Zien en gezien worden in een ingenieus glazen paviljoen (Philippe Samyn and Partners)

Het glazen paviljoen van Philippe Samyn is een architecturale wereldprimeur en een technisch hoogstandje. Zo is het gebeente van de koepel een zelfdragende “isoknoopstructuur”. Die bedacht Philippe Samyn al in 1971 aan het Massachusetts Institute of Technology (MIT) als oplossing voor een geometrische quasi-onmogelijkheid: een koepel bouwen met bijna identieke verbindingspunten. Dunne profielen van gepolijst roestvrij staal geven vorm aan het gebeente en omsluiten de glasdriehoeken. Ook de glasstukken zelf spelen een rol in de stabiliteit van de structuur: ze houden de buisvormige profielen op hun plaats en dempen vervormingen via hun siliconen pakking waarmee ze aan het gebeente zijn bevestigd.

Ode aan het licht

Het centrale koepelvormige paviljoen is een ode aan het licht. Net zoals stilte en muziek tegelijkertijd contrasteren maar elkaar ook nodig hebben, zo horen ook reflectie en transparantie, en licht en donker bij elkaar. De koepel is gemaakt van twee soorten extra helder kristalglas. De ene helft van de glasdriehoeken bestaat uit gewoon spiegelend glas, terwijl de andere helft volledig is ontspiegeld. Dat wekt een gevoel van oneindigheid en vrijheid op, dat nog eens wordt versterkt door de waterspiegel rondom het paviljoen waardoor de halve bol een volledige bol lijkt.

Bij het ontwerp is ook rekening gehouden met personen met een beperkte mobiliteit. Gedurende de week kan dan ook iedereen op het plein terecht. Het is de ideale plaats om te zien en gezien te worden. Tijdens het weekend kan het paviljoen worden omgevormd tot een evenementenruimte. Door het water af te voeren, kunnen er op het plein gemakkelijk optredens van allerlei aard worden georganiseerd. Om het polyvalente karakter te behouden is er gedacht aan een discrete verbinding met de kelderruimte door middel van een wenteltrap en een liftplatform.

Verwarming en ventilatie

Het verwarmings- en ventilatieconcept lijkt op wat Philippe Samyn and Partners eerder al in gelijkaardige structuren hebben gebruikt, zoals Le Comptoir Forestier voor bosbouwkundig teeltmateriaal in Marche-en-Famenne, het onderzoekslaboratorium van M&G Ricerche in het Italiaanse Venafro en het HST-station Vesuvio Est in Napels. De binnentemperatuur wordt in de hoogte snel warmer, maar die stratificatie is stabiel. Het volstaat om de deuren van de vier hoofdassen van de benedenverdieping te openen om de ruimte te laten ventileren. Dankzij het water rondom de koepel is de lucht bovendien extra fris. In de winter kan de vloer- en infraroodverwarming worden ingeschakeld.

Inrichting van het plein

Het plein zelf is bedekt met een groot rechthoekig tapijt van 67m x 30m in een dambord van zwarte en witte platen. De platen zijn gemaakt van cementgebonden beton CEM-3C en bezaaid met muntstukken van over de hele wereld. Ze bieden handige camouflage voor kauwgom die wel eens op de grond blijft plakken, maar roepen bovenal het beeld van reizen op. Deze knipoog naar de rest van de wereld bezorgt Place Matuvu een duurzame artistieke toegevoegde waarde.

Het autoverkeer wordt rond het plein geleid met ‘tognolini’, betonnen paaltjes die zijn bedacht door de Italiaanse ontwerper Enzo Mari. De paaltjes hebben bovenaan een uitsparing om een stang in te plaatsen en zijn gemakkelijk te verplaatsen. Als een paaltje wordt aangereden, vangt het de schok op zonder veel van plaats te verschuiven. Nadien kan het gemakkelijk weer op zijn plaats worden gezet. Deze eenvoudige en duurzame oplossing is uniek in België.

Een plek om te zijn

Het opzet van het project is om het oude hart van Knokke-Heist te doen heropleven. Om mensen te lokken om te komen kijken, te worden bekeken en weg te dromen met de zon op de huid en de blik op de zee. Daarom leek het aangewezen om het bronzen standbeeld van de dichter Ossip Zadkine van zijn zware sokkel te halen en in het water te plaatsen. Alsof hij erop loopt of eruit tevoorschijn komt. Zo wordt Place Matuvu niet alleen opnieuw the place to be, maar ook een plaats voor inspiratie, ontmoetingen, uitwisselingen, dromen… of gewoon een plek om te zijn.