Vlakbij het centrum van Genk, verborgen achter een beboste heuvel, ligt de Welzijnscampus. Deze site was de oorspronkelijke locatie van het Sint-Janshospitaal en moet in de komende jaren uitgroeien tot hét centrum voor alles wat in Genk met welzijn te maken heeft. Een van de nieuwe gebouwen is het woonzorgcentrum Toermalien. Het magazine Careflash wijdde hier een uitgebreid artikel aan.
Op de bovenste verdieping van het bestaande woonzorgtehuis Heiderust, in een kantoor met uitzicht op 'zijn' nieuwe woonzorgcentrum Toermalien, hebben we een gesprek met OCMW-secretaris Staf Mariën. Gedurende zijn hele carrière heeft hij geijverd voor een goede huisvesting van de verschillende welzijnsdiensten.
“Toen ik hier eind jaren '70 begon, heb ik beloofd dat tegen mijn pensioen alle diensten een degelijk onderkomen zouden hebben,” vertelt hij.
“Deze nieuwe welzijnscampus is een enorme stap in die richting.” Ook samenwerking en optimalisatie zijn woorden die doorheen zijn betoog vaak terugkeren.
Eén campus voor alle welzijnsactorenNa de opening van het nieuwe Sint-Jansziekenhuis in het Schiepse Bos kwam het oude pand leeg te staan en in de loop van de jaren werd het een echte stadskanker. Het keerpunt kwam er toen de stad Genk besloot een nieuwe impuls te geven door middel van een aantal zogenaamde stadsprojecten. De bedoeling was om een aantal sites herin te richten, elk met een eigen thematiek en een eigen profiel. Hiermee was de basis voor de welzijnscampus gelegd: op de plaats van het oude hospitaal zouden alle actoren die met welzijn te maken hebben, worden samengebracht.
In 2002 werd een masterplan opgesteld voor de site, dat later nog geconcretiseerd werd in een stedelijk Ruimtelijk Uitvoeringsplan (RUP). Enkele gebouwen, zoals het voormalige internaat van de verpleegstersschool, worden gerenoveerd en krijgen een nieuwe bestemming. Andere gebouwen, waaronder het oude Sint-Janshospitaal, worden gesloopt om plaats te maken voor nieuwe. In de toekomst zal de welzijnscampus een groene oase worden met markante gebouwen die van elkaar gescheiden worden door thematuinen, waterpartijen en wandelpaden.
ToermalienEen van de nieuwe gebouwen – dat ondertussen bijna klaar is voor ingebruikname – is het ruime en moderne woonzorgcentrum Toermalien. Op termijn zal dit de twee bestaande centra vervangen. Het staat vast dat het comfort van de bewoners erop zal vooruit gaan. Hoewel Toermalien een capaciteit heeft van ongeveer 280 bedden, geeft het toch geen gevoel van grootschaligheid. Het gebouw is intern verdeeld in leefgroepen van vijftien personen, die zo georganiseerd zijn rondom de gesloten binnentuin, dat elke kamer zonlicht krijgt. Elke eenheid heeft een eigen leefruimte en een aantal gemeenschappelijke voorzieningen, zoals een badkamer met hoog-laag-bad voor ouderen die slecht te been zijn. De kamers beschikken daarnaast elk over hun eigen sanitaire cel en zijn met een oppervlakte van zo'n 25 vierkante meter aangenaam ruim. Op de benedenverdieping is er ook een grote gemeenschappelijke leefruimte, die toegang biedt tot de binnentuin.
Een woonzorgcentrum voor de toekomstEen woonzorgcentrum wordt gebouwd voor vele jaren. Een duurzaam concept is dan ook erg belangrijk. Naast duurzame materialen en technieken, is Toermalien ook voorzien van moderne technologie die de test van de toekomst kan doorstaan. Zo wordt het medische dossier van de bewoners opgeslagen in een elektronisch datasysteem, dat zowel via de computers als via consoles in de kamers kan geraadpleegd worden.
“Tot nu toe moest alles met de hand uit het dossier worden overgeschreven,” vertelt Staf Mariën,
“maar bij elke kopie is er kans op fouten, waardoor bewoners bijvoorbeeld verkeerde medicatie krijgen. Dankzij het nieuwe datasysteem wordt die kans sterk beperkt.” De console in de kamers bedient ook het domoticasysteem, dat erop gericht is een zo volledig mogelijke controle te bieden. Hiermee kunnen niet alleen onder meer de verlichting en gordijnen aangestuurd worden; via deze weg kan ook informatie doorgegeven worden, bijvoorbeeld wanneer een lamp stuk is.
Op de sanitaire cellen van de kamers is Staf bijzonder trots.
“Deze cellen zijn gemaakt uit één stuk, met een speciale mal. Er zijn dus geen kiertjes of voegen waar het vuil kan in kruipen en het poetsen gaat dus veel sneller. Die cellen waren een flinke investering, maar als je bedenkt hoeveel tijd het kost om betegelde wanden elke dag schoon te maken, was dit duidelijk de beste keuze.” Eén zo'n cel heeft eerst een jaar lang proefgedraaid in een van de kamers, zodat de optimale indeling kon gevonden worden. De cel kan volledig opendraaien naar de kamer toe en is zo ingericht dat de wastafel dan naast het bed komt te staan. Op die manier kan de bewoner gewassen worden zonder dat hij uit bed moet getild worden, wat het werk van de verpleegkundigen aanzienlijk verlicht.
Aangenaam voor bewoners en verzorgersHet nieuwe woonzorgcentrum zal niet alleen een aangenaam verblijf zijn voor de bewoners, ook aan het welzijn van het verzorgend personeel is gedacht. In Toermalien komen zowel valide als zwaar zorgbehoevende ouderen terecht. In plaats van hen van elkaar te scheiden, worden ze ondergebracht in gemengde leefgroepen. Dankzij hun gezonde medebewoners blijven ook de minder validen langer fit. Bovendien is de werklast van de verzorgers zo ongeveer gelijk in elke afdeling. De leefgroepen zijn per vier geordend rond een centrale trap- en liftkoker, zodat ze 's nachts aan elkaar kunnen gekoppeld worden. Op die manier kan de nachtpermanentie gebeuren met minder personeel en wordt het aantal nachtdiensten beperkt.
Het interieur is voldoende flexibel en divers om voor ieder een aangename leefomgeving te bieden. Per leefeenheid kan een aantal kamers per twee aan elkaar gekoppeld worden, zodat een echtpaar samen kan wonen in een ruimere kamer. De bewoners hoeven ook niet steeds op hun kamer te blijven. In elke leefgroep staat een gemeenschappelijke leefruimte ter beschikking en ook in de grote leefruimte op de begane grond kunnen zij hun vrije tijd doorbrengen.
“We hebben er bewust voor gekozen om heel divers meubilair te voorzien in de leefruimten: stoelen met en zonder kussens, met en zonder armleuningen, ... Dan kan iedereen in zijn favoriete stoel gaan zitten en dat geeft toch een beetje dat gevoel van thuis.”
SamenwerkingMet ongeveer 280 bedden heeft Toermalien de capaciteit van de twee bestaande woonzorgcentra samen. Deze schaalvergroting is nodig om een dergelijke welzijnsinstelling rendabel te houden. Daarnaast wordt het volgens Staf Mariën noodzakelijk dat de zorginstellingen van hun eiland komen en de samenwerking aangaan met andere instellingen en met de bedrijfswereld:
“Als we willen dat de zorgsector betaalbaar blijft voor de zorgbehoevende en de maatschappij, dan moeten we onze nevenactiviteiten gaan uitbesteden en ons concentreren op dat waar we goed in zijn: welzijn.”De welzijnscampus geeft alvast het goede voorbeeld: het Wit-Gele Kruis heeft bijvoorbeeld een aantal vergaderzalen die door andere instellingen van de campus kunnen gereserveerd worden. Indien gewenst, gebeurt de catering door een sociale tewerkstellingsorganisatie die aan de overzijde van de straat gevestigd is. Binnen het woonzorgcentrum van het OCMW zijn een aantal taken, zoals het bereiden van de maaltijden, uitbesteed aan externe bedrijven. Op die manier komt er personeel vrij voor de kerntaken van het centrum en kunnen bovendien inkomsten gegenereerd worden.
“Het sleutelwoord is wat ik 'ontschotting' noem,” besluit Staf Mariën.
“Als we de deuren durven openzetten, ziet de toekomst er rooskleurig uit voor de welzijnssector.”
Bron: Careflash