Mövenpick Brussels Airport - Architectonische gordijnengevel als blikvanger

Mövenpick Brussels Airport verrees aan de rand van het verouderde bedrijvenpark Keiberg, vlak naast de Brusselse Ring. Het luxehotel van projectontwikkelaar Fjord RED bv – onder franchise uitgebaat door de Franse Accor-groep – is een van de eerste exponenten van een veelbelovende (her)ontwikkeling met werk-, verblijfs- en ontspanningsmogelijkheden. Het speelse ontwerp, dat ontsproot uit de creatieve koker van Buro Architectuur, is een knipoog naar het Belgische surrealisme. Het hotel bestaat uit 220 hotelkamers, een rooftop-restaurant en skylounge, fitness, wellness en vergaderzalen. Door de hoogte van het gebouw geniet je vanuit die skylounge van een adembenemend uitzicht over Brussel en Brussels Airport.

Surrealisme

De architecturale blikvangers zijn de transparante bovenverdieping die de receptie, het rooftoprestaurant en de skylounge herbergt en vooral de gevels in architectonisch beton, in de vorm van strakke witte panelen die op specifieke plekken werden uitgerust met geïntegreerde plooien. De golvende ornamenten staan symbool voor wapperende gordijnen. Op de kopgevels zijn de sierlijke gevelgordijnen meer dan 20 meter hoog, met grote panelen tot 4,5 meter hoog en 9 ton zwaar, waardoor het gebouw meteen in het oog springt.  

“Een hotel is doorgaans een herhaling van kamers die allemaal hetzelfde zijn en boven elkaar liggen”, vertelt David Vancanneyt van Buro Architectuur. “Het dreigt dus al snel een ‘saai’ gebouw te worden en dat motiveerde ons om toch iets bijzonders te doen. Met de betonnen gordijnen knipogen we stevig naar het surrealisme, een stroming die mij als ontwerper wel vaker inspireert. Bovendien zit je ter plekke ook met een landingsbaan die vlak boven het hotel passeert. De bouwhoogte was dus beperkt, wat ontwerpmatig eveneens uitdagend was. Het hele project is dan ook volledig gemodelleerd om op een kleine site parkeergelegenheid te creëren (ondergronds, red.) en tegelijk een hotel te realiseren binnen de beperkte hoogte omwille van het luchtverkeer.”

Het project bestaat uit verschillende volumes, waarvan fases 1 en 2 gerealiseerd zijn. Een glazen koker fungeert als verbinding van de twee volumes. David Vancanneyt: “De receptie bevindt zich op de bovenste verdieping, samen met een restaurant. Het is atypisch voor een hotel om mensen op de bovenverdieping te ontvangen, maar omwille van het mooie uitzicht op Brussel en de luchthaven was dit een zeer interessante optie. De twee volumes kunnen eigenlijk volledig afzonderlijk van elkaar functioneren op het vlak van brandveiligheid, hoteluitbating ... Dat maakte het ontwerp wat complexer. Binnen dat concept moesten we dan op zoek gaan naar een verbindende factor en dat is uiteindelijk een glazen koker geworden.”

Disney

Het idee van de gordijnen uit architectonisch beton is dus een knipoog naar het surrealisme, maar was er ook een specifieke aanleiding die u als ontwerper op dit bijzondere idee bracht?  David Vancanneyt: “Het idee is ook gebaseerd op de typische hotelgordijnen die we allemaal kennen en tegelijkertijd een gedurfde manier om met gevelversiering om te gaan, iets wat in de hedendaagse architectuur meer en meer als ‘not done’ wordt beschouwd en zelfs een beetje taboe is. Ik wilde geen kitscherige uitstraling, maar wel een element dat zowel technisch als esthetisch bijzonder is.”

"Visueel heb ik als ontwerper een duidelijk idee, maar uiteraard moest het ook technisch haalbaar zijn”, gaat David Vancanneyt verder. “Vooral de ontkistbaarheid van het element was een groot aandachtspunt. We hebben aangeklopt bij een 3D-artiest die al voor Disney werkte en  zelfs hij heeft op technisch vlak afgehaakt. Gelukkig durfde Enjoy Concrete de uitdaging wel aan. We kennen Enjoy Concrete en we weten dat ze beschikken over een jong, enthousiast team dat graag de tanden zet in de meest complexe projecten.”

