Learning & Innovation Center van evr-architecten en A229 versterkt samenwerking tussen ULB en VUB

Het LIC biedt niet alleen infrastructuur van topniveau, maar symboliseert ook een nieuwe vorm van academische synergie. ULB en VUB, twee universiteiten met een gedeelde geschiedenis maar lange tijd gescheiden ontwikkelde campussen, maken via het LIC een gezamenlijke toekomst tastbaar. De ambitie reikt verder dan het louter delen van ruimtes: het LIC is ontworpen als een open leeromgeving die samenwerking stimuleert en verankerd is in een stedelijke en internationale context. Studenten, onderzoekers, lesgevers en externe partners vinden er een plek om ideeën uit te wisselen, experimenten op te zetten en het onderwijs van morgen vorm te geven.

Ruimtelijke schakeling van programma en circulatie

Het ontwerp van het LIC is gestoeld op helderheid, flexibiliteit en intensieve programmatische verweving. Binnen een compact en efficiënt volume worden uiteenlopende functies gestapeld en zorgvuldig op elkaar afgestemd: auditoria, bibliotheek, leerplekken, vergaderzalen, ateliers, onderzoeksruimtes, kantoren en ontspanningszones. Het resultaat is een dense, maar visueel leesbare architectuur waarin interactie centraal staat. De functies zijn georganiseerd volgens een verticale gradatie van publiek naar privaat, en horizontaal volgens een logica van openheid en concentratie. Die organisatie creëert een intuïtieve gebruikerservaring waarin studenten, personeel en bezoekers zich vlot kunnen oriënteren.

De circulatie doorheen het gebouw is op twee niveaus uitgewerkt. Enerzijds is er een ‘trage’ route: een open, meanderend traject dat de verschillende functies verbindt en als een informele spiraal door het gebouw loopt. Die route moedigt ontmoeting en samenwerking aan, en biedt ruimte voor werken, pauzeren en spontane interactie. Anderzijds zijn er strategisch geplaatste verticale kernen die zorgen voor een ‘snelle’ route: efficiënt, direct en logisch voor wie doelgericht beweegt. Die dubbele structuur maakt het LIC toegankelijk én uitnodigend, en biedt voldoende flexibiliteit voor uiteenlopende gebruikersprofielen en onderwijsmodellen.

Een bruggebouw als nieuw campushart

Het LIC fungeert letterlijk en figuurlijk als brug. Aan de voorzijde van het gebouw verbindt een opvallende voetgangersbrug de eerste verdieping met het hoger gelegen domein van de VUB-campus. Die brug maakt de scheiding tussen beide campussen niet alleen overbrugbaar, maar ook zichtbaar en betekenisvol. Architecturaal markeert ze de nieuwe verbondenheid tussen ULB en VUB, functioneel vormt ze een nieuwe as voor zachte mobiliteit op de site. Het LIC ligt daarmee op het kruispunt van mensenstromen, ideeën en instellingen.

Ook de buitenaanleg speelt in op die verbindende rol. Een verdiept plein aan de oostkant van het gebouw, met zittrappen in amfitheaterstijl en een cafetariaterras, creëert een levendig overgangsgebied tussen het gebouw en de campusomgeving. De rotonde die deze ruimte omgeeft, verbindt verschillende circulatieroutes en maakt van dit voorheen ondergewaardeerde terrein een nieuw zwaartepunt van het universitaire leven. De zachte integratie van binnen- en buitenruimte ondersteunt de ambitie om van het LIC een bruisende, continue ruimte te maken voor ontmoeting, reflectie en samenwerking.

Transparantie als ontwerpprincipe

Een van de kernkwaliteiten van het LIC is de uitgesproken transparantie – zowel visueel als functioneel. Grote glaspartijen tonen het leven binnenin het gebouw aan de buitenwereld en zorgen voor overvloedig daglicht tot diep in het volume. De gevel wisselt af tussen open en gesloten vlakken, en speelt via reflecterende oppervlakken en beweegbare zonnewering in op het weer en het dagritme. Hierdoor verandert het LIC voortdurend van aanblik: het gebouw leeft en ademt mee met zijn gebruikers en omgeving.

Die openheid zet zich door in het interieur. Binnenin worden functies niet hermetisch van elkaar gescheiden, maar in relatie gebracht via zichtlijnen en slimme ruimtelijke overgangen. Akoestische ingrepen zorgen ervoor dat werk, studie, ontspanning en ontmoeting elkaar niet storen. Elk lokaal is ontworpen met het oog op zijn specifieke functie, maar past tegelijkertijd in een samenhangend geheel. De visuele relaties tussen de verschillende ruimtes stimuleren samenwerking en herkenning, en maken van het LIC een uitnodigende en stimulerende leeromgeving.

