Woonzorgcentrum Dommelhof wordt dorp in een dorp

Het woonzorgcentrum Dommelhof schreef eind 2014 een Design & Build-procedure uit voor de uitbreiding en vervanging van de huidige voorzieningen. De opdracht omvat 100 nieuwe kamers, naast verschillende  nevenfuncties. Lava architecten en bouwbedrijf Houben vormden een team en lieten vijftien andere inschrijvers achter zich. De jury loofde de manier waarop ontmoeting, ontspanning, zorg en gezondheid op natuurlijke wijze in elkaar vloeien door de schakeling van semi-publieke functies.

De visie van de architecten is opgebouwd rond twee kernthema’s. De focus ligt op de relatieve autonomie van de individuele bewoner, eerder dan zijn of haar beperking. Daarom is dit project een oefening in het wegnemen van barrières, zowel fysiek als psychologisch. Ten tweede dient een woonzorgcentrum volgens het zorgdecreet een thuisvervangend milieu aan te bieden. Dit wordt letterlijk vertaald in architectuur, op verschillende schaalniveaus.
 

Dorpsplein zorgt voor dynamiek in hart van de site

Beide bouwpartners geven de site geen uitstraling van een campus maar eerder van een zorgdorp. Centraal op de site bevindt zich een dorpsplein met daarrond de publieke voorzieningen zoals het onthaal, de bistro en het dagverzorgingscentrum. “Deze opstelling moet garanderen dat er voldoende dynamiek heerst in het hart van de site”, klinkt het bij lava architecten. “Ook buitenactiviteiten vinden hier hun plaats met onder meer ruimte voor sport, een buitentribune voor theater en terrassen aan de Wingebeek. Een centraal toegangspad doorkruist de site en linkt ze aan de twee toegangswegen. Zo zetten we letterlijk de perceelgrenzen open en laten we de buurt toe om deel uit te maken van de site.”

Rond het dorpsplein bevinden zich kleinschalige huizen, die het plein verder afbakenen. Hun positie is niet toevallig gekozen. De huizen zijn zo gelegen dat er steegjes tussen de gebouwen ontstaan en een gradatie van publiek naar semi-privaat. Dit moet aanleiding geven tot gezelligheid en omslotenheid.
Door een ondergrondse connector worden de verschillende functies op de zorgcampus met elkaar verbonden. “De bewoners bewegen zich echter hoofdzakelijk door de buitenlucht om ergens te geraken”, klinkt het. “Zo hopen we interactie en integratie te bevorderen.”
 

Verscheidenheid in eenheid

Het wegnemen van barrières wil ook zeggen dat elke bewoner zijn eigen plek krijgt. Daarom zijn de woningen als aparte entiteiten ontworpen, in plaats van overal hetzelfde type te herhalen. Via verspringingen in de gevellijn en nuances in de materialisatie, worden de volumes verder gefragmenteerd op maat van het dorpsweefsel. Dit leidt ook tot herkenbaarheid en verscheidenheid in de eenheid. 

Omdat sommige inwoners misschien niet wensen deel te nemen of niet gestoord willen worden aan activiteiten in de leefruimte, worden verschillende leefruimtes per groep voorzien.

De herkenbaarheid wordt doorgetrokken in de schakeling van de kamers. Verspringingen van de kamertypologie vermijden lange, monotone gangen en geven elke voordeur haar eigenheid.