Woonwijk Venning in Kortrijk meest duurzame sociale wijk van Europa

De jury loofde Venning Kortrijk omwille van het feit dat voor de sociale woonwijk gekozen werd voor hoogwaardige architectuur. “De CO2-neutrale appartementen doen denken aan een mediterraan vakantie-oord,” aldus de jury. “Aan het idee van ghettovorming dat voorheen rond de wijk hing, is daarmee resoluut een einde gekomen.”

BURO II & ARCHI+I en Goedkope Woning bewijzen met de Venning dat hoogwaardige duurzaamheid ook mogelijk is voor sociale huisvesting. De verschillende types woningen houden rekening met veranderingen in de levensloop. De gezamenlijke projecten, zoals de gemeenschappelijke tuin, geven de bewoners de mogelijkheid om mee verantwoordelijkheid op te nemen voor hun eigen leefomgeving, en zich sociaal te engageren.

In de Venning kregen 196 gezinnen een nieuwe, architecturaal hoogwaardige en passieve woning ter beschikking. Venning was ook een pilootproject voor het Europese project ECO-Life. De inspanningen worden nu beloond door Housing Europe, met een European Responsible Housing Award in de categorie ‘local social sustainability’.

De European Responsible Housing Awards belonen best practices en bevorderen kennisuitwisseling tussen huisvestingsmaatschappijen die lokale, sociale en ecologische initatieven ontwikkelen.

Over Venning

De wijk Venning werd in 1960 gebouwd in een laag gelegen gebied aan de overzijde van het kanaal in Kortrijk. De wijk met 163 woningen had de charme van een tuinwijk, maar dit vriendelijke beeld verhulde dat veel van die huisjes minder dan 30 m² groot waren en nauwelijks bewoonbaar. Door de beperkte oppervlakte van de huizen was de huur zeer laag en gezien de afgelegen ligging vond men in de loop der jaren steeds redenen om er de armste huurders in samen te brengen, of ook lastige bewoners met wat marginaal gedrag uit andere wijken naar hier te verhuizen. Het was ook geen prioriteit om gedurende 50 jaar veel in de gebouwen te investeren. In 2008 bij de voorbereiding van het project waren er heel wat klachten over gebreken en ongemakken, burenruzies en vandalisme. De ambtenaren van de stad noemden het een gettowijk, die ze graag met de grond hadden gelijk gemaakt om plaats te maken voor woningen voor de middenklasse. De woningmaatschappij besliste er anders over en ging voor een ambitieus project.

Uit interviews met de bewoners, waarvan een groot aantal van hoge leeftijd en veel oorspronkelijke bewoners, was immers gebleken dat er veel enthousiasme was voor een grondige opwaardering van de wijk, zelfs als iedereen hierdoor 2 jaar tijdelijk zou moeten verhuizen. Ondanks alle klachten was de sociale cohesie zo groot dat de overgrote meerderheid (ca. 90%) beloofde om er na de werken terug te komen wonen.

ECO-life

Er werd een bouwteam samengesteld dat de ambitie formuleerde om van deze meest achtergestelde wijk van Kortrijk de meest duurzame te maken en daarbij niet alleen oog te hebben voor goede energieprestaties, ecologie en CO2-neutraliteit, maar de wijk ook volledig te transformeren tot een leuke buurt en hem te ontdoen van zijn sociaal stigma. Omdat de sociale huisvesting in Vlaanderen slechts kan beschikken over een bescheiden budget en doorgedreven duurzaam bouwen extra middelen vraagt, werd met de partners van het team bij Europa een kandidatuur voor Concerto subsidies ingediend. Het project kreeg de naam ECO –Life.  De wijk Venning was het eerste pilootproject. Het maakte deel uit van het ECO-Lifeproject (2010 – 2016), een Europees subsidieproject binnen het Concerto programma. De bedoeling van het "ECO-Life project" was om een CO2-neutrale wijk te ontwikkelen in drie stedelijke gebeieden in Europa: Høje Taastrup in Denemarken, Kortrijk, en Birstonas in Litouwen.