ZNA Cadix, een ziekenhuis midden in het leven (VK architects+engineers | Robbrecht en Daem Architecten)

Een verticale gezondheidscampus, geïntegreerd in het stadsweefsel

De opdracht is toegekend via een DBM-formule, waarbij het zoeken van een locatie deel van de opdracht vormde. Het bouwteam met Kairos, Euro Immo Star, VK architects+engineers part of Sweco, Robbrecht en Daem architecten en Omgeving situeerde het nieuwe ziekenhuis op een gegeerde plek: centraal tussen het stadscentrum, de dokken, Park Spoor Noord en de Schelde. Door het beperkt beschikbare grondoppervlak gaat de campus de hoogte in. Het nieuwe ziekenhuis stijgt tot 19 niveaus boven grondniveau en wordt zo de op drie na hoogste toren in Antwerpen.

Door de centrale ligging is toegankelijkheid een van de kernpunten van het ontwerp. Ten eerste gaat alle verkeer, behalve de tram, ondergronds om de pleinfunctie rond het ziekenhuis te maximaliseren voor voetganger en fietser. Ten tweede is het gelijkvloers van het ziekenhuis gerealiseerd als een levendige en aangename boulevard. Zo vormt het ziekenhuis geen barrière voor de passant, maar daarentegen een aangename, doorwaadbare passage. Zorggerelateerde shops in de boulevard (apotheek, zorgboetiek, bloemenwinkel …) verbinden de campus met de omliggende stad. Op een kruispunt in de boulevard laat enkel een onthaaldesk vermoeden dat hierboven een ziekenhuis oprijst.

Een monumentale draaitrap leidt vanaf de onthaaldesk naar de consultatiezone en het kenniscentrum van ZNA. Tegelijk wordt de publieke boulevard in hetzelfde materiaal doorgetrokken naar niveau +3 waar een panoramisch terras een mooi uitzicht biedt. Met de centrale inplanting eist het ziekenhuis terug zijn cruciale rol op in het leven van alledag. Het prominente torenvolume in groen en blauw versterkt de aanwezigheid voor de hele stad.

Geslaagd en geschakeld voor een compacte, efficiënte zorgcampus

Vanuit het verticale concept heeft het ontwerpteam sterk ingezet op de koppeling van diensten en intelligent verticaal transport, steevast een pijnpunt in hoogbouw met grote circulatiestromen. Via relatiematrixen zijn gelijkaardige zorgprofielen en afdelingen aanpalend ingeplant op de plateaus, wat liftgebruik grotendeels overbodig maakt. Een combinatie met het dubbele gang-systeem waar mogelijk, leidt tot zeer korte loopafstanden. De schakeling van gelijkaardige zorgafdelingen op hetzelfde plateau garandeert ook maximale flexibiliteit in bezetting, en rentabiliteit.

De gelaagde opbouw zorgt voor een leesbaar gebouw, met consultaties en kenniscentrum in de brede plint, en verpleegeenheden en administratie in de slanke toren. Voor het verticale transport is een prioritaire medische hotline gereserveerd als snelste link naar de kritische diensten. Verder beschikken bezoekers, logistiek en beddentransport over eigen liften. Wachttijden worden sterk ingekort door de ontdubbeling van de centrale liftkern en de intelligente liften, die zelf het optimale traject calculeren volgens de vraag.

Vol beleving

Daglicht is essentieel als helend element. Het is rijkelijk aanwezig in het nieuwe ZNA Cadix via grote ramen, zowel in de kamers als in de 14 operatiezalen en het verloskwartier. De ondergrondse ruimtes van de spoed en logistiek ontvangen daglicht door verzonken patiotuinen.

Via diezelfde ramen genieten patiënten en medewerkers in de toren ver boven het stadsgewoel, van indrukwekkende zichten op de stad, de dokken of de Schelde. Daarnaast creëren ruime lounges, verpozingsruimtes en terrassen een afwisseling in sfeer en in ontmoetingsplaatsen. In de afdeling geriatrie is bewust ingezet op leven buiten de kamer.

Ook voor de omliggende stad bieden de groene en blauwe gevels een levendige blik.

Duurzame blik op lange termijn

Flexibiliteit is een ander kernbegrip in een medisch landschap waar de noden steeds sneller veranderen. Voor een maximaal toekomstbestendig ziekenhuis zijn onder andere alle torenetages ontworpen volgens dezelfde bouwlogica. Zo kunnen in de toekomst met minimale inspanningen etages heringericht worden.
Qua energie-efficiëntie zorgt een BEO-veld en WKK-installatie voor een reductie van het energieverbruik, in aanvulling op het overvloedige daglicht. Op alle dakoppervlakken zorgt vegetatie voor in totaal 4.500 m² aan groendak.

ZNA Cadix ontvangt vanaf september met open armen stadsbewoners, bezoekers, patiënten en meer dan 1.200 medewerkers in een groene, belevingsvolle en toegankelijke verticale gezondheidscampus.