ZOO van Antwerpen krijgt indrukwekkende skywalk

Fondu Landscape Architects tekende het masterplan 2020 uit voor de volledige ZOO. Het nieuwe Wekomstplein of Flamencoplein is daar een belangrijk onderdeel van. De inkom – sinds 1843 op dezelfde plaats – werd verschoven naar de achterkant van de kiosk, waardoor een nieuwe open ruimte ontstaat en de ZOO en de stad een grotere interactie krijgen. Het Grand Café Flamenco werd in ere hersteld. Daarnaast kwam een hedendaags onthaalgebouw dat onder andere de shop en een nieuw restaurant herbergt. Het wandelpad op het dak van de nieuwbouw vormt de doorgang naar het zeeleeuwenverblijf, de zogenaamde skywalk.

Artur Zerdzinski van Fondu Landscape Architects legt uit: “De nieuwe skywalk is ontworpen als een logische voortvloeiing van de oorspronkelijke ontwerpgrammatica van de ZOO. Dit ontwerp laat toe om te flaneren tussen de dierenperken, via een 225 meter lang kronkelend betonnen pad dat het parklandschap en de gebouwen verbindt. De belevingswaarde wordt extra verhoogd omdat dit pad met zijn constante helling de mogelijkheid biedt de tuin vanuit verschillende hoogtes te bewonderen. Deze skywalk laat qua programma verder ook toe om extra nuttige onderliggende ruimtes te benutten, en geeft een uitzicht op de historische gevel van de Elisabethzaal en op de eclectische gevel van het Centraal station van Antwerpen.”
 

Architectonisch beton

De paden en de cascadevijvers op hoogte zijn zodanig ontworpen dat ze zich integreren in de historische tuin. Dat heeft onder meer met de materiaalkeuze te maken. Zowel de platen van het wandelpad, de randen voor de luifel, als de oppervlaktes rond de waterpartijen zijn in wit en beige architectonisch beton. Met zijn gebroken wit vormt het wandelpad bijvoorbeeld een continuïteit op de andere, historische paden in het park. De kleur werd bekomen door toevoeging van beige granulaten aan het met witte cement vervaardigde beton.
 

Organische vormen

Het architectonisch beton werd geleverd door Decomo, voor wie de opdracht een uitdaging was. Projectverantwoordelijke Bruno Louage: “Vooral de organische vormen maakten deze opdracht complex. Het tekenwerk was niet alledaags. Het ontwerp van Fondu Landschape Architects was helemaal op maat van de context. Wij hebben alles opnieuw gemodelleerd in 3D. Het project werd dan weer technisch opgevolgd door 8Office Architects. Niet alleen de vormen zelf waren ingewikkeld, ook het feit dat we omwille van de vijvers met waterdichting te maken hadden, vergde extra controle bij de maatvoering van de elementen. Er werden zo’n 200 stuktekeningen gemaakt voor de 250 elementen. Voor de hele skywalk hadden we dus evenveel verschillende mallen nodig.”

De bekisting bestond uit een basis van polystyreen, verder aangevuld met stalen en houten delen. Het polystyreen zelf werd maatvast gefreesd. Daarop werd een coating aangebracht, om volledig gladde elementen te bekomen. Bruno Louage: “Op alle fronten lag de lat voor dit project heel hoog, maar we kunnen zeggen dat we alles tot een goed einde hebben gebracht.”
 

Historiek

Het gebruik van architectonisch beton in een context van historische monumenten is niet nieuw. Een aantal jaar geleden werden ook al de koepels van het Antwerpse station – de buren van de ZOO – gerenoveerd met architectonisch beton. “Architectonisch beton wordt geproduceerd volgens de strenge normen in de PTV 21-601, waardoor het zeer maat- en kleurvast aan de gestelde eisen kan voldoen”, klinkt het bij de landschapsarchitecten. “Dat het daarbij een robuust materiaal is dat de tand des tijds en een intensief gebruik de baas kan, maakt het voor dergelijke delicate renovaties tot een zeer geschikt materiaal. Het gebruik van beton in decoratieve context is trouwens voor de ZOO van Antwerpen ook geen nieuw gegeven. Het park had voordien al een prachtig staalkaartje van met beton vervaardigde kunstrotsen en tuindecoratie. De skywalk vormt daar een geslaagde hedendaagse aanvulling op.”