Technische performantie en duurzaamheid

Ook op technisch vlak is het LIC een hoogvlieger. Het gebouw voldoet aan de BEN-normen (Bijna Energie Neutraal) en werd uitgerust met een performante gebouwschil, slimme technologieën en een reeks duurzame voorzieningen. De combinatie van goede isolatie, nachtventilatie via kiepramen, externe zonnewering en fotovoltaïsche panelen zorgt voor een sterk gereduceerd energieverbruik. Sensoren monitoren temperatuur, luchtkwaliteit, bezetting en lichtniveau, en sturen systemen automatisch aan om het comfort te optimaliseren.

Het waterbeheer is eveneens vooruitstrevend. Regen- en afvalwater wordt opgevangen en gezuiverd via een rietveld, waardoor het gebouw minimale impact heeft op het stedelijke ecosysteem. Alle technische voorzieningen – van ventilatie tot verlichting – zijn zichtbaar geïntegreerd in het ontwerp, waardoor ze ook educatief benut kunnen worden. De infrastructuur fungeert zo niet alleen als drager van functies, maar ook als leerobject: gebruikers worden bewust gemaakt van energieverbruik, klimaatbeheersing en ecologische voetafdruk.

Een gebouw met vele gezichten

Het LIC is ontworpen om flexibel te kunnen inspelen op veranderende noden in het hoger onderwijs. De lokalen zijn polyvalent inzetbaar, geschikt voor zowel klassikaal onderwijs, groepswerk als individuele studie. Sommige ruimtes zijn gericht op stilte en concentratie, andere op samenwerking en debat. Het gebouw telt onder meer 35 vergaderzalen, acht lesruimtes voor activerend onderwijs, immersive labs, een Zen Zone en een videostudio. De infrastructuur wordt dagelijks gebruikt door honderden studenten en personeelsleden.

Die gebruiksintensiteit vraagt om doordachte logistiek en robuuste materialen, maar ook om sfeer en comfort. De ontwerpers gaven elke ruimte een eigen karakter, aangepast aan de gewenste interactievorm. Meubilair, verlichting, akoestiek en kleurenpalet werden per zone afgestemd op het programma. Doorheen het gebouw blijven de thema’s ontmoeting, flexibiliteit en kwaliteit constant aanwezig. Alles ademt een hedendaagse onderwijsvisie uit waarin leren niet alleen een individuele, maar ook een sociale activiteit is.

LIC als expressie van een gedeelde missie

Volgens de rectoren van ULB en VUB weerspiegelt het LIC de kernwaarden van hun samenwerking: academische vrijheid, maatschappelijk engagement en wederzijdse versterking. Rector Annemie Schaus (ULB) noemt het gebouw een echt laboratorium voor pedagogische innovatie. VUB-rector Jan Danckaert ziet in het LIC een bekroning van eerdere samenwerkingsprojecten zoals Usquare en het Brussels Institute for Advanced Studies. Het gebouw bevestigt de keuze van beide instellingen om te investeren in gezamenlijke infrastructuur, visie en impact.

Het LIC is ook een eerbetoon aan Paul De Knop, de overleden ererector van de VUB die het project initieerde. Zijn droom van een gedeeld universitair centrum leeft voort in de architectuur en de werking van het gebouw. Het LIC staat vandaag niet alleen voor een gedeeld gebouw, maar voor een gedeeld verhaal. Een verhaal van dialoog en vernieuwing in het hart van Brussel, gedragen door twee universiteiten die zich samen richten op de toekomst.

Stedelijke betekenis en publieke waarde

Met het LIC onderstreept Beliris zijn rol als publieke bouwheer voor de hoofdstad. Naast een aanzienlijke financiële bijdrage leverde Beliris ook technische expertise en procesbegeleiding. Het project toont hoe federale middelen kunnen ingezet worden voor duurzame stedelijke ontwikkeling, met concrete impact op het dagelijks leven van studenten, onderzoekers en bewoners. Minister Bernard Quintin noemt het LIC een slimme en voorbeeldige investering in de toekomst van de stad.

Het gebouw bewijst dat onderwijsinfrastructuur ook stadsinfrastructuur kan zijn. Door zijn ligging, openheid en programmatische rijkdom biedt het LIC meerwaarde voor de campus én voor Brussel. Het fungeert als kenniscentrum, netwerkplek, leefruimte en academisch lab ineen. Daarmee is het LIC niet zomaar een gebouw, maar een schakelpunt in de ontwikkeling van Brussel als internationale universiteitsstad. Een toonbeeld van hoe architectuur, technologie en samenwerking elkaar kunnen versterken.