Dokter Daylight 19/24 | YOU WIN SOME, YOU LOSE SOME: BE AWARE!
- Of andersom: een plan met een hoek af -
Daglicht speelt een cruciale rol in de architectuur: niet alleen als esthetisch element, maar ook als essentieel aspect van een functioneel ontwerp. In de rubriek Dokter Daglicht geeft VELUX je advies over natuurlijk licht.
Tip 19: Denk trappen
"Where the light is, is where you want to be."
De positie van je trap is essentieel in je woning, fungeert als de ruggengraat en brengt licht doorheen het huis. Overweeg het volgende voor meer licht:
- Open treden zorgen voor zicht en lichtinval, creëren lichteffecten met leuningen.
- Ze functioneren als lamellenstore.
- Verkeerd geplaatste trappen kunnen licht blokkeren; draai of verplaats ze indien nodig.
- Overlopen en passerellen verbinden ruimtes en brengen licht binnen.
- Vides laten licht van boven binnen en verbinden volumes.
- Een traphal kan, met daglicht, ook als functionele ruimte dienen, zoals een bureau, dressing of bibliotheek.
WIST JE DAT: Wat geacht wordt onze huissituatie te verbeteren, kan ten koste gaan van het daglicht.
We isoleren onze muren en daken, waardoor ze dikker worden, … en we verliezen licht! Tot wel 25% in een schuin dak! Daarom is de huidige standaard voor raamafmetingen aangepast aan een nieuwe realiteit.
Zelfde raamoppervlakte verdeeld over meerdere ramen:
Het idee om een groter raam op te delen in twee ramen is een goede aanpak voor een betere lichtspreiding en flexibiliteit in de ruimte. Maar ook hier zal er lichtverlies optreden bij weliswaar een betere spreiding. Dit komt vooral door het feit dat er meer raamframe is voor dezelfde dagmaat oppervlakte. Daarom is een cirkel met de kleinste omtrek voor dezelfde raamoppervlakte efficiënter.
Bijkomend: hoe meer we ons raam opdelen, des te groter is ook het negatieve effect van de muurdikte op de daglichttoetreding. Vervang een groot raam door honderden buisjes in je wand en je zult merken dat er veel minder licht binnenkomt.
Moeten we nu overal ronde ramen steken en onze ramen niet opdelen? Natuurlijk niet: het voordeel van lichtspreiding zul je voelen, het nadeel van minimaal lichtverlies niet. Soms helpen alle kleintjes als je ze optelt. Het is gewoon belangrijk te beseffen wat er allemaal gebeurt en meespeelt.
Beseffen dat we daglicht verliezen om te begrijpen dat we het terug moet zoeken. DE ZOEKTOCHT NAAR HET VERLOREN LICHT. Waardoor verdwijnt het? Het oplossen van het kwalitatief en gezond wonen in de stad begint met het begrijpen van wat er allemaal meespeelt en verdichting met andere ogen te bekijken.
UITBOUWEN – EXTENSIES: we hebben extra ruimte nodig. Elke klein beetje helpt! ….of toch niet?
In het vaak voorkomend voorbeeld hieronder kan men op de buur aansluiten die in dit geval 190 cm dieper zit. Goed meegenomen, toch? Extra ruimte is altijd welkom. Besef echter:
- dat die 190 cm eigenlijk maar 150 cm betreft tussen de bestaande buitenwand en de binnenkant van de nieuwe muur. Welke functie kan je hier uiteindelijk toevoegen?
- Ook zal men de uitbouw vaak van een lager plafond voorzien waardoor het buitenraam van de nieuwe vergrote leefruimte, minder hoog wordt (zie omwille van groen dak en daksamenstellingen die dikker zijn dan binnenvloeren).
- We herinneren ons ook de vuistregel dat licht maar zo diep doordringt als 2 x de hoogte van het raam (dat nu lager is en verder steekt).
- Weet je nog: de latei? Als je die niet weghaalt (en die zal hier zeker ook nog nodig zijn) , dan houdt die al het licht tegen.
Conclusie: de ruimte die je toegevoegd hebt is uiteindelijk niet zo handig en kan geen echte extra functie ontvangen. De prijs die je ervoor betaald hebt is wel vrij hoog: je bent alle licht kwijt in je oorspronkelijke leefruimte. Wat weegt hier het meest door?
Een uitbouw met een hoek af.
Een uitbouw is meestal een rechthoek die men toevoegt. Als je tussen twee gemene muren zit en optimaal wilt ontwerpen lijkt dat ook de beste optie. Wat als je nu een klein hoekje afstaat, wat als je bijvoorbeeld 1m² aan oppervlakte zou opgeven? Wat je ervoor terugkrijgt is wel interessant:
- Je krijgt twee kleine extra gevels bij waar een raam in kan. Je wastafel hoeft plots niet meer naar de gemene muur te kijken maar kan voor een raam geplaatst worden.
- Een heel leuk effect is het verbinden van een lange smalle opening in het plat dak van een uitbouw met een smal verticaal raam: dit wordt nu mogelijk! Weet je nog? Een zenitale opening boven een verticaal raam belicht de binnenwand en neemt het verblindingseffect weg.
- In die vierkante meter kun je planten plaatsen of een moestuin aanleggen: het creëert een afstand met de gemene muur en geeft je het gevoel van een zijgevel te hebben waar je er normaal geen hebt. Je voelt je veel minder opgesloten.
- Daar de wastafel opschuift kan plots ook het eiland aansluiten op die nieuwe hoek en kun je een eiland in een veranda maken. Plots komt er midden in je keuken ruimte vrij voor de eettafel die misschien in de middenruimte zat. Die kan nu naar de uitbouw waar meer licht is. …; en er is dus een volledige middenruimte vrijgekomen die nu een nieuwe functie kan ontvangen.
Als winst kan dat wel tellen :-)
Kan men nog andere zaken weghalen om te winnen?
- Een stukje vals plafond weghalen om een hoger raam te kunnen steken, met dieper licht toetreding
- De ruimte achter een keperwand: stukje vloer/plafond weghalen om extra volume aan de ruimte eronder te kunnen geven waardoor men twee ramen boven elkaar kan steken en een loftgevoel kan maken in ruimten met vaak heel lage plafonds
- Een vide creëren aan een buitengevel, zodat licht dieper binnen kan dringen. De functie aan de vide verandert: bv. een badkamer wordt een bureau of bibliotheek. Maar de voordelen zijn wel groots (letterlijk): je verbindt twee niveaus, je creëert volume, licht komt van hoger dus rijkt veel dieper. Vaak kun je de trap ook nog laten aansluiten aan de vide en hiermee ook ruimte en mogelijkheden terugwinnen.
- Een vide in je vloer van de gelijkvloerse verdieping maken om een verbinding met de kelder te maken: is dat een idee? Je hebt hiermee het potentieel een hele kelderoppervlakte van daglicht te voorzien. Dit is een van de ongoing challenges van de daylight Academy. Treedt toe tot de community (vrije toegang na het volgen van een Daylight Academy sessie) en zie wat uw collega’s hier bedenken.