Woonbonus-saga: "Verkeerde discussie en gebrek aan visie"

Hopelijk lezen mijn twee dochters deze column niet. De jongste heeft zopas een huis gekocht en kan genieten van de woonbonus. De tweede is boos omdat ze er niet van zal kunnen genieten. Zij zullen het wellicht niet appreciëren dat hun vader beweert dat het op zich een goede zaak is dat de woonbonus afgeschaft wordt. Maar nog meer is het zonde en vooral een gemiste kans dat deze maatregel geen deel uitmaakt van een breder kader dat (ver)bouwers en kopers stimuleert om werk te maken van energiezuinige investeringen en zich te vestigen op een duurzame - lees vlot bereikbare - locatie.

Subsidies en fiscale maatregelen vormen het belangrijkste instrument van de overheid om hun beleidsvisie te concretiseren, om de burgers ertoe aan te zetten hun gedrag waar nodig aan te passen. Door bepaalde zaken goedkoper te maken ( bijvoorbeeld via subsidies of verlaagde fiscale tarieven) zullen de burgers bepaalde investeringen doen die ze anders niet zouden doen en door andere zaken duurder te maken (bijvoorbeeld verhoging van de belastingen) zullen ze bepaalde keuzes niet maken.  

Vanuit dat oogpunt is het logisch dat de woonbonus afgeschaft werd. De woonbonus was een fiscaal voordeel dat voor iedereen gold die een eerste woning kocht of bouwde. Dus ook voor wie een energieverslindend huis koopt op het platteland. Met andere woorden, de overheid subsidieerde woningen die het eigenlijk wil en moet aanpakken om de klimaatproblematiek aan te pakken. En dat is al even absurd als het subsidiëren van salariswagens. Belonen, subsidiëren doe je voor gedrag dat je wilt aanmoedigen. ‘Straffen’ en belasten doe je voor gedrag dat je wilt inperken.
 

"Met de woonbonus subsidieerde de overheid woningen die het eigenlijk wil en moet aanpakken om de klimaatproblematiek aan te pakken. En dat is al even absurd als het subsidiëren van salariswagens."

Die logica werd jammer genoeg niet doorgetrokken in het Vlaamse regeerakkoord. De afschaffing van de woonbonus en de verlaging van de registratierechten werden niet doorgevoerd om het beleid te sturen, maar werden louter als een financiële verschuiving toegepast zonder dat daar enige visie achter zit.

Was het niet beter geweest om de woonbonus niet in zijn geheel af te schaffen maar deze enkel toe te kennen aan wie een energiezuinige woning koopt of zich gaat vestigen in een dorps- of stadskern? Of waarom niet, zoals NAV, Bouwunie en de Confederatie Bouw geopperd hadden, de woonbonus vervangen door een klimaatbonus. Het zou een ideaal instrument geweest zijn om daadwerkelijk werk te maken van een energiezuiniger woningpatrimonium. Idem voor de verlaging van de registratierechten. Als je als regering beslist die aan te passen, waarom dan niet de hoogte van de registratierechten afhankelijk maken van de energiezuinigheid en de ligging. Daarmee had de regering echt wel een substantiële verandering in gang kunnen zetten, want nu blijft het bij morrelen in de marge. Terwijl het nochtans de allerhoogste tijd is om de alom gekende problemen aan te pakken. En dat we vijf voor twaalf al lang gepasseerd zijn, heeft de nieuwe energieminister zelf toegegeven toen ze stelde dat Vlaanderen de klimaatdoelen niet zou halen. De eerlijkheid siert haar, maar waarom dan niet daarnaar handelen en maatregelen uitwerken om onze slechte cijfers op te krikken?