WZC Booghuys van archipelago: warme thuis op maat van bewoners met dementie

Ook voor hulpbehoevende ouderen is het deze dagen fijn wonen in de Leuvense binnenstad. Dankzij de realisatie van woonzorgcentrum Edouard Remy en kinderdagverblijf DoRemy, die gegroepeerd zijn rond een gezellige groene binnentuin, groeide het gebied tussen de Vlamingenstraat, de Frederik Lintsstraat en de Andreas Vesaliusstraat beetje bij beetje uit tot een moderne, toonaangevende zorgsite. Het ontbrekende stukje van de puzzel was een huiselijke leefomgeving voor personen met dementie. Met de bouw van WZC Booghuys maakte Zorg Leuven het plaatje compleet.

Kleinschalig, zelfstandig wonen

Booghuys bestaat uit acht geschakelde woningen met negen individuele kamers. De 72 bewoners beschikken over een privébadkamer, een bed dat in de hoogte verstelbaar is, een eigen koelkast en een comfortabele zetel. De kamers sluiten aan op een gemeenschappelijke eet- en leefruimte – inclusief eigen voordeur, keuken en buitenruimte (tuin of terras) – waar de bewoners gezellig kunnen samenleven. “Ze maken dus echt deel uit van een kleine, vertrouwde leefgemeenschap, waar huiselijkheid en herkenbaarheid primeren. Voor personen met dementie is dit cruciaal. We stellen dan ook alles in het werk om een ‘thuisgevoel’ te creëren. De kleinschalige inrichting maakt dat onze enthousiaste, liefdevolle medewerkers hen elke dag zorg op maat kunnen bieden”, vertelt Els Ronsmans, directeur bij Zorg Leuven.

Een ander sleutelbegrip voor het welzijn van de bewoners is ‘zelfstandigheid’. “Ook personen met dementie moeten baas kunnen blijven over hun eigen leven en moeten kunnen doen wat ze willen. Helpen sommige bewoners graag mee in de keuken of vinden ze het fijn om ons te assisteren bij kleine huishoudelijke taken? Geen enkel probleem! We vinden het belangrijk om hen naar waarde te schatten, uit te gaan van hun sterktes en te focussen op alles wat ze wél nog kunnen. Wij stemmen onze zorg af op hun graad van zelfstandigheid, en niet omgekeerd. We ondersteunen onze bewoners zonder hen hun (plezier in het) leven te ontnemen”, legt Els Ronsmans uit.

“De doorgedreven combinatie van warme, huiselijke zorg en ondersteunende spitstechnologie is een primeur”

Hoogtechnologische snufjes

Niet enkel de optimale leefomstandigheden en de deskundige zorg, maar ook de technologische snufjes in WZC Booghuys maken een wereld van verschil. Dankzij een ingenieus systeem op basis van ‘leefcirkels’ hebben de bewoners erg veel bewegingsvrijheid. “Voor alle bewoners wordt – op basis van hun zorgprofiel en in samenspraak met hun familie en het zorgteam – een leefcirkel gedefinieerd. Ze dragen een polsbandje dat de deuren en poorten binnen hun leefcirkel automatisch opent via een draadloos signaal. Sommige bewoners blijven het best binnen de contouren van hun eigen woning, maar anderen mogen zich ook naar de overige delen van het woonzorgcentrum begeven. Bewoners die heel zelfstandig zijn, kunnen zelfs het woonzorgcentrum verlaten en de stad intrekken. Dankzij de leefcirkels ervaren ze een gevoel van vrijheid en zullen ze anderzijds ook minder snel verdwalen. Deze individuele benadering is uniek in België. Bovendien is het systeem erg flexibel. Als een bepaalde bewoner een hele goede dag heeft, kunnen we daar makkelijk op inspelen door de leefcirkel tijdelijk te vergroten”, vertelt Els Ronsmans.

Het blijft echter niet bij dit ingenieuze leefcirkelsysteem. Ter aanvulling van de optimale oriëntatie, de strategisch gepositioneerde ramen en de riante natuurlijke lichtinval is ook de kleur van het kunstlicht in de kamers, de leefruimtes en de keukens aanpasbaar. “Sommige personen met dementie hebben last van een verstoord dag-nachtritme. Via specifieke belichting kunnen we hen toch een goede nachtrust bezorgen”, zegt Els Ronsmans. “Bovendien zijn er overal in het gebouw slimme 360 gradensensoren met een camerafunctie geïnstalleerd die onze zorgmedewerkers extra ondersteunen. Deze zijn ook bevorderlijk voor de nachtrust van de bewoners, want we kunnen vanop afstand controleren of alles in orde is en hoeven dus niet in hun kamer te gaan kijken. Deze extra ogen, die de privacy van de bewoners overigens niet schenden, zijn van goudwaarde. De doorgedreven combinatie van warme, huiselijke zorg en ondersteunende technologie is een Belgische (en misschien wel mondiale) primeur!”

Hoge detailgraad, piekfijne afwerking

WZC Booghuys werd gerealiseerd door VDS Vanderstraeten, naar een ontwerp van archipelago. “Het langgerekte volume aan de kant van de Vlamingenstraat huisvest de administratieve diensten van het woonzorgcentrum en Zorg Leuven. Daarachter bevinden zich twee vleugels met telkens vier collectieve wooneenheden, die geïntegreerd zijn in een semipublieke tuinzone. De gemeenschappelijke voorzieningen, zoals de polyvalente zaal/cafetaria, het kapsalon en de kine- en ergoruimte, zijn ondergebracht in een dakvolume”, vertelt Jeroen De Mulder, projectdirecteur bij VDS Vanderstraeten. “Er is geopteerd voor aluminium buitenschrijnwerk en gevels in traditioneel metselwerk, inclusief enkele verticale houtaccenten. In constructief opzicht vergden de traphallen en liftkokers in ter plaatse gestort beton extra aandacht, vermits we rekening moesten houden met specifieke esthetische eisen. Aangezien het beton in het zicht zou blijven en lelijke stortnaden dus uit den boze waren, hebben we de bekistingspanelen bekleed met een zogeheten ‘tweede huid’ uit betonplexplaten, die een mooi, repetitief patroon creëerden. Het dakvolume is uitgerust met een hellend dak, waarvan de draagstructuur is opgebouwd uit gelamelleerde houten spanten en liggers, waarop CLT-panelen geplaatst zijn. De performante buitenschil zorgt er samen met driedubbele beglazing, zonnepanelen op het dak en een BEO-veld voor dat het gebouw voldoet aan de BEN-normen.”

Hoewel een realisatie als WZC Booghuys bouwkundig gezien parate kennis is voor VDS Vanderstraeten, was het toch een uitdagend project, geeft Jeroen De Mulder aan. “Het complex heeft een relatief grillige, vertakte structuur met veel hoekjes en kantjes, dus dat maakte het niet zo eenvoudig om een vast ritme aan te houden in het bouwproces. De detailgraad in het ontwerp lag vrij hoog, waardoor we soms met verschillende (onder)aannemers tegelijk aan een bepaald accent moesten werken. Qua coördinatie vormde dat dus wel een grote uitdaging. Bovendien zijn we ‘en cours de route’ nog op enkele onverwachte moeilijkheden gestoten, die onze planning toch wel wat overhoopgegooid hebben. Zo bleken er gigantische keldermassieven in de grond te zitten op de plaats waar het BEO-veld zou komen. En ook de coronapandemie heeft in extremis nog roet in het eten gegooid. Nadat de werf enkele weken noodgedwongen stillag, werden we nog maandenlang geconfronteerd met leveringsproblemen. Daardoor konden we pas eind 2020 opleveren. Kortom: het was bijwijlen een hobbelige rit, maar we hebben ons goed uit de slag getrokken, mede dankzij de optimale verstandhouding tussen alle betrokken partijen. We hebben een heel goed gevoel overgehouden aan de constructieve dynamiek binnen het ‘bouwteam’. Het eindresultaat en de afwerkingskwaliteit mogen er absoluut wezen, dus WZC Booghuys is zeker een referentie om trots op te zijn!”