3D-manipulatie

Met een 3D-model als basis werkte Enjoy Concrete het concept verder uit om tot een ontkistbaar ontwerp te komen. “Op een bepaald moment waren er drie mogelijke pistes”, vertelt Maarten Durnez. “Een betonnen mal maken van uitgefreesd polystyreen was de eerste en uiteindelijk ook finale piste. Eventjes werd ook gedacht aan het gebruik van textiel om de golvingen te creëren, maar dat bleek al vrij snel onmogelijk. Een derde piste was 3D printen. Niet het element, maar de mal. Een zeer interessante optie die op het vlak van prijs kon wedijveren met optie één, maar die te laat op tafel werd geworpen om het echt tot in het kleinste detail uit te spitten. Je zat daar sowieso met het nadeel van een spoel iedere 6 mm, die voor een naad zorgde. Die naad moest dan manueel gladgestreken worden. Voor toekomstige projecten sluit ik deze optie zeker niet uit.”

“De complexiteit voor ons zat in het feit dat we iets moesten maken dat ontkistbaar was”, gaat Maarten Durnez verder. “De plooien van de gordijn mochten uiteraard niet vollopen. Om dat te vermijden, moesten we het digitale 3D-bestand manipuleren. Een van onze tekenaars heeft ongeveer om de 30 centimeter punten gemanipuleerd. Na vier dagen staren naar een scherm zag onze tekenaar enkel nog lijnen en punten (lacht). Het was echt monnikenwerk. We besloten daarom een voorbeeld op schaal 3D te printen en aan David te bezorgen, die dan zijn opmerkingen kon doorgeven. Zo hebben we nog wat gepingpongd tot het op punt stond. Het polystyreen dat we gebruikten voor het maken van de mal wordt uiteraard gerecupereerd en we hopen ook dat we de betonnen mal in een latere fase van het project nog kunnen gebruiken.”

Repetitie in ontwerp en productie was een voorwaarde om het project financieel uitvoerbaar te houden. Maarten Durnez: “Stel dat die gordijnen allemaal een unieke bekisting nodig hadden, dan krijg je een veelvoud van de originele prijszetting. In het ontwerp is daar rekening mee gehouden, wat dan ook meteen voor uniformiteit in het gebouw zorgde. Die repetitie maakt het interessant om met prefab beton te werken, omdat je dan maatwerk met een mooi volume kan combineren. We geloven bij Enjoy Concrete heel erg in de kracht van het artisanale. De juiste techniek voor het juiste ontwerp. We genieten van de zoektocht naar de juiste oplossing. En de interactie met Buro Architectuur was zeer aangenaam en efficiënt.”

Wat de plaatsing van de elementen betreft, dat was louter namontage. “Zo zaten we niet op het kritisch pad van de aannemer en hadden we voldoende ademruimte voor ontwerp en productie”, aldus Maarten Durnez. “Met uitzondering van een aantal elementen die op de sokkel van het gebouw geplaatst moesten worden. De overige elementen werden met een mechanische verankering geplaatst. De grootste elementen hebben een hoogte van 4,5 m en zijn 3,2 m breed. De dikte varieert van 25 cm bovenaan tot 48 cm dikke, uitwaaierende gordijnen onderaan.”

Architecture is fun

Over het eindresultaat is David Vancanneyt zeer tevreden. “Het is exact hoe ik het voor ogen had. Ook naar belijning en detaillering toe, zoals bijvoorbeeld de overgang van de horizontale lijnen van de dorpels in de voegen van de gordijnelementen. Voor ons als ontwerpbureau is het zeer belangrijk dat ieder detail er goed uitziet en dat wij niet alleen een ambitieus idee bedenken, maar dat het ook in de praktijk precies zo wordt uitgevoerd. Visueel is het ook heel herkenbaar. Wie de gevel ziet, heeft meteen door dat de elementen gordijnen symboliseren. Voor mij past dit project perfect binnen een leuze die ik vaak gebruik: architecture is fun or it isn’t architecture”, besluit David Vancanneyt. (NRO)

PROJECTINFO

• Bouwheer | Maître d’ouvrage: Fjord RED bv
• Architect | Architecte: Buro Architectuur bv
• Aannemer | Entrepreneur: AB-Eiffage nv
• Studiebureau | Bureau d’études: Cobe Ingenieurs bv
• Prefab beton | Béton préfab: Enjoy Concrete nv
• Kerncijfers | Chiffres clés:
  • 600 elementen
  • 3.042 m² zichtbaar oppervlak