Onze gebouwen zijn steeds energiezuiniger en beter geïsoleerd. Daarmee wordt ook het belang van zonwering groter. De warmte moet worden tegengehouden voor ze in het gebouw zit. Zeker in gebouwen waar de bewoners of gebruikers de hele dag noodgedwongen binnen zijn, denk maar aan ziekenhuizen en andere zorginstellingen. Voor dit type gebouwen is ook een bepaalde regelgeving rond zonwering van kracht.
“Doordat patiënten vaak aan hun bed gekluisterd zijn en dus enkel via het raam contact met de buitenwereld kunnen houden, is het voor zorginstellingen verplicht om te allen tijde het zicht naar buiten te behouden”, zegt Tim Engelen van Harol Projects. “Daarom wordt er vaak voor verticale zonwering gekozen”, zegt Werner De Vusser van Winsol. “Bij verticale zonwering wordt het volledige raam in de schaduw geplaatst. De warmte blijft buiten en het zicht naar buiten is gewaarborgd. Daglicht en een vrij zicht hebben namelijk een belangrijke invloed op het herstel en het comfort van een zieke of bejaarde.” Tim Engelen ziet ook een bijkomend voordeel op het vlak van privacy: “’s Avonds kunnen de bewoners deze verticale jaloezieën volledig dichtkantelen waardoor de inkijk helemaal weg is.”
Patiënt centraal
De zonweringsector pleit er trouwens voor dat de noden en het comfort van de patiënt nog meer centraal staan bij het ontwerp van een gebouw. “Een architect denkt helaas nog altijd meer aan de architectuur van het gebouw dan aan de mensen die het moeten gebruiken”, meent Werner De Vusser. “Zonwering is niet iets dat je er zomaar bijplaatst, er moet over nagedacht worden.”
“Zonwering hangt nauw samen met de architectuur van een gebouw. In het ideale proces wordt dit samen met architect en studiebureau bij het schetsontwerp reeds grondig doorgesproken. Aan de toenemende technische eisen kan door een juiste architectuur dan beter en goedkoper een oplossing geboden worden”, zegt Yves Lambert van Renson.
Koeling duurder dan verwarming
“De huidige hete zomers zijn één element in de opwarming van gebouwen. Een tweede is de integratie van meer vensters en grotere glaspartijen in de hedendaagse architectuur. Het wordt duurder om een gebouw te koelen dan om het te verwarmen. Een zonnestudie of comfortsimulatie zou daarom standaard moeten zijn binnen deze sector. Het effect van zonwering is namelijk meetbaar en heeft verschillende voordelen. Doorgedreven zonwering kan de noodzaak tot decentrale actieve koeling in de kamers vermijden. Een correct geplaatste en gestuurde zonwering verlaagt de energievraag die met de koeling van de binnenruimtes van het gebouw gepaard gaat”, zegt Yves Lambert
“Wij zien dat meer en meer architecten ook het nut inzien van een zonwering op te nemen van bij de start”, zegt Tim Engelen van Harol Projects. “Momenteel bestaan er toch verschillende systemen in zonwering, zodat de architecten meestal wel een bepaald systeem kunnen opnemen in hun concept.”
Binnen- versus buitenzonwering
Financieel gezien lijkt binnenzonwering vaak een interessante oplossing. Toch is binnen- en buitenzonwering niet zomaar inwisselbaar. “Buitenzonwering wordt gekozen om de warmte buiten te houden. Bij binnenzonwering zit de warmte al aan de binnenkant. Je kan dus niet hetzelfde resultaat verwachten. Het telt ook niet mee in de EPB-berekening”, zegt Werner De Vusser. “Binnenzonwering is dan weer wel interessant als je enkel de directe lichtinval wil tegenhouden en het tegelijk aangenaam is dat de zonnewarmte binnenkomt, in de winter, bijvoorbeeld.”
Sturing, een must of extra comfort?
“Het al dan niet voorzien van een sturing is afhankelijk van de keuze van het type zonwering. Mits intelligente sturingen is natuurlijk wel veel mogelijk met doek of structurele lamelzonwering. Van een manuele sturing tot een volledig schaduwbeheer op raamniveau aan de hand van een 3D-ontwerp, van een eigen bussysteem tot een volledige draadloze sturing. Het voordeel van sturing is dat er naar energie en comfort toe veel bereikt kan worden. Het nadeel is dat de sturing van zonwering vaak onderaan de lijst staat van ontwerpers. Eigenlijk bestaat de goede denkoefening eruit om bij de berekening van je warmte- en koellasten van een gebouw te vertrekken van de winsten die de geautomatiseerde zonwering biedt”, zegt Yves Lambert.
“Voor ons is sturing meer dan wat extra comfort”, zegt Werner De Vusser. “Eigenlijk is automatisering een must. Enkel zo kan de temperatuur onder controle gehouden worden. Ook voor de veiligheid tegen wind is het van belang. Tegenwoordig zijn de mogelijkheden van sturing zo groot dat er bijna geen beperkingen meer zijn. Een correct geplaatste en gestuurde zonwering verlaagt de energievraag die met de koeling van de binnenruimtes van het gebouw gepaard gaat. Er kan tegenwoordig een simulatie gemaakt die de oriëntatie van factoren in de omgeving opneemt, bijvoorbeeld hoge bomen of gebouwen in de buurt die voor schaduw zorgen.”