DOCUMENTAIRE. De Drager: een film over architect John Habraken (Sonja Lüthi en Marc Schwarz , 2013)

DE DRAGER / A film about Architect John Habraken (English subtitles) from schwarzpictures.com on Vimeo.

Vorige maand overleed de Nederlandse architect, pedagoog en huisvesting-theoreticus N. John Habraken (1928-2023). Zijn hele werkzame leven wijdde hij aan het herzien van onze aanpak van woningbouw. Habrakens ideeën om de bewoners opnieuw zeggenschap te geven over hun woonvoorkeuren waren even vernieuwend als controversieel. Terwijl sommigen hem vereerden als een goeroe, hekelden anderen hem als een technocraat.

Om inzicht te krijgen in Habraken, die volgens zowel vrienden als vijanden "één goed idee in zijn leven" heeft gehad, nodigen filmmakers Sonha Lüthi en Marc Schwarz in hun documentaire De Drager uit 2013 de kijker uit op een ontdekkingsreis door zijn gedachtegoed. Uiteindelijk komt de kijker niet alleen in aanraking met de verschillende niveaus van Habraken en zijn "ene idee", maar wordt ook een fundamentele herdefiniëring van de rol van de architect onthuld.

The Supports and the People

Het "Habraken-verhaal" begint in 1961: De Nederlandse architect en theoreticus publiceert een boek getiteld "The Supports and the People: The End of Mass Housing", waarin hij de rol van de architect fundamenteel ter discussie stelt. In plaats van de architect als ontwerpautoriteit te beschouwen, stelt hij voor een onderscheid te maken tussen twee niveaus van autoriteit respectievelijk verantwoordelijkheid: de "drager" ontworpen door de architect en de "invulling" bepaald door de individuele bewoner. Na de publicatie van zijn boek gaf Habraken zijn praktijk als architect op: "de theorie mag niet verward worden met de voorbeelden".

Hoe maak je een film over een architect die geen gebouwen heeft gebouwd? Uitzonderlijk voor een ‘architectuurdocumentaire’ ligt de focus in deze film niet op projecten maar op ontwerpprincipes. Hoe kun je als architect ingrijpen in de "rommelige alledaagse omgeving die, net als een menselijk lichaam, eerder gevoed dan geforceerd moet worden"?