Pritzker Prize 2025 gaat naar Chinese architect Liu Jiakun

Liu Jiakun staat bekend om zijn filosofische benadering van architectuur. "Architectuur moet iets onthullen – het moet de essentie van een plek en haar mensen zichtbaar maken," zegt de laureaat. Zijn werk overstijgt esthetische en stilistische beperkingen, en richt zich in plaats daarvan op de unieke eigenschappen en noden van elke locatie. Hierdoor creëert hij gebouwen die niet alleen functioneel en duurzaam zijn, maar ook gemeenschappen versterken en een gevoel van poëzie en sereniteit oproepen.

West Village, Chengdu

De jury van de Pritzker Prize prees Liu’s vermogen om contrasten zoals utopie versus dagelijkse realiteit en collectiviteit versus individualiteit in balans te brengen. Zijn projecten bieden oplossingen voor de uitdagingen van hedendaagse stedenbouw, waar open ruimte vaak schaars is. Door multifunctionele ontwerpen te ontwikkelen, zoals het West Village-complex in Chengdu, slaagt hij erin om leefbare en dynamische stedelijke omgevingen te scheppen.

West Village, voltooid in 2015, is een voorbeeld van Liu’s innovatieve benadering. Dit vijf verdiepingen tellende gebouw beslaat een volledig stadsblok en contrasteert met de omliggende hoogbouw. Binnen de open structuur bevinden zich culturele, sportieve, recreatieve en commerciële functies, verbonden door glooiende paden voor voetgangers en fietsers. Zo ontstaat een ruimte die zowel toegankelijk is als beschutting biedt.

Respect voor traditie

Een ander markant project is het Departement Beeldhouwkunst van het Sichuan Fine Arts Institute in Chongqing. Dit gebouw benut de beschikbare ruimte maximaal door de bovenste verdiepingen naar buiten te laten uitsteken, een strategie die hij vaker toepast om beperkingen van compacte stedelijke percelen te omzeilen. Deze innovatieve oplossingen tonen zijn vindingrijkheid in het combineren van architectuur met stedelijke groei.

Liu’s werk is doordrenkt van respect voor de geschiedenis en traditie van China. Zijn ontwerpen, zoals het Suzhou Museum of Imperial Kiln Brick en de Lancui Pavilion van Egret Gulf Wetland, herinterpreteren eeuwenoude architectonische vormen en brengen deze in dialoog met de hedendaagse stedelijke context. Dit principe is ook zichtbaar in zijn renovatie van het Tianbao Cave District in Luzhou, waar natuurlijke elementen harmonieus verweven zijn met de architectuur.

Hergebruik van puin

Het materialengebruik van Liu getuigt van een diepe verbondenheid met ambacht en duurzaamheid. In veel van zijn projecten hergebruikt hij puin en natuurlijke materialen, zoals bij de ‘Rebirth Bricks’, vervaardigd uit het puin van de verwoestende Wenchuan-aardbeving in 2008. Dit materiaal werd onder meer toegepast in de Novartis-campus in Shanghai en het Shuijingfang Museum in Chengdu, waarmee hij niet alleen economische en ecologische voordelen creëert, maar ook symbolische waarde toevoegt aan zijn werk.

Liu’s kleinste maar wellicht meest emotioneel geladen project is het Hu Huishan Memorial in Chengdu, een betonnen sculptuur ter herinnering aan een 15-jarig slachtoffer van de aardbeving. Dit monument overstijgt individuele rouw en fungeert als een collectief geheugen voor een getroffen gemeenschap, een krachtig voorbeeld van hoe architectuur emotie en geschiedenis kan vastleggen.

54e laureaat

Met een carrière van meer dan veertig jaar en een portfolio van meer dan dertig projecten in China, is Liu Jiakun een bijzonder invloedrijk figuur in de hedendaagse architectuur. Zijn ontwerpen tonen een diep respect voor menselijke waarden, geschiedenis en de natuurlijke omgeving, en bieden een alternatief voor de monotone stedelijke uitbreidingen die wereldwijd opkomen.

Liu is de 54e laureaat van de Pritzker Prize en wordt later dit jaar gehuldigd tijdens een ceremonie in Abu Dhabi. Zijn werk en filosofie worden in mei verder belicht tijdens de Laureate Lecture en Panel Discussion. Met deze erkenning onderstreept de Pritzker Prize het belang van architectuur die niet alleen bouwt, maar ook verbindt en inspireert.