winnaars op basis van een pitch van alle genomineerden. In de  jury voor de architectuurawards zetelden: Rik Neven (Palindroom, juryvoorzitter), Peggy Totté (Architectuurwijzer), Bert Haerynck (Havana Architectuur), Koen Van Bockstal (BULK architecten / Universiteit Antwerpen), Tom Preuveneers (architect, juryvoorzitter Beste Bouwteam) en Bert Vandael  (NAV Limburg).

Het Beste Bouwteam werd geselecteerd door de volgende juryleden: Tom Preuveneers (architect en juryvoorzitter), Stefan Willen (Orde van Architecten), Bert Vandael (NAV), Patrick Rosias (ie-Net), Dirk Van der Eecken (IC-CS), Marietje Vanderspikken (Made in Limburg), Eric Motmans (Bouwunie Limburg) en Jean-Pierre Schroeders (Bouwunie Limburg).

De Limburgse Baksteenawards is een initiatief van BOUWUNIE Limburg in samenwerking met vertegenwoordigers van de ingenieursvereniging ie-net, de Vlaamse Beroepsvereniging Van Veiligheidscoördinatoren, de Nationale ArchitectenVereniging Limburg (NAV Limburg), de Orde van architecten, Architectuurwijzer, Architectura en Made in Limburg. Daarnaast wordt de wedstrijd ondersteund door volgende partners uit de sector: Vandersanden, Nelissen Steenfabrieken, Wienerberger, Knauf, Federale Verzekering, Omnicol, CPE, Bouwinnovatie, Liantis/Unizo Limburg, Soprema en POM Limburg.