Zampone Architectuur en MADAM architectuur bundelen krachten voor woonzorgcentrum Zonnelied

Campus Eizeringen in Lennik. Een school in het oude kloostergebouw, een voor- en naschoolse opvang en een nieuwbouw, een dagcentrum en -opvang van Zonnelied bevolken de campus. De initiële wedstrijdvraag van Zonnelied vzw betrof een residentiële woonvorm voor 18 meervoudig zwaar gehandicapten. Al gauw verdubbelde de vraag: twee leefgroepen voor mentaal en licht fysisch gehandicapten moesten eveneens hun stek krijgen op de site.

Respect en rust

Het bestaande allegaartje van gebouwen met verschillende schaal en stijl en versnipperde inplanting leest chaotisch. De oude kloostermuur omarmt de ganse campus en is het bindende element en bepalend voor het zicht van de omwonenden. Dwars over het domein loopt een verbindingsweg die door de dorpelingen als sluikweg gebruikt wordt. Bouwen voor deze specifieke doelgroep vraagt een klemtoon op rust, het reduceren van ongewenste prikkels en toch een variëteit aan belevingen binnen geborgenheid. Bouwen binnen een hechte dorpskern vraagt om maximaal respect voor het dorpsbeeld met de schuur en kloostermuur als persoonlijk patrimonium.

“De site is gelegen in het Pajottenland en wordt getypeerd door drie elementen die ons meteen opvielen", vertelt Marit Meganck van Madam Architectuur. "Het eerste het erf omsloten door een oude schuur en schoolgebouwen, het tweede de open ruwe wei op een helling. En het derde de oude kloostermuur die de hele site omarmt."

Spel met bouwlagen

Zampone, in samenwerking met Madam Architectuur, kiest voor een nieuwbouw discreet tussen de bestaande gebouwen. Twee balken, twee bouwlagen. Maar niet overal. Het spel met bouwlagen laat de bestaande weg passeren en creëert een overdekte parkeergelegenheid maar ook en vooral ontstaat er zowel een geborgen daktuin als weidse uitzichten.

"We hebben een eenvoudig en leesbaar volume gemaakt van twee op elkaar gestapelde ‘boomerangs’. Elk been bestaat uit en leefgroep. Het volume is zo ingeplant dat elk been in relatie staat tot een van de drie elementen. Een element krijgt de geborgenheid van het erf, een tweede de openheid van de wei, een derde de intimiteit van de oude kloostermuur", aldus Meganck. 

Subtiele integratie

Het nieuwe dagcentrum komt tussen de schuur en het huidige dagcentrum.De leefgroepen nestelen zich op de verdieping. De leefruimtes bestaan uit twee verschillende georiënteerde maar gekoppelde delen: gevariëerde ruimtelijke beleving gekoppeld aan hoekjeswerking en huiselijke schaal. De gevelbekleding van geanodiseerde aluminium lamellen volgt de ritmering van de ramen en verandert mee met het licht. Aan de straatzijde wordt de karakteristieke schuur intact gelaten. Door de achterzijde te verwijderen ontstaat een overdekte buitenruimte of wintertuin. De doordachte positie ten opzichte van de bestaande muur draagt ertoe bij dat het woonzorgcentrum zeer subtiel geïntegreerd is in het dorpsweefsel.

Marit Meganck: "Door gebruik te maken van de sterkte helling in het terrein kunnen we ervoor zorgen dat alle gebruikers op hun leefniveau naar buiten kunnen, zonder een lift of trap te moeten gebruiken. Dit is een grote troef voor de bewoners met hun beperkte mobiliteit. Voor de binnenafwerking hebben we gekozen om met veel verschillende materialen te werken. Zo voorzien we een lambrisering in de gangen met hout en terracotta tegels. Door veel warme materialen te gebruiken kunnen we de bewoners een huiselijk gevoel bezorgen."

Landschapsarchitect Floris Steyaert nam de omgeving voor zijn rekening. De inkom wordt een landschapsplein met begroende eilandjes, een meanderend paadje krijgt de warmte van de zuidmuur weerkaatst, schapen en kippen geven vrijelijk het goede voorbeeld. Meer dan een poort in de muur en overtuigingskracht is er niet nodig om ook de kinderen van de buurt een nieuwe speelplek te geven. En de bewoners, die krijgen een streepje jonge energie.