Architectonisch beton voor gevels van nieuw Kanselarijgebouw Brussel

Na de start van de werkzaamheden in het najaar van 2021 voltooide het team van BPC Group begin 2024 de omvangrijke renovatie van dit gebouw dat negen verdiepingen telt, waaronder drie nieuwe bovenaan en vier ondergrondse. In totaal goed voor 13.791 m² kantoorruimte, 465 m² handels­ruimte en 670 m² terras (dakterras + binnenplaats). De kantoorlandschappen zijn ontworpen als ontmoetingsplaatsen die helemaal aangepast zijn aan nieuwe manieren van werken. Gebruikers kunnen rekenen op flexibele, modulaire ruimtes die volledig heringericht kunnen worden. Hoofddoel van de nieuwe ingrepen was een samenhang creëren en prestige teruggeven aan een architecturaal geheel dat zwaar beschadigd werd door meerdere verbouwingen. De kantoorplateau’s zijn ingericht om aan de hedendaagse vereisten inzake efficiëntie in gebruik, indeelbaarheid, flexibiliteit en modulariteit te voldoen.

High-end complex

Chancellerie profileert zich zo als een kantoorgebouw waar het welzijn van de medewerkers centraal staat.
Het gebouw is getransformeerd tot een uniek high-end complex met buitenruimtes en exclusieve dienstverlening. Het is bovendien uitgerust met de nieuwste technologieën op het gebied van luchtkwaliteit, thermisch comfort, verlichting en akoestiek en biedt groene ruimtes voor al zijn gebruikers. Het gebouw biedt ook een hele reeks voorzieningen voor het welzijn en comfort van bedrijven: een gastronomisch restaurant, een cafetaria, een coworkingspace, een privélounge met conciërgedienst en een bar voor afterwork drinks. Ondergronds vind je parkeergarages met oplaadpunten voor elektrische voertuigen. Kers op de taart is de stadstuin op het binnenplein en een prachtig dakterras dat ook publiek toegankelijk is, als een echt balkon met uitzicht over de stad. Het hele omkaderingsteam van BPC Group – acht mensen in totaal – zette alles op alles om dit bijzondere project – dat ook aast op BREEAM Excellent en WELL certificeringen – tot een goed einde te brengen.

De oude gevels werden bewaard en gerenoveerd. Alle andere gevels – met uitzondering van de volledig nieuwe geanodiseerde drielagige bovenbouw – werden vervangen en heropgebouwd in architectonisch beton met een kleur gelijk aan de oude bestaande gevel, om zo op een discrete manier hun moderniteit te benadrukken. 
Maar tegelijkertijd, zonder te overheersen, ook met de bedoeling om de gotische verticaliteit van de St-Michiels en Sint-Goedele kathedraal in dialoog te treden. De inkomhal geeft enerzijds uit op de prestigieuze kathedraal en leidt anderzijds aan de binnenzijde naar een tussenverdieping. Hierdoor ontstaat een bijzondere relatie tussen de binnen- en buitenzijde van het gebouw. De boog in de gevel, die dit verloop volgt, opent geleidelijk op het uitzicht naar de kathedraal.

Technische vraagtekens

De ploeg van BPC Group stond in voor de afbraak, stabiliteitswerken, afwerking en speciale technieken. Een heuse technische uitdaging, waarbij ook alle gevels moesten worden ontmanteld, ondanks het feit dat sommige gevels als steunmuren fungeerden. De twee oude gevels uit 1919, aan de Koloniënstraat en de Kanselarijstraat, bleven behouden en werden gerenoveerd, terwijl de gevels aan de Parochiaanstraat werden vervangen. “We kregen een complex ontwerp op ons bord met uitdagende esthetische eisen”, vertelt Sarah Franssen, werfingenieur BPC Group. “Op esthetisch vlak waren de wensen heel duidelijk, maar de technische uitvoering van de architectonische gevels was minder gedetailleerd uitgewerkt. Daarom sloegen we de handen in elkaar met Decomo voor de productie, Fixinox voor de bevestigingen en Straming voor de plaatsing. Als hoofdaannemer was BPC Group verantwoordelijk voor de coördinatie van dit team. De gezamenlijke expertise zorgde ervoor dat we de juiste modus operandi vonden om de gevelelementen te bevestigen. Gaandeweg beseften we als aannemer hoe complex dit kan worden. We waren dan ook zeer blij met de keuze om experten, zoals Decomo, Fixinox en Straming, bij dat proces te betrekken.”

“In het project hebben wij hoofdzakelijk verticale (kolommen) en horizontale (balken) delen geleverd”, verduidelijkt Patrick Smessaert, projectingenieur in opdracht van Decomo. “Een verstandige beslissing bij het project was uiteindelijk het idee om deze te combineren tot PI-elementen, waardoor drie elementen in één stuk gemaakt, gemanipuleerd en geplaatst konden worden op de achterliggende metaalconstructie, voorzien van metalen ondersteuningsconsoles. Elementen ophangen was met die structuur moeilijk uit te voeren en op het gelijkvloers lieten factoren zoals ondergrondse massieven en hellende trottoirs het stapelen van de gevelelementen niet toe. De aanwezigheid van de balken, in relatief grote secties, bood dan weer wel de mogelijkheid om het beton te laten ‘meewerken’ in de ophanging van de gevels. Hetzelfde principe hebben we overigens toegepast voor de gebogen elementen, dus in PI-vorm en gestapeld. Samen zochten we naar een oplossing die zowel op het vlak van montage on site als productie in de fabriekshal realiseerbaar was.”

Voor het overige leverde Decomo nog een aantal dekstenen, plinten, vlakke gevelpanelen, dorpels en zelfs enkele terrassen, maar die zijn niet zo beeldbepalend als de kolommen, de balken en de PI-elementen. “Een van de bijzondere kenmerken van het project is dat het vier verschillende geveltypes binnen hetzelfde gebouw combineert”, vertelt Sarah Franssen, “Deze verscheidenheid aan technieken betekent dat de gevel een groot aantal details bevat in verhouding tot de omvang van het project. Ook bijzonder is dat de ramen die oorspronkelijk vastzaten, aangepast werden en nu open kunnen, ondanks hun hoogte. Daarvoor moesten we eerst laboratoriumtests uitvoeren om hun water- en luchtdichtheid en duurzaamheid te garanderen. Deze tests, die in verschillende configuraties uitgevoerd werden, bleken niet altijd meteen succesvol, wat de planning nog bemoeilijkte. Dit toont aan hoe complex dit project was, op verschillende niveaus.”

Om oud en nieuw te laten blenden, ging de architect op zoek naar een kleur voor het architectonisch beton die nauw aansluit bij de kleur van de oude gevels. Sarah Franssen: “De kleur van het architectonisch beton werd gekozen uit een groot aantal stalen. De architect nam zijn tijd om de juiste kleur te vinden en dat is uiteindelijk heel goed gelukt. Aan de vormen en lijnen kan je ook zien dat de architectonische gevels de oude gevels volgen. De detaillering was ook zeer belangrijk, wat duidelijk zichtbaar is aan de doorlopende kroonlijst van oud naar nieuw.

Vertrouwen als basis

Bij dergelijke complexe projecten, waar tot op detailniveau oplossingen worden uitgespit, is een goeie communicatie en wederzijds vertrouwen tussen alle partijen onontbeerlijk. Sarah Franssen: “Communicatie was zonder twijfel de sleutel tot succes. Als hoofdaannemer zou het bijvoorbeeld handiger zijn om elementen 1, 6 en 8 gelijktijdig op de werf te krijgen, terwijl het voor Decomo in productie veel logischer zou zijn om elementen 1, 2, 3 en 4 gelijktijdig te produceren omdat dit met éénzelfde bekisting kan. Wij hielden rekening met die logica en pasten ons op de werf aan. Iedereen hield rekening met elkaar.” Patrick beaamt: “Dat vertrouwen tussen de partners is er niet altijd, dus het mag ook wel echt benadrukt worden. Er werd steeds gezocht naar de meest werkbare oplossing voor alle partijen, ongeacht de eventuele financiële of planmatige gevolgen. Het is belangrijk dat wij tijdens de productie naar een bepaald werkbaar repetitief patroon zoeken. Voor Decomo is dit een prachtig project, met een hoge moeilijkheidsgraad. 
Zulke projecten omarmen we, maar het blijft belangrijk om ook het rendement in onze fabriekshal goed te monitoren. En daar werd door de andere partijen heel goed rekening mee gehouden. Bij ieder obstakel werd door iedereen op een constructieve manier naar een oplossing gezocht. En dat is ook merkbaar in het prachtige eindresultaat.”