Zesth Architects en Michel Janssen transformeren oud gerechtshof Hasselt tot bruisende woon- en ontmoetingsplek

Weinig gebouwen in het centrum van Hasselt zijn zo iconisch als het oud gerechtshof aan de Havermarkt. De typerende eclectische interbellumarchitectuur met kenmerkende gele baksteen, het dominerend ingangsportaal met hoektoren en merkwaardige spits, de allegorische beeldhouwwerken van kunstenaar Boedts, het smeedwerk aan de poorten en deuren, en de imposante hal met tongewelf en cementtegels met patronen in kleur en bronzen lamparmaturen: elke hoek van dit gebouw spreekt tot de verbeelding. Het hele vernieuwingsproject, dat zowel de panden met huisnummers 6, 8 (De Croon) en 10 (gerechtshof) omvat, komt nu in een nieuwe fase.

Architecten met visie

Voor de herontwikkeling van het oud gerechtshof werd er niet over één nacht ijs gegaan. Met passie en respect wordt er een ontwerp gecreëerd waarin heden en verleden samenkomen om het gebouw klaar te maken voor de toekomst. Het oud gerechtshof wordt het ‘Gerechtshof’.

Het ontwerp van het Gerechtshof is van de hand van twee architectenbureaus: Zesth Architects en architectenbureau Michel Janssen. Zesth Architects, onder leiding van Koen Laurijssens, ontfermt zich over de ontwikkeling van de nieuwbouwappartementen. De ontwerpen worden getypeerd door simpliciteit en elegantie, dankzij zuivere plattegronden, natuurlijk ruimtegebruik en efficiënte vormen en verhoudingen. Architectenbureau Michel Janssen, onder leiding van de gelijknamige architect, is gespecialiseerd in de herbestemming van monumenten. Daarom neemt dit bureau De Croon en het bouwkundig erfgoed voor haar rekening.

Grandeur in duurzaam kader

Het resultaat van de samenwerking tussen beide architecten is een herbestemming die oog heeft voor het verleden, maar tegelijk ook anticipeert op de toekomst. Zo wordt er voor De Croon teruggegrepen naar het originele ontwerp. Ook de gevels van het oud gerechtshof blijven in hun oorspronkelijke staat. Ze krijgen wel een opknapbeurt met nieuwe ramen en een verlaging van de inkom. De foyer blijft bewaard als entree en ontmoetingsplaats voor bewoners en bezoekers, de rechtszalen worden ontmanteld om plaats te maken voor appartementen.

Het oude gebouw heeft zijn eigen geschiedenis en kracht. Die worden versterkt doordat dezelfde materialen, van de gevelsteen tot het glas, terugkomen in de nieuwe gebouwen aan het binnengebied. Die hebben grote raampartijen voor uitgebreid licht en zicht en buitenruimtes die naadloos overvloeien in een weelderige groene binnentuin.

Om dit historische gebouw toekomstbestendig te maken, wordt maximaal ingezet op de principes van trias energetica en de modal shift. De buitenschil wordt performant geïsoleerd om de energievraag laag te houden en de geproduceerde warmte is fossielvrij middels warmtepompen. Er wordt maximaal ingezet op de nabijheid van de vele stedelijke functies door de fiets als prioritair vervoersmiddel te voorzien. Er komt een vlot bereikbare fietsenstalling voor een 270-tal fietsen, bakfietsen en andere speciale fietsen. De mogelijkheden tot laadinfrastructuur zijn eveneens aanwezig. Bovendien zijn er 2 parkeerplaatsen voorbehouden voor autodelen met de mogelijkheid van een elektrisch laadpunt.

Binnentuin en groen in de buurt

Maar dé eyecatcher van deze herontwikkeling is zonder twijfel de verborgen binnentuin. Die is aangelegd op het dak van de ondergrondse parking, met bomen in volle grond. Samen met de andere fauna en flora zorgen ze voor natuurlijke koeling en een aangenaam microklimaat. Deze private binnentuin biedt bewoners rust en privacy te midden van de bruisende stad. Het ontwerp is van Burolandschap van Pieter Daemen uit Tongeren.

En dat is niet alles: alle buurtbewoners zullen kunnen profiteren van deze herontwikkeling. Naast de ontharding binnen het project wordt er maar liefst 95.000 euro geïnvesteerd in ontharding en bomen voor de Havermarkt. De promotoren zetten in om de niet bebouwde omgeving maximaal om te vormen tot microklimaat. Bomen in volle grond zorgen immers voor de stedelijke verkoeling en natuurlijke luchtzuivering van de omgeving.

Ontmanteling en afbraakwerken

In september 2024, dus na het bouwverlof, wordt gestart met de ontmanteling van de gebouwen en sanering. Dit zijn werken met beperkte hinder voor de omgeving. In het najaar, midden oktober 2024, gaan de afbraakwerken van start. Het gaat dan om de achterzijde van Havermarkt 8 en het binnenplein van Havermarkt 10. De ontwikkelaars werken met de richtlijnen van Tracimat, een methode die zoveel mogelijk herbruikbare en recycleerbare grondstoffen haalt uit de sloop van gebouwen. In het voorjaar van 2025 zouden deze afbraakwerken klaar moeten zijn.

Na deze eerste fase is het de beurt aan het archeologisch onderzoek. Afhankelijk van welke historische vondsten er in de ondergrond worden aangetroffen, wordt geschat dat er in het tweede kwartaal van 2025 begonnen wordt met de bouwput. Nadien volgen de beschoeiing, de bemaling, de grondwerken, de nieuwbouw kelder, de bovengrondse gebouwen en renovatie.

Voor de begeleiding van de werkzaamheden worden de promotoren bijgestaan door een minder-hinder-consulent. De promotoren zullen in overleg met de buurt een volledig plan uitwerken en tijdig communicaties opzetten om mogelijke hinder tot een minimum te beperken. Als alles volgens plan verloopt, zouden de werken in 2027 afgerond moeten zijn en kunnen de eerste inwoners in het Gerechtshof hun intrek nemen.