Zonlicht breekt donkere architectuur open

Vervagende grens tussen binnen en buiten

Genoeg daglicht is een absolute noodzaak in de hedendaagse architectuur. Bij de ingrijpende renovatie van Woning C in Zedelgem zorgde Demo+ Architecten dan ook voor voldoende lichtinval.

"Met behulp van grote raampartijen probeerden we om de grens tussen binnen en buiten te laten verdwijnen en het daglicht naar binnen te trekken. Maar daarbij moet je altijd incalculeren dat het risico op oververhitting op zonnige dagen moet geneutraliseerd worden. Wij zijn ook altijd al voorstander geweest van 'actieve gevels' waarbij screens worden gebruikt om het hittegevaar tegen te gaan. Ook 20 jaar terug was zonwering al hét stokpaardje van het kantoor. Dat zie je aan ons huidig kantoorgebouw dat we zelf hebben ontworpen en gebouwd: voldoende daglicht, maar doekzonwering aan de buitenkant voor wanneer het nodig is.”, vertelt architect en medebestuurder Levi Deryckere.

Strenge hittemaatregelen

"Oververhitting is een onderschat probleem. Medebestuurder Dirk hamert er vaak op dat men daar voldoende aandacht moet aan besteden… en terecht. Uiteindelijk moet de klant wonen in het esthetische ontwerp en dat gaat niet wanneer de binnentemperaturen te hoog oplopen. Screens zijn dan de beste oplossing. Wij proberen dat principe in al onze ontwerpen te integreren. Andere kantoren gaan doekzonwering misschien mijden omwille van de esthetiek of de complexiteit, maar wij nemen die meteen mee in ons ontwerp.”

Donkere architectuur opengebroken

"Woning C is een zeer goed voorbeeld van hoe in een eerder klassiek gebouw screens ook esthetisch en succesvol kunnen geïntegreerd worden. Dit gebouw voorheen bestond uit een kakafonie van kleine ruimtes. Dat hebben we opengetrokken; er werd volume gecreëerd onder de kap. De oorspronkelijk kleine ramen hebben we ook groter en verticaal gemaakt, met een klassieke touch. De bouwheer hebben we kunnen overtuigen om gebruik te maken van de zonwering. De combinatie doet geen afbreuk aan de charme en de stijl van deze typische Vlaamse hoeve. Woning C toont mooi aan hoe een oorspronkelijk ‘donkere’ en gesloten architectuur werd opengebroken met respect voor de historische verschijningsvorm én toch comfortabel leefbaar blijft met dank aan de screens. Wij hebben al die zaken verzoend in dit project.”

erkerbox met screens

"Het accent met de ‘window in a box’ in Woning C geeft de gevel een extra dimensie, bovenop een mooi uitzicht op de aanpalende historische boomgaard. Ook die glazen erkerbox – zuidgericht – werd voorzien van doekzonwering. Zeker in een situatie zoals de afgelopen hete zomer waren die meer dan welkom. De verwachtingen zijn dat dergelijke hittegolven in de toekomst ook alsmaar vaker zal voorvallen, dus het verhaal van doekzonwering is verre van uitverteld.”

licht binnen, warmte buiten

Demo+ Architecten past screens consequent toe in bijna alle projecten. Het maakt vast deel uit van hun architectuur. Om een gebouw gezond te houden, moet je niet enkel voldoende licht in de woning creëren maar in eerste instantie de warmte ook buitenhouden. Hierna kan je nog andere technieken toevoegen om het leefcomfort te verhogen. Voor de uitvoering van de zonwerkingen schrijft de architect standaard Renson voor als partner.

"Simpelweg omdat Renson alle vakjes van de checklist aantikt. Om te beginnen zijn ze pionier, hun R&D-afdeling is steeds de eerste om nieuwe zaken te ontwikkelen terwijl de concurrentie op achtervolgen is aangewezen. Qua design zijn de screens eveneens baanbrekend, met een minimalistisch ontwerp zonder zichtbare schroeven. Wij zijn ook tevreden van de kwaliteit van de producten. Dat is belangrijk zodat er achteraf geen klachten komen. En als dat al zou voorvallen, is er ook nog de fabrieksgarantie. Het is een zegen dat zowel architect als klant op hun beide oren kunnen slapen. Naar montagegemak toe is alles eveneens zeer goed uitgedacht, met toegankelijkheid van buitenaf. Renson is ook niet vies van een uitdaging op vlak van afmetingen en het opzoeken van de productlimieten. Daarin vinden wij elkaar. Op vlak van doekzonwering zijn de details niet onbelangrijk. Hoe meer de zonwering direct kan geïntegreerd worden in het geheel, hoe beter. Mooi wegwerken is de boodschap zodat die – met de doeken opgerold – van binnenuit zo goed als onzichtbaar is. Dat is ook waarom we dat van bij het begin meegeven aan de bouwheer. Zo komt er achteraf geen kunst- en vliegwerk aan te pas om dan nog screens te plaatsen.”

Binnen doortrekken naar buiten

"Waar grote raampartijen passen in het concept, gaan wij die toepassen. Wij kiezen heel vaak voor aluminium, omdat dat materiaal toelaat om vrij slank en plafondhoog te werken. Daarbij opteren wij voor opengaande delen op de juiste plaats. Waar mogelijk kiezen we veel voor verzonken dorpels om de grens te doen vervagen tussen binnenvloer en terras. Om binnen door te trekken naar buiten plaatsen wij heel vaak een overdekt terras. Ook de screens trekken wij soms door tot op het overdekte terras. Zo vormt dat met neergelaten zonwering een aaneengesloten geheel. Die overdekte buitenruimte wordt op die manier geïntegreerd in de architectuur.”

Daarnaast past Demo+ Architecten ook vaak de term 'outdoor living' toe in projecten. Hoe kan een overdekt terras aansluiten op de woning? Kan dit via de keuken of een leefruimte? Deze trend zorgt voor een extra surplus en werd ook toegepast in het project in Zedelgem, met behulp van de doekzonwering. In dit geval zijn de bewoners beschut tegen de wind en kunnen ze langere periodes in het jaar gebruik maken van de buitenruimte.

Futureproof metamorfose

"Woning C in Zedelgem onderging een totale metamorfose. Het was een zeer ingrijpend en intensief ontwerp, ook qua opvolging. Technisch waren wij beperkt omdat de hoeve in een landbouwzone nu een woonfunctie heeft en dus zonevreemd is. Bijbouwen mocht niet dus moesten we binnen het bestaande volume blijven. Het resultaat – veel ruimtelijker, veel meer licht – mag er best zijn. De wirwar aan kleine ruimtes en niveauverschillen voorheen hebben we opengewerkt en zo is de woning futureproof